ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1070340/gallery/epikairothta/kosmos/h-vretania-kai-h-eisvolh-sthn-kypro
*Το βρετανικό ελικοπτεροφόρο «HMS
Hermes» βρισκόταν την ημέρα της εισβολής στην Κύπρο, μαζί με ένα αντιτορπιλικό
και δύο φρεγάτες.
Γράφει ο κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΖΑΜΙΑΣ*
Η τουρκική εισβολή κάθε άλλο παρά απροσδόκητη ήταν για τη
Βρετανία. Στις 15 Ιουλίου, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, εκλεγμένος πρόεδρος της
Κυπριακής Δημοκρατίας, είχε ανατραπεί με πραξικόπημα που είχε οργανώσει και
διατάξει η χούντα των Αθηνών και είχε εκτελέσει στην Κύπρο η– υπό ελλαδική
στρατιωτική ηγεσία– Εθνική Φρουρά.
Στις 17 Ιουλίου 1974, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπουλέντ
Ετσεβίτ, επικεφαλής πολυμελούς αντιπροσωπείας, επισκέφθηκε τη Βρετανία, με
σκοπό να διερευνήσει τις θέσεις της στις εξελίξεις στην Κύπρο. Το πραξικόπημα
σήμαινε ότι η Τουρκία είχε υποχρέωση να διαβουλευθεί με τις υπόλοιπες
εγγυήτριες δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, πριν προχωρήσει «σε άλλα μέτρα».
Η Τουρκία επέλεξε να διαβουλευθεί μόνο με τη Βρετανία. Ήταν αναμενόμενο: η
τελευταία, εκτός από σημαντική δύναμη, είχε βάσεις και στρατιωτικές δυνάμεις
στην Κύπρο. Όπως φαίνεται από τα πρακτικά της συνάντησης, το βασικό ερώτημα που
διατύπωσε ο Ετσεβίτ ήταν τι θα έκανε η Βρετανία αν η Τουρκία επενέβαινε
στρατιωτικά στην Κύπρο. Από τις συζητήσεις έγινε φανερή η επιλογή της
ουδετερότητας της Βρετανίας. Δεύτερος άξονας των τουρκοβρετανικών συζητήσεων
ήταν η διερεύνηση της δυνατότητας να γίνει η εισβολή μέσω των βρετανικών βάσεων
(και άρα με τη συνεργασία της Βρετανίας). Σε αυτό η απάντηση των Βρετανών ήταν
ένα εμφαντικό «όχι».