Τετάρτη 29 Μαΐου 2019

Μια απόπειρα ψύχραιμης προσέγγισης του Κυπριακού


*ΕYΑΝΘΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ο διάλογος Γιώργου Σεφέρη -
Ευάγγελου Αβέρωφ,
Οι συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου
Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2019, σελ. 348





Γράφει ο κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΟΥΜΠΑΡΗΣ*



Είναι βέβαιο πως ποτέ ένα βιβλίο δεν λέει «όλη την ιστορία». Μπορεί όμως να συμβάλει στην πληρέστερη κατανόησή της, ακόμα και αν –ή, κυρίως, επειδή– αναφέρεται σε ένα ζήτημα που προκαλεί έντονες συζητήσεις, συνδεδεμένες με πόνο, πίκρα και μια ανοικτή πληγή.
Αναμφίβολα, το Κυπριακό είναι ένα μείζον ζήτημα για όλους μας, ανεξάρτητα από το μετερίζι που βρισκόμαστε και τη γνώση που έχουμε γι’ αυτό. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως όσοι συγγράφουν σύγχρονη ιστορία βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο, γιατί τα όρια ανάμεσα στη βιωματική γνώση και την επιστημονική είναι ρευστά, δυσδιάκριτα και η υπέρβαση του βιώματος επώδυνη.
Με την ευκαιρία συμπλήρωσης 60 ετών από τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, ένας από τους πιο έγκριτους μελετητές του Κυπριακού, ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, καθηγητής Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο ΕΚΠΑ,  επιχειρεί να τις προσεγγίσει με τον φακό του στραμμένο σε δύο από τους πρωταγωνιστές της περιόδου. Τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα και τον Γιώργο Σεφεριάδη.
Αφετηρία, χωρίς αμφιβολία, για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου αποτέλεσε, μεταξύ άλλων, η κυκλοφορία το 2018 του βιβλίου του Γιώργου Γεωργή «Σεφέρης- Αβέρωφ, Η Ρήξη» (Καστανιώτης). Μεταξύ των δύο βιβλίων πραγματοποιείται ένας ζωηρός διάλογος, πιο συναισθηματικά από την πλευρά του κ. Γεωργή, πιο νηφάλια από την πλευρά του κ. Χατζηβασιλείου, αλλά με επιστημονικό κύρος αμφοτέρων.

Τρίτη 21 Μαΐου 2019

Η Μάνη Διδυμοτείχου και πώς πήρε αυτό το όνομα

*Η άδεια που δόθηκε για το σχολείο του χωριού






Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


Η Μάνη Διδυμοτείχου, είναι ένα χωριό με φιλοπρόοδους και πατριωτικούς κατοίκους. Επί Τουρκοκρατίας ονομάζονταν Καδήκιοϊ (σημαίνει το χωριό του Καδή, δηλαδή του ιεροδικαστή) και έχει ενδιαφέρον η εξιστόρηση, πώς μετά την απελευθέρωση της Θράκης, το χωριό πήρε το όνομα Μάνη.
Η ιστορία του χωριού αυτού, χάνεται στα βάθη του χρόνου. Για παράδειγμα την περίοδο 1456 έως το 1467 σε παλαιά οθωμανικά έγγραφα αναγράφεται το όνομα Kadikoy αν και το όνομα αυτό, υπήρχε και σε άλλες κοντινές ή μακρινές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πάντως στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και αυτό ήταν σύνηθες φαινόμενο, παρατηρήθηκαν μετακινήσεις πληθυσμών, κυρίως κατά τον 17ο αιώνα. Τότε και η Μάνη όπως και άλλα χωριά δέχτηκαν την εγκατάσταση νέων πληθυσμιακών ομάδων από άλλες περιοχές της υπόδουλης Ελλάδας και βασικά από την Πελοπόννησο και την Ήπειρο.
Βέβαια στοιχεία, έχουμε για το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Στη Βιβλιοθήκη της Βουλής υπάρχει ένας φάκελος άγνωστης προέλευσης, που περιέχει έγγραφα Θρακικού ενδιαφέροντος. Σε ορισμένα από τα έγγραφα αυτά γίνεται αναφορά στο ελληνικό Καδήκιοϊ, της περιοχής Διδυμοτείχου, διέθετε μία εκκλησία και ένα σχολείο.

Παρασκευή 17 Μαΐου 2019

Ελληνικός Εμφύλιος: Μια ύστερη πρόταση για ειρήνευση

*1949: Το τέλος του Εμφυλίου. Οι φαντάροι χορεύουν....




Του κ. Νίκου Δημ. Παπαδιονυσίου


Υπήρξαν προθέσεις αποτροπής του Εμφυλίου και ειρήνευσης από τις δυο μεριές υπό όρους μη αποδεκτούς και από τις δυο μεριές. Ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο Νικολάι Νικολάεβιτς Νικολάεβ των Ρώσων, «ο σταλινικότερος του Στάλιν και προσωπικός φίλος τού Μπέρια» κατά τον Ροβήρο Μανθούλη, τις απέρριψε όλες, Κυβέρνησης και Αμερικανών.
Ζητά να διακηρύξουν ότι οι δεξιοί αντίπαλοί του διέπραξαν εγκλήματα, πράγμα φυσικά σωστό, παραβλέποντας τα δικά τους, αδύνατο για τους τελευταίους να το αποδεχτούν. Αυτό μέχρι στις 08/09/1947 που η κυβέρνηση Τσαλδάρη υπόσχεται αμνήστευση σε όσους καταθέσουν τα όπλα εντός μηνός. Στις 24/09/1947 το ΚΚΕ απορρίπτει την αμνηστία…
Ο Ζαχαριάδης ενημερώνει τον υψηλά ιστάμενο Σοβιετικό Ζντάνοφ, ότι τον Γενάρη του 1947 του ίδιου χρόνου ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης έστειλε κρυφά με άνθρωπό του στο βουνό (μάλλον εννοεί τον δημοσιογράφο και πολιτικό του φίλο Γεώργιο Δρόσο στον Μάρκο Βαφειάδη, με τη βοήθεια του Τίτο) πρόταση ειρήνευσης και σταδιακής αμνηστίας και του εγγυήθηκε 100 βουλευτές για το ΕΑΜ-ΚΚΕ στις επόμενες εκλογές, που θα γίνονταν σύντομα. «Φυσικά την απορρίψαμε».
Οι συνομιλίες διασώθηκαν στο αρχείο Ζντάνοφ, το οποίο αγόρασε στη Μόσχα το ’90, ο Νίκος Κέντρος για λογαριασμό των ΑΣΚΙ. (Κώστας Σπυρόπουλος 1 Αυγούστου 2013,  Πηγή: Protagon.gr)
Ο Τσαλδάρης λέει στον Ζαχαριάδη ότι σαν αρχηγοί των δύο μεγαλύτερων κομμάτων οφείλουν να σταματήσουν την αιματοχυσία και να αποδείξουν στον ξένο παράγοντα ότι οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις μπορούν να εγγυηθούν την ομαλότητα και ότι επίκειται ενεργός στρατιωτική ανάμιξη των ΗΠΑ, πράγμα που συνέβη στα μέσα Μαρτίου 1947.

Παρασκευή 10 Μαΐου 2019

Οι ατιμώρητες Βουλγαρικές ωμότητες του 1916-18. Από τα «ντουρντουβάκια» στον Χίτλερ!

*Εικόνα από την καταναγκαστική εργασία των ομήρων 
στα Βουλγαρικά στρατόπεδα συγκέντρωσης






Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης




                Οι ηγέτες του Ναζισμού, μετά την ήττα του, το 1945, καταδικάστηκαν όπως όλοι γνωρίζουμε, από το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης για τα εγκλήματα πολέμου, που διέπραξαν. Τα εγκλήματα πολέμου των Βουλγάρων σε βάρος Ελλήνων και Σέρβων κυρίως, ως συνειδητών συμμάχων των Γερμανών σε δύο Παγκόσμιους Πολέμους, δεν δικάστηκαν ποτέ.
                Με την ονομασία Δίκη της Νυρεμβέργης  ονομάζουμε τη δίκη των Γερμανών εγκληματιών πολέμου η οποία έγινε από το Ειδικό Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο, που συνεδρίασε στο δικαστικό μέγαρο της Νυρεμβέργης, από τις 20 Νοεμβρίου του 1945 μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1946. Οι κατηγορούμενοι, 24 στον αριθμό ήταν μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος και άλλων Ναζιστικών οργανώσεων. Από τους 24 κατηγορούμενους καταδικάστηκαν οι 19.
                Από την άλλη πλευρά, αδικαίωτα θύματα των Βουλγάρων εγκληματιών πολέμου, σε δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ήταν κυρίως οι κάτοικοι της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και της Σερβίας.

Πέμπτη 2 Μαΐου 2019

Γιατί οι ΕΛΑΣιτες, εκτέλεσαν τον καπετάν Οδυσσέα στη Λευκίμη Έβρου το 1944;

*Η ανέκδοτη προκήρυξη των ανταρτών του Έβρου 
για την καταδίκη και εκτέλεση του καπετάν Οδυσσέα το 1944






*Μια ανέκδοτη προκήρυξη

των ανταρτών, δίνει απάντηση

στο αδυσώπητο «γιατί»






Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


                Η εκτέλεση καπετάνιου από τους ίδιους τους συντρόφους του, μετά από απόφαση ανταρτοδικείου, αποτελεί ίσως μοναδική περίπτωση στα χρονικά της Κατοχής στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον καπετάνιο Οδυσσέα (Λευτέρη Γαλεάδη), γραμματέα της κομματικής οργάνωσης ΚΚΕ Ξάνθης, που δικάστηκε και εκτελέστηκε το Φεβρουάριο του 1944 στη Λευκίμη Έβρου.
                Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι στις 5 Απριλίου 1941, πριν ακόμα συνθηκολογήσει η Ελλάδα με τη Ναζιστική Γερμανία,  η Περιφερειακή Επιτροπή του ΚΚΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης αποφάσισε να δημιουργήσει οργάνωση Εθνικής Αντίστασης με την επωνυμία ΜΕΣ (Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας). Γραμματέας της ορίσθηκε ο καπνεργάτης  Λευτέρης Γαλεάδης (κατοπινό ψευδώνυμό του, Οδυσσέας) ο οποίος σε συγκέντρωση στην πλατεία της Ξάνθης εξήγησε την ανάγκη της εθνικής ενότητας και τους σκοπούς του Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας για την επιβίωση του λαού και την οργάνωση της ένοπλης αντίστασης εναντίον του εισβολέα.
                Εσχάτως είχα τη χαρά να πάρω στα χέρια μου, μια προκήρυξη των ανταρτών της εποχής εκείνης, που εξηγούν γιατί εκτέλεσαν τον καπετάν Οδυσσέα. Είναι ανέκδοτη και περιλαμβάνεται στις  ανεκτίμητες συλλογές του φίλου μου συλλέκτη Μιχάλη Πατέλη, τον οποίο ευχαριστώ πολύ από τη θέση αυτή. Είναι ένα κείμενο που φωτίζει τα αμείλικτα «γιατί» της εποχής εκείνης.