Παρασκευή 25 Ιουνίου 2021

Η Δυτική Θράκη ζούσε με το φόβο του κομιτατζή…

*Ο Τύπος για τη δολοφονία του ταγματάρχη Πιερουτσάκου (ορθά γραμμένο) κοντά στο Εχίνο. 


 

 

 

*Ξεχασμένα περιστατικά,

ένοπλης βουλγαρικής βίας το 1923

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

Το 1923 ήταν ένα κρίσιμο μεταβατικό έτος καθώς η Ελλάδα, προσπαθούσε να ορθοποδήσει από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την απώλεια της Ανατολικής Θράκης. Το πολιτικό κλίμα ήταν τεταμένο και αβέβαιο. Στη Λωζάννη συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη της γνωστής συνθήκης, με την Τουρκία να απαιτεί συνεχώς από την κατεστραμμένη Ελλάδα, πότε εδάφη και πότε πολεμικές αποζημιώσεις. Τη Βουλγαρία να απαιτεί για διέξοδο στο Αιγαίο και πολλούς ξένους να βυσσοδομούν.

Στην Αθήνα έφταναν πληροφορίες από πολλές πηγές για τους κινδύνους που προέρχονταν από τη Βουλγαρία, η οποία αν και ηττημένη των Βαλκανικών Πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να εκφράζεται εκδικητικά. Στη Βόρεια Ελλάδα, δεν σταμάτησε να στέλνει στίφη κομιτατζήδων, οι οποίοι έσφαζαν, έκαιγαν και λήστευαν.

Πολυμελείς συμμορίες  καλά εξοπλισμένες εισχωρούσαν στο ελληνικό έδαφος και εγκληματούσαν. Η κυβέρνηση της Σόφιας υπέθαλπε όλη αυτή την παρακρατική κίνηση ανεχόμενη την έκνομη δραστηριότητα των κομιτάτων.

Η Ελληνική κυβέρνηση αναγκάσθηκε μερικές φορές να διατάξει απελάσεις Βουλγάρων. Στις 4 Απριλίου ο Βούλγαρος επιτετραμμένος πήγε στο υπουργείο Εξωτερικών και διαμαρτυρήθηκε ζητώντας να επιστρέψουν στις εστίες τους οι εκτοπισμένοι.

Ο πρωθυπουργός Στυλιανός Γονατάς μιλώντας στους δημοσιογράφους επιβεβαίωσες τη Βουλγαρική διαμαρτυρία και πρόσθεσε ότι οι ελληνικές στρατιωτικές αρχές βρέθηκαν ενώπιον απτών αποδείξεων ότι στα χωριά της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου, βουλγαρόφωνοι πληθυσμοί υπέθαλπαν τη συμμοριακή κίνηση και τη δράση ατόμων που απέβλεπαν σε ανατινάξεις σιδηροδρομικών γραμμών. Για το λόγο αυτό προέβησαν σε εκτοπισμούς σε Κρήτη και Θεσσαλία.

Κυριακή 20 Ιουνίου 2021

Οκτώβριος 1922: Όταν η Αλεξανδρούπολη "βούλιαξε" από πρόσφυγες. Η άγνωστη έκθεση του νομάρχη Σ. Γρηγορίου

*Η πορεία της οδύνης με τα βοϊδάμαξα






 *Αδημοσίευτο ντοκουμέντο

με φοβερές λεπτομέρειες

 



Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Ο Οκτώβριος του 1922 ήταν ίσως ο δραματικότερος μήνας, που έζησε η Αλεξανδρούπολη, όταν η πόλη «βούλιαξε» κυριολεκτικά από τα κύματα προσφύγων που διώχθηκαν κακήν κακώς από την Ανατολική Θράκη με απαίτηση του Μουσταφά Κεμάλ και συναίνεση δικών μας «φιλικών» κρατών, που ως μεγάλες Δυνάμεις τότε όριζαν τις τύχες του κόσμου.

        Η Ελλάδα ηττημένη στη Μικρά Ασία μάζευε τα κουρέλια της. Διωγμένοι οι Έλληνες από εκεί, διωγμένοι και από τον Πόντο. Πρόσφυγες από παντού…

        Η κυβέρνηση ανύπαρκτη, έπεφτε κάτω από το κύμα της λαϊκής αγανάκτησης, που έφερνε στην εξουσία το στρατό με επικεφαλής τους Γονατά και Πλαστήρα.

        Το μεγάλο δράμα παίζονταν με άξονα τον ποταμό Έβρο, καθώς όσοι Έλληνες ζούσαν πέραν από την Ανατολική του όχθη, προσπαθούσαν να περάσουν στη Δυτική όχθη όπως- όπως, για να γλιτώσουν τις σφαγές. Η Αθήνα ζούσε σε καθεστώς αλλοφροσύνης.  Η χώρα πλημμύρισε από τους πρόσφυγες της Ανατολίας.  Οι επαναστάτες ετοιμάζονταν να δικάσουν τους υπαίτιους της τρομερής ήττας.

Ήδη όλοι γνώριζαν για την πυρκαγιά της Σμύρνης, τον  απαγχονισμό του Μητροπολίτη Χρυσόστομου, τα εγκλήματα του Τοπάλ Οσμάν στον Πόντο. Δράματα χωρίς τελειωμό…  

        Το μεγάλο κακό άρχισε από τα Μουδανιά με διάσκεψη των στρατηγών των Μεγάλων Δυνάμεων. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, με την Ελλάδα απούσα, είχε προδιαγραφεί η τύχη της Ανατολικής Θράκης. Παραχώρηση στους Τούρκους, που δεν πολέμησαν καθόλου, όταν την απελευθέρωσαν οι Έλληνες τον Ιούλιο του 1920. Ούτε πολέμησαν για να την ανακαταλάβουν. Και άμεση εκκένωση από τον ελληνικό στρατό και τον ελληνικό πληθυσμό.

Σάββατο 19 Ιουνίου 2021

Ποια Ελλάδα ήθελαν τα πρώτα κόμματα;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/opinion/561397288/poia-ellada-ithelan-ta-prota-kommata/

*Αριστερά ο Ιωάννης Κωλέττης, δεξιά ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.

 

 



Γράφει ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*

 

 

Αν ξεπεράσουμε κάποτε τους υπερφίαλους πανηγυρισμούς, αν πάψουμε να συγχαίρουμε τους εαυτούς μας για τα κατορθώματα άλλων, που ήσαν πολύ διαφορετικοί από εμάς, μία πιο διαφωτιστική προσέγγιση θα ήταν να εξετάσουμε τα αποτελέσματα της Επανάστασης του 1821 από τη σκοπιά των τριών κομμάτων που γεννήθηκαν στη διάρκειά της και κυριάρχησαν για περίπου τρεις δεκαετίες.

Πρόκειται για τα λεγόμενα «ξενικά» κόμματα. Κατά χρονολογική σειρά εμφάνισης, αλλά και κατά τάξη μεγέθους, ήσαν το «ρωσικό», το «γαλλικό» και το «αγγλικό». Για να αποφευχθούν τα μόνιμα εισαγωγικά, είναι προτιμότεροι τρεις δόκιμοι και απόλυτα ακριβείς όροι: ρωσόφιλο, γαλλόφιλο, αγγλόφιλο.

Ήσαν τάχα τα τρία κόμματα τεχνητά δημιουργήματα των ξένων, όπως νομίζεται; Η γένεσή τους, όμως, πήγασε φυσιολογικά από το ζήτημα της εθνικής ολοκλήρωσης. Το καθένα ταυτιζόταν με εκείνη την Προστάτιδα Δύναμη που θεωρούσε πιο κατάλληλη να προωθήσει την εθνική ολοκλήρωση των Ελλήνων με την εξωτερική της πολιτική. Ταυτόχρονα, αυτή η Προστάτιδα Δύναμη θα επηρέαζε καθοριστικά την εσωτερική πολιτική και κοινωνική διαμόρφωση του νέου κράτους, σύμφωνα με τα δικά της πρότυπα, που προσέλκυαν και συνέφεραν ειδικά τους οπαδούς της στην Ελλάδα.

Αν δούμε ποια Ελλάδα δημιούργησε η Επανάσταση μέσα από το πρίσμα των τριών «ξενικών» κομμάτων, φαίνεται πιο καθαρά ότι αυτά δεν ήσαν απλώς «πρακτορεία» των ξένων, αλλά εκφραστές ελληνικών συμφερόντων. Αυτό γίνεται αμέσως ολοφάνερο στην περίπτωση του ρωσόφιλου κόμματος, στο οποίο ανήκε η συντριπτική πλειονότητα των κληρικών και ιδίως των μοναχών, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του απλού αγράμματου λαού, που αυτοί κυρίως επηρέαζαν. Η Ελλάδα που οραματίζονταν ήταν εκείνη που περισσότερο ταίριαζε και συνέφερε στους ίδιους. Δεν θα είχε μόνο Ορθόδοξο ηγεμόνα. Θα είχε επίσης μία Εκκλησία παντοδύναμη, πάμπλουτη και κυρίαρχη στην κοινωνική ζωή, τόσο πνευματικά όσο και οικονομικά, αφού θα παρέμενε στο διηνεκές ο μεγαλύτερος γαιοκτήμονας και επιχειρηματίας (όπως λ.χ. σήμερα στην Κύπρο). Για το ρωσόφιλο κόμμα, πρωταρχικό ζητούμενο ήταν η διαφύλαξη της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα από κάθε λογής απειλές δυτικής προέλευσης.

Πέμπτη 17 Ιουνίου 2021

Ενθάδε κείται ο γιος του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Μια άγνωστη πτυχή του ’21 στη... Βαυαρία

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/society/561397777/enthade-keitai-o-gios-toy-odyssea-androytsoy/

*Επιμνημόσυνη δέηση στα Προπύλαια του Μονάχου, τα οποία είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση και φέρουν στα ελληνικά τα ονόματα μεγάλων μορφών του Αγώνα, όπως και ανάγλυφες παραστάσεις από πολεμικές σκηνές στην αρχαία Ελλάδα.

 



Γράφει ο Σταύρος Τζίμας

 


Στο κέντρο του Μονάχου, μια γοτθικού ρυθμού εκκλησία θυμίζει σήμερα, διακόσια χρόνια μετά, μια σχετικά άγνωστη πτυχή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ηταν ο τόπος άσκησης των λατρευτικών καθηκόντων παιδιών των αγωνιστών του ’21 που ο φιλέλληνας βασιλιάς Λουδοβίκος Α΄, πατέρας του Οθωνα, έφερε στη Βαυαρία για να σπουδάσουν, ώστε επιστρέφοντας να στελεχώσουν το εν τη γενέσει νεόκοπο ελληνικό κράτος, και τους χάρισε και δικό τους ναό για να εκκλησιάζονται. Ακόμα και σήμερα σε αυτόν τον ιερό ναό του Σωτήρος (Σαλβατόρ Κίρχε) οι χιλιάδες Έλληνες του Μονάχου συνεχίζουν να τελούν τις θρησκευτικές τελετές τους.

Μερικά χιλιόμετρα παρακάτω, στο παλιό νεκροταφείο Alter Suedlicher Friedfof της πόλης, η επιγραφή σ’ έναν από τους διαβρωμένους από τον χρόνο μαρμάρινους τάφους πληροφορεί στην ελληνική γλώσσα ότι «ενθάδε κείται Λεωνίδας έκτονος Ανδρούτσου υιός Οδυσσέως, προ ήβης αποθανών εν Μονάχω…» Είναι το άλλο σημείο αναφοράς, σήμερα, στα βλαστάρια επαναστατών του ’21 που φοίτησαν με βασιλικές υποτροφίες στη φιλόξενη Βαυαρία, για να συνεχίσουν πίσω στην πατρίδα το έργο των πατεράδων τους, στην ειρηνική οικοδόμηση της ελεύθερης Ελλάδας. Επέστρεψαν όλα, γύρω στα πενήντα, ως νομικοί, στρατιωτικοί, γεωπόνοι, άλλοι με σπουδές στη φιλοσοφία, πλην ενός, του γιου του Οδυσσέα Ανδρούτσου, που δεν πρόλαβε καν να μορφωθεί, καθώς έπεσε θύμα της πανδημίας της χολέρας. Αναπαύεται έκτοτε και επί δύο αιώνες στο Μόναχο, έχοντας «γείτονα» ένα άλλο βαρύ όνομα της Επανάστασης, τον Ηλία Κατσάκο Μαυρομιχάλη, υπασπιστή του Όθωνα, που πέθανε και αυτός από χολέρα, και κάπου έξω από το Μόναχο (άγνωστο σε ποιο σημείο, μιας και έχει καταστραφεί) τον αντισυνταγματάρχη Αντώνη Μιαούλη, δευτερότοκο γιο του Ανδρέα Μιαούλη, επίσης υπασπιστή του Όθωνα, που και αυτός «πήγε» από χολέρα. Όπως σημειώνεται στην ταφόπετρα, ο Λεωνίδας Ανδρούτσος «πέθανε προ της ήβης (σ.σ. εφηβείας), σε ηλικία δώδεκα χρονών, στις 5 Δεκεμβρίου του 1836, από χολέρα» και ο βασιλιάς Λουδοβίκος, που φέρεται να εκτιμούσε ιδιαίτερα τον πάτερα του, του έφτιαξε έναν από τους καλύτερους τάφους της εποχής.

Τρίτη 15 Ιουνίου 2021

Τα άγνωστα μαρτύρια των Πομάκων από τους Βουλγάρους και τα υπομνήματά τους στην Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919

*Μέρος του υπομνήματος με τις υπογραφές 


 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Οι  Πομάκοι, είναι ένας βασανισμένος γηγενής Θρακικός πληθυσμός, κυρίως στην οροσειρά της Ροδόπης, βίαια εξισλαμισμένος κάποτε, με δική του γλώσσα, ήθη και έθιμα, εργατικός, δεμένος με τη γη του. Υπέφεραν τα πάνδεινα από όλους τους κατακτητές, που πάτησαν το πόδι τους στη Θράκη.

        Η συμπεριφορά όμως των Βουλγάρων στις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρξε μοναδικά βάρβαρη. Ειδικά μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που η Βουλγαρία βρέθηκε στο πλευρό των ηττημένων, χωρίς να υποστεί τις πρέπουσες κυρώσεις.

        Το 1919, υπήρξε κρίσιμο έτος για την  Ευρώπη και για τα Βαλκάνια, γιατί κρίθηκε το μέλλον χωρών και λαών, με την Συνδιάσκεψη Ειρήνης.

Η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων του 1919 ήταν μια πολυεθνική σύνοδος με συμμετοχή 32 αντιπροσώπων διαφόρων κρατών, η οποία οργανώθηκε από τις νικήτριες συμμαχικές δυνάμεις της Αντάντ και των ΗΠΑ στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να συσταθεί ένας παγκόσμιος σύνδεσμος των εθνών, που θα λάβει την επίσημη ονομασία Κοινωνία των Εθνών και να τεθούν υπό διαπραγμάτευση οι συνθήκες ειρήνης μεταξύ αυτών και των ηττημένων Κεντρικών δυνάμεων.

Δευτέρα 14 Ιουνίου 2021

Η άγρια λεηλασία της Βιζύης από συμμορίες Κιρκασίων ληστών (Ιανουάριος 1878)


*Κιρκάσιοι. Πίνακας του Πολωνού ζωγράφου Alfred Von Wierusz Kowalski

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

                Οι Κιρκάσιοι, γνωστοί και ως Τσερκέζοι,  υπήρξαν μια από τη μεγαλύτερες πληγές της  Θράκης διαχρονικά. Και άλλοτε σε αυτό το ιστολόγιο  αναφερθήκαμε στην κακοποιό δράση τους ειδικότερα κατά τον 19ο αιώνα. Ως φυλή, ήταν αυτόχθονες στην ανατολική παρευξείνια περιοχή από τις νότιες ακτές της Αζοφικής έως την πεδιάδα του Κουμπάν στο ΒΔ Καύκασο. Είχαν ασπασθεί τον Μωαμεθανισμό.

Οι σχέσεις τους με τους Ρώσους ήταν πάντα προβληματικές και το γεγονός αυτό οδήγησε σε μεγάλες μετοικεσίες Τσερκέζων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ιδίως κατά τον 19ο αιώνα.          

Η παρουσία τους στα Βαλκάνια και την Τουρκία, υπήρξε παράγοντας αστάθειας. 

Παρασκευή 11 Ιουνίου 2021

Οι κλεμμένοι θησαυροί της Μονής Εικοσιφοίνισσας και τα οστά του Τσάρου Σαμουήλ. Μια ιστορία κλοπής πολιτιστικών αγαθών


*Παλαιά καρτ ποστάλ με τη Μονή Εικοσιφοίνισσας σε ιστορικές στιγμές


 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Η γειτονική Βουλγαρία, με την οποία διατηρούμε καλές σχέσεις τα τελευταία χρόνια, έχει μια ιστορική οφειλή προς την Ελλάδα, την οποία δεν τακτοποίησε ποτέ, παρά το γεγονός ότι είναι εκτεθειμένη διεθνώς.

        Πρόκειται για την αρπαγή των λεγόμενων θησαυρών της Μονής Εικοσιφοινίσης και άλλων γειτονικών μοναστηριών κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από αξιωματικούς και στρατιώτες του τακτικού στρατού της Βουλγαρίας αλλά και από παρακρατικούς κομιτατζήδες.

    Τότε κατέστρεψαν την Μονή και λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη, συμπεριλαμβανομένων και 430 πολύτιμων χειρογράφων σε περγαμηνές και παπύρους ηλικίας αιώνων και αποχώρησαν αφού προηγουμένως βασάνισαν και κακοποίησαν τους μοναχούς. Τα κλεμμένα πολιτιστικά αγαθά, ήταν διάφορα βιβλία,  σιγίλια, χρυσόβουλλα, οθωμανικά φιρμάνια, όλα τα ιερά σκεύη του καθολικού, οι ασημένιες επενδύσεις των εικόνων και των ευαγγελίων, σμαλτωμένα εξαπτέρυγα, πολυέλαιοι, ακόμα και ο ξυλόγλυπτος αρχιερατικός θρόνος. Τα κλεμμένα βρίσκονται σήμερα στο Κέντρο Σλαβοβυζαντινών Σπουδών Ivan Dujev και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Βουλγαρίας. Θρυλείται ότι  η επιχείρηση της κλοπής σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και εκτελέστηκε με τις οδηγίες ενός Βούλγαρου Τσεχικής καταγωγής, τον καθηγητή Vladimir Sis του Πανεπιστημίου της Σόφιας, που ήταν καλός γνώστης της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας και γνώριζε άριστα την ανυπολόγιστη αξία των χειρογράφων.

    Τι έγινε εκείνη την καταραμένη μέρα, το περιέγραψε λιτά σε έκθεσή του ο ηγούμενος της Μονής Εικοσιφοίνισσας Νεόφυτος προς το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας στις 28 Οκτωβρίου 1918:

Σάββατο 5 Ιουνίου 2021

Συμπληρωματική εξιστόρηση της δράσης του Τούρκου Ολυμπιονίκη- κομιτατζή στη Θράκη

*Αριστερά ο Άγκο Ποπώφ. Στη μέση ο Φουάτ Μπαλκάν, κάπου στη Βουλγαρία


 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

        Επανέρχομαι στην αφήγηση της κομιτατζίδικης δράσης του Τούρκου ταγματάρχη Φουάτ Μπαλκάν στη Θράκη σε συνεργασία με τους Βούλγαρους κομιτατζήδες. Η δράση του Φουάτ Μπέη όπως τον αποκαλούσαν στη Θράκη άρχισε πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Συνεχίστηκε εναντίον των Σέρβων στην ευρύτερη περιοχή των Σκοπίων και των Ελλήνων στη Δυτική Θράκη και Ανατολική Μακεδονία.

Στην Τουρκία ο Φουάτ Μπαλκάν θεωρείται ήρωας, αλλά στη Θράκη δεν φαίνεται να είχε επιτυχίες, παρά τη συνεργασία του με τους Βουλγάρους, Η δραστηριότητά  του με μία εξαίρεση αντιβουλγαρική το 1913, κυμάνθηκε στα πλαίσια της δράσης άτακτων ληστανταρτών και κομιτατζήδων, που σκόρπισαν αίμα και πόνο, αλλά δεν κατόρθωσαν να αποσπάσουν τη Θράκη από την Ελλάδα. Ο Φουάτ Μπαλκάν έδρασε κυρίως ως πράκτορας της Teşkîlât-ı Mahsûsa. Η μυστική αυτή παρακρατική οργάνωση ιδρύθηκε από τον Εμβέρ Πασά στο πλαίσιο της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου των Νεοτούρκων. Στόχος της ήταν να πραγματοποιεί, αναταραχές, προπαγάνδα και δολοφονίες στην Τουρκία και στο εξωτερικό. Δραστηριοποιήθηκε από το 1911.

Από το 1915, ο Φουάτ Μπέης συνέχισε να δρα στην Ανατολική Μακεδονία, δηλαδή στις περιοχές της Καβάλας, της Δράμας και των Σερρών. Όταν τελείωσε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ο Μπαλκάν επέστρεψε στην πατρίδα του το Καραμουρσέλ. Αλλά δεν έμεινε για πολύ.

Τετάρτη 2 Ιουνίου 2021

Η εθνικοποίηση της γης το 1821

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/opinion/561372949/i-ethnikopoiisi-tis-gis-to-1821/

*Οι οικονομικές συνέπειες της μικρής ιδιοκτησίας περιλαμβάνουν την έλλειψη εγχώριου εργατικού δυναμικού, την ανεπάρκεια των επενδύσεων, την απουσία οικονομιών κλίμακας και τελικά τη χαμηλή παραγωγικότητα. (Φωτ. INTIME NEWS)

 

 



Γράφει ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*

 

 

Από όλες τις επιλογές που έγιναν το 1821, εκείνη που εξακολουθεί να μας επηρεάζει με τον πιο συγκεκριμένο και δεσμευτικό τρόπο είναι η εθνικοποίηση της μέχρι τότε έγγειας ιδιοκτησίας των Οθωμανών.

Αυτή εξηγεί γιατί έχουμε σήμερα για διάσωση όχι λιγότερες από 800.000 πολύ μικρές ή και μονοπρόσωπες επιχειρήσεις (με 9 έως και 0 μισθωτούς), στις οποίες αντιστοιχεί το 62% της απασχόλησης. Οι άλλες (με 10 και πλέον μισθωτούς) είναι μόλις 21.500.

H καθολική επικράτηση της μικρής ιδιοκτησίας και της μικρής επιχείρησης αποτελεί ιδιαιτερότητα της Νεότερης Ελλάδας που σπάνια συνειδητοποιούμε, μολονότι εξηγεί σχεδόν τα πάντα. Το ζήτημα παράδοξα ταιριάζει με τον εορτασμό των 200 χρόνων από το 1821, αφού ακριβώς τότε δρομολογήθηκε αυτή η ιδιαιτερότητα, με την ανακήρυξη όλων των οθωμανικών ιδιοκτησιών κάθε λογής σε «εθνικές γαίες» ή «εθνικά κτήματα».

Αρχίζοντας το 1821 από την εθνικοποίηση της γης, το νεοελληνικό κράτος εμπόδισε διαχρονικά τη συγκρότηση, εμπέδωση ή και απλή επιβίωση της μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας (περιλαμβανομένης και της εκκλησιαστικής ή μοναστηριακής). Έφραξε έτσι τον δρόμο στη συγκρότηση άρχουσας τάξης γαιοκτημόνων σε εθνική κλίμακα. Μόνο σε τοπική ή περιφερειακή κλίμακα υπήρξαν τέτοιοι θύλακες, που αποδείχθηκαν όμως προσωρινοί.

Αντίστροφα, το νεοελληνικό κράτος ευνόησε την καθολική επικράτηση της μικρής ιδιοκτησίας και εξασφάλισε με κάθε τρόπο την επιβίωσή της, ακόμη και όταν μεταφυτεύτηκε από το χωριό στην πόλη και μεταλλάχθηκε σε μικρή επιχείρηση. Όταν δηλαδή ο μικροϊδιοκτήτης χωρικός ή ο γιος ή ο εγγονός του έγινε μικροαστός της πόλης.