Η καρδιά και η περιουσία του έντιμου Κωνσταντίνου Κανάρη

*Ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ως πρωθυπουργός της Οικουμενικής κυβερνήσεως

*Υπόδειγμα εντιμότητας, ηρωισμού

και μεγάλου πολιτικού κύρους

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ήρωας της Επανάστασης του 1821, υπήρξε στα κατοπινά χρόνια πολιτικός με μεγάλο κύρος, αποδεκτός αλλά και θαυμαζόμενος για το ακέραιο του χαρακτήρα του και το λιτό βίο του. Ο θάνατός του προκάλεσε συγκίνηση σε όλο τον Ελληνισμό.

Ο ηρωικός πυρπολητής και ναυμάχος γεννήθηκε στα Ψαρά το 1793  και πέθανε στην Αθήνα, στις 2 Σεπτεμβρίου 1877. Υπήρξε σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Επανάσταση του 1821, αλλά και εξέχουσα προσωπικότητα  της πολιτικής στα κατοπινά χρόνια. Διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών αρχίζοντας από το 1844, με πρωθυπουργική θητεία 2 ετών και 3 μηνών συνολικά.

Δύο γεγονότα αξίζει να υπομνησθούν για να περιγραφεί η συμβολή του Κανάρη ως πολιτικού άνδρα Το έτος 1864 έγινε ο πρώτος που συμπληρώνει 4 πρωθυπουργίες από την πλήρη εφαρμογή Συντάγματος στη χώρα το 1844  και κυρίως ο μόνος πρωθυπουργός, που επί των ημερών του η Βουλή ψηφίζει ή αναθεωρεί το Σύνταγμα της Ελλάδας δυο φορές, το 1844 και το 1864.

*Η αντιπαροχή σάρωσε και το ιστορικό σπίτι του Κανάρη στην Κυψέλη. Στη θέση του ανεγέρθηκε πολυκατοικία. Μόνο μια επιγραφή μας θυμίζει ότι εκεί έζησε και πέθανε ο ήρωας Κωνσταντίνος Κανάρης  

Το δεύτερο σημαντικό γεγονός είναι ότι υπό τον Κωνσταντίνο Κανάρη σχηματίσθηκε στη χώρα μας η πρώτη κυβέρνηση συνεργασίας στις 22 Μαΐου 1877. Ο προκάτοχος του Κανάρη, Αλέξανδρος Κουμουνδούρος αδυνατούσε να κυβερνήσει, επειδή αρκετά συχνά έχανε την εμπιστοσύνη της Βουλής. Η κυβέρνηση Κανάρη ονομάστηκε Οικουμενική . Τότε έγινε για πρώτη φορά η χρήση του όρου αυτού και σ' αυτή συμμετείχαν όλες οι σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες της εποχής, όπως ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης ο Επαμεινώνδας Δεληγεώργης και ο Θρασύβουλος Ζαΐμης. Ο σχηματισμός της οικουμενικής κυβέρνησης έλυσε το πρόβλημα της κυβερνητικής αστάθειας χάρη στην προσωπικότητα του Κανάρη, γιατί η χώρα  αντιμετώπισε δύσκολες συνθήκες εξαιτίας του Ρωσοτουρκικού πολέμου.

 *Η εκκλησία του Κανάρη, που σώζεται στην Κυψέλη

Η οικογένεια του Κανάρη

Η οικογένειά του Κανάρη, με την οποία έζησε ήρεμη ζωή στην Κυψέλη τα τελευταία χρόνια προ του θανάτου του ήταν μεγάλη.  Είχε παντρευτεί την Δέσποινα Μανιάτη και έκαναν επτά παιδιά.

Ο πρώτος γιος ο Νικόλαος γεννήθηκε το 1818. Το 1848 εστάλη με ειδική αποστολή  στη Βηρυτό, όπου σκοτώθηκε. Ακολούθησε ο Θεμιστοκλής που γεννήθηκε το 1819. Εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία από Γαλλικό Φιλελληνικό Κομιτάτο. Αυτός  εστάλη στην Αίγυπτο το 1851 με ειδική αποστολή, όπου σκοτώθηκε. Τρίτο παιδί ο Θρασύβουλος γεννημένος το 1820. Κατατάχθηκε στο Ναυτικό και έφτασε στο βαθμό του  ναυάρχου. Πέθανε το 1898. Επόμενος γιός ο Μιλτιάδης που γεννήθηκε το 1822. Κατατάχθηκε στο Ναυτικό όπου διακρίθηκε, Έγινε ναύαρχος. Εξελέγη επί πολλά χρόνια βουλευτής και έγινε τρεις φορές υπουργός Ναυτικών το 1864, το 1871 και το 1878. Πέθανε το 1899. Ακολούθησε ο Λυκούργος. Γεννήθηκε το 1826, σπούδασε νομικά και πέθανε το 1865.  Ο Κανάρης απέκτησε κόρη τη Μαρία, η οποία γεννήθηκε το 1828 και πέθανε το 1847. Έβδομο και τελευταίο παιδί ήταν ο Αριστείδης, γεννήθηκε το 1831. Ήταν αξιωματικός και σκοτώθηκε στις ταραχές του 1863 έξω από τον οικίσκο των ανακτόρων στην οδό Ηρώδου του Αττικού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κανάρης μέσα σε 18 χρόνια έχασε σε νέες ηλικίες (19 έως 39 ετλων) τα 5 από τα 7 παιδιά του, με 3 από τους γιους του να σκοτώνονται, οι 2 εκ των οποίων σε ξένη γη.

*Η καρδιά του Κανάρη "πολύτιμον της πατρίδος κτήμα"

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου 1877, χτυπημένος από ημιπληγία, όντας εν ενεργεία πρωθυπουργός! Ετάφη σε λιτό και απέριττο τάφο στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Την καρδιά του ήρωα πήρε με επιστημονικό τρόπο ο γιατρός Ιωάννης Ζωχιός, τη βαλσάμωσε και την τοποθέτησε σε ασημένια λήκυθο. Σήμερα η καρδιά του Κανάρη, φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Στην λήκυθο υπάρχει η επιγραφή "Χαίρε καρδία Ναυάρχου Κανάρη".

 *Η λήκυθος με την καρδιά του πυρπολητή στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Η περιουσία του

                Αξίζει να αναφερθούμε στην περιουσία που άφησε πεθαίνοντας. Είναι ένα παράδειγμα τιμιότητας!!!

                Η περιουσία που άφησε ο Κανάρης όταν πέθανε ήταν περίπου 8-9 χιλιάδες δραχμές της εποχής. Ποσό μικρό, αν υπολογίσει κανείς ότι ως ναύαρχος ο τιμημένος αγωνιστής έπαιρνε σύνταξη 1300 δραχμών. Και από αυτά τα λεφτά ζούσε αλλά και βοηθούσε προσφιλή πρόσωπα της οικογένειάς του. Ο ίδιος ήταν πολύ επιμελής και φύλαγε τα χρήματά του σε χωριστές μερίδες, ανάλογες με τις ανάγκες, που υπήρχαν.

                Ο Κανάρης ήταν άκρως ευσεβής και από τα λίγα που διέθετε, εξοικονόμησε χρήματα και δαπάνησε περί τις 15 χιλιάδες δραχμές για την ανέγερση ναΐσκου στην Κυψέλη, ο οποίος σώζεται σήμερα. Πολύ τακτικά εκκλησιάζονταν εκεί ο ηρωικός ναυμάχος.

                Άφησε επίσης στην οικογένεια μια μικρή κατοικία στα Ψαρρά. Ένα άλλο σπίτι στην Κυψέλη, όχι μεγάλης αξίας, με ένα μικρό περιβόλι και ένα ελαιοτριβείο, που δεν απέδιδαν σοβαρά εισοδήματα, σε σχέση με όσα ξόδεψε ο Κανάρης για να τα αποκτήσει. Ήταν όμως μια αδυναμία στα γεράματά του, όταν πια ζούσε ήσυχα μακριά από τους αγώνες και την πολιτική, και χαίρονταν να ασχολείται με αγροτικές εργασίες.

                Το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε την απονομή συντάξεως 600 δραχμών στη χήρα του και ένα επιπλέον ποσό 14 δραχμών από το κονδύλι που υπήρχε για βοήθεια στην χήρες και τα ορφανά των αγωνιστών της Επανάστασης.

Η οικογένεια του αείμνηστου Κανάρη απέστειλε προς τον καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου Νικόλαο Σαρίπολο την «ταμβακοθήκη» του ναυάρχου ως ένδειξη της αγάπης του ναυάρχου.

Ας είναι αιωνία η μνήμη του και ας αποτελεί παράδειγμα εντιμότητας, σε όσους ασχολούνται με τα κοινά.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Για τον Κωνσταντίνο Κανάρη, διαβάστε επίσης στη θέση http://sitalkisking.blogspot.com/2013/12/blog-post_14.html

Και στη θέση http://sitalkisking.blogspot.com/2011/08/blog-post_13.html

ΠΗΓΕΣ

*Εφημερίδες «Νεολόγος» Κωνστανινουπόλεως και «Εφημερίς» Σεπτεμβρίου 1877