Mια ιστορική πτήση υδροπλάνου το 1913!!!

*Το υδροπλάνο των Μουτούση- Μωραϊτίνη

*Η πρώτη διεθνώς επιχείρηση 

αεροναυτικής συνεργασίας

ήταν ελληνική.

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Οι Βαλκανικοί πόλεμοι, που πραγματικά δόξασαν την Ελλάδα, και την διπλασίασαν σε έκταση και πληθυσμό, κατέγραψαν και μια άλλη ελληνική πρωτιά, σε διεθνές επίπεδο. Την πρώτη αεροναυτική συνεργασία. Η πρωτιά αυτή οφείλονταν στην τόλμη ενός νεόκοπου αεροπόρου του Μιχαήλ Μουτούση, που πέταξε , με παρατηρητή το σημαιοφόρο Αριστείδη Μωραϊτίνη με υδροπλάνο τύπου Maurice Farman MF7. Ήταν 5 Φεβρουαρίου 1913 (24 Ιανουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο). Η Ελλάδα πρωτοπορούσε καθώς ήταν από τις πρώτες και ελάχιστες χώρες στον κόσμο που χρησιμοποίησε τότε το νέο μέσο, το αεροπλάνο, για στρατιωτικούς σκοπούς.

                Ο Μουτούσης, υπολοχαγός του Μηχανικού, λίγους μήνες νωρίτερα και συγκεκριμένα το Σεπτέμβριο του 1912 ήταν στη Γαλλία, όπου εκπαιδεύονταν ως πιλότος μαζί με τους  Δημήτριο Καμπέρο, υπολοχαγό του Πυροβολικού, Πανούτσο Νοταρά υπίλαρχο και Χρήστο Αδαμίδη, ανθυπίλαρχο. Τότε, με διαταγή του υπουργείου των Στρατιωτικών, ανακλήθηκαν οι πιλότοι αυτοί, για να επανδρώσουν το νεοσύστατο Λόχο Αεροπορίας, ενόψει του προετοιμαζόμενου Βαλκανικού Πολέμου.

*Ο Μιχαήλ Μουτούσης

                Η πρώτη πτήση του Μουτούση, έγινε το Δεκέμβριο του 1912. Τότε πέταξε επάνω από τα οχυρά στο Μπιζάνι, ρίχνοντας στους Τούρκους αυτοσχέδιες βόμβες, που κατασκευάζονταν στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη. Κάτι που έκαναν και οι άλλοι αεροπόροι.  Οι πτήσεις συνεχίστηκαν μέχρι τον Φεβρουάριο του 1913. Οι αεροπόροι εκτός από βόμβες  πετούσαν τρόφιμα και άλλα εφόδια στους πολιορκημένους κατοίκους των Ιωαννίνων.

                Το ραντεβού με την Ιστορία, ο Μουτούσης το έκλεισε στις 5 Φεβρουαρίου (με βάση το σημερινό ημερολόγιο) 1913. Είχε προηγηθεί η ναυμαχία της Έλλης στις 16 Δεκεμβρίου με το νέο ημερολόγιο και ο ελληνικός στόλος ναυλοχούσε στο Μούδρο της Λήμνου. Η αποστολή που δόθηκε στους Μουτούση και Μωραΐτίνη ήταν να κατοπτεύσουν τον τουρκικό στόλο που είχε κλειστεί στα Στενά των Δαρδανελίων και να κάνουν σχετικές αναγνωρίσεις πλοίων, στόχων, οχυρών κ.λπ.

*Ο "Ναυτίλος" συρόμενος από το "Βέλος" 

μετά την αναγκαστική προσθαλάσσωσή του

                Έτσι ξεκίνησαν με το υδροπλάνο τύπου Maurice Farman MF7. Η αποστολή στέφθηκε με επιτυχία. Οι δύο αεροπόροι  εντόπισαν τον εχθρικό στόλο στη ναυτική βάση του Ναγαρά. Ο Μουτούσης πρόλαβε και έριξε τέσσερις βόμβες εναντίον των τουρκικών ναυτικών εγκαταστάσεων.

                Επιστρέφοντας οι δύο παράτολμοι αξιωματικοί αντιμετώπισαν μια μηχανική βλάβη, που τους εξανάγκασε να προσθαλασσωθούν στο Αιγαίο Πέλαγος! Τους περισυνέλεξε το αντιτορπιλικό «Βέλος» που ήταν εκεί κοντά.

                Είχαν γράψει τη δική τους ιστορία, πραγματοποιώντας εκείνη την πρώτη διεθνώς αποστολή αεροναυτικής συνεργασίας. Το υδροπλάνο τους για την αποστολή αυτή είχε είχε διανύσει συνολικά 250 χιλιόμετρα και πλέον.

*Η αφήγηση του Μιχαήλ Μουτούση

Ο Μουτούσης περιγράφει…

                Ο ηρωικός πιλότος Μιχαήλ Μουτούσης αφηγήθηκε στον Ιταλό δημοσιογράφο Μαγκρίνι, απεσταλμένο της εφημερίδας «Αιών» του Μιλάνου λεπτομέρειες αυτής της ιστορικής πτήσης.

                Όταν απογειώθηκε- είπε- κατευθύνθηκε προς τα Δαρδανέλια. Συνάντησε όμως ισχυρό πλευρικό ρεύμα αέρα προερχόμενο από τη Σαμοθράκη, που τον εμπόδισε να πάρει μεγαλύτερο ύψος. Για το λόγο αυτό αναγκάσθηκε να αλλάξει πορεία και να κατευθυνθεί εναντίον του ρεύματος αυτού. Έτσι μπόρεσε να πάρει ύψος και να φτάσει σε απόσταση περίπου 1000 μέτρων από τη Σαμοθράκη, απ’ όπου πήρε κατεύθυνση προς τον τοποθεσία Κουμ Καλεσί.

                -Φθάσας προ των Δαρδανελίων έκλινα προς τα αριστερά προχωρήσας άνωθεν της Χερσονήσου της Καλλιπόλεως την οποία διέσχισα προχωρών κατ’ αρχάς άνωθεν της κοιλάδος και κατόπιν ακολουθών την γραμμήν των λόφων, συνέχισε την αφήγησή του ο Μουτούσης.

                Προχωρώντας μετέβαλε συνεχώς πορεία, ακολουθώντας γραμμή κυματοειδή, διατηρώντας πάντα ύψος 1350 μέτρων, με σκοπό να αποφύγει τους πυροβολισμούς και τους κανονιοβολισμούς των Τούρκων, κάτι που είχε δοκιμάσει και όταν πετούσε επάνω από το Μπιζάνι. Άκουγε τότε τις τουρκικές οβίδες να εκρήγνυνται σε μικρή απόσταση από το αεροπλάνο του.

                -Διασχίσας τα Στενά των Δαρδανελίων εστάθην άνωθεν του Ναγαρά όπου ήτο συγκεντρωμένος ο Τουρκικός στόλος και έρριψα κατ’ αυτού τέσσαρας βόμβας. Ο στόλος διεκρίνετο καθαρώτατα. Επιστρέφων είδον επί των σκαφών διάφορα νεφίδια καπνού και λάμψεις εξερχομένας εκ των τηλεβόλων. Αντελήφθην ότι βάλλουν εναντίον του αεροπλάνου μου. Διέσχισα πάλιν την Χερσόνησον της Καλλιπόλεως ακολουθώντας άτακτον πορείαν και εξήλθον από του μέρους από το οποίον είχον εισέλθη. Ο ήλιος τώρα ήτο όπισθεν και με διευκόλυνε να διακρίνω το  τουρκικόν στρατόπεδον και τα οχυρώματα τα κατασκευασθέντα δια τον φόβον της ελληνικής αποβάσεως. Οι Τούρκοι πολυβόλησαν πολλάκις εναντίον του αεροπλάνου ανεπιτυχώς. Η πτήσις αύτη μου επέτρεψε να αντιληφθώ την σταθερότητα και την αντοχήν του υδροπλάνου καθώς και την ευκολίαν και την αποτελεσματικότητα της δι’ αυτού επιτευχθείσης αναγνωρίσεως.

*Ο Αριστείδης Μωραϊτίνης

                Ο Ιταλός δημοσιογράφος Μαγκρίνι έγραψε επίσης ότι κατά τη διάρκεια της πτήσης επάνω από τον Ναγαρά, ο συνεπιβάτης του Μουτούση σημαιοφόρος Μωραϊτίνης κατασκόπευε με τηλεσκόπιο, και με σχετική ευκολία τον Τουρκικό στόλο.

                Ο Μαγκρίνι ρώτησε για το θέμα αυτό και τον Μωραϊτίνη, ο οποίος απάντησε:

                -Δια γυμνού οφθαλμού ηδυνήθην να αναγνωρίσω αμέσως τον «Βαρβαρόσσαν» και να παρατηρήσω την απουσίαν του «Μεσσουδιέ» και του «Μετζητιέ». Εφαίνοντο ευκρινώς επτά αντιτορπιλικά και τρία τορπιλοβόλα. Έν αντιτορπιλικόν μου εφάνη κεκλιμμένον. Τα αποτελέσματα του εγχειρήματος είναι ανώτερα πάσης προσδοκίας.
                Ο Μωραϊτίνης, στα κατοπινά χρόνια αναδείχτηκε σε κορυφαίο πιλότο στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου με συνολικά εννέα καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών. Απέσπασε σημαντικές διακρίσεις από την Ελληνική και τη Βρετανική Κυβέρνηση. Τον Νοέμβριο του 1918, μετά την υπογραφή της συνθηκολόγηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν επικεφαλής του ελληνικού αεροπορικού σμήνους που πέταξε θριαμβευτικά στον ουρανό της Κωνσταντινούπολης. Τον επόμενο μήνα όμως του 1918 έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.

                Ο απεσταλμένος του «Αιώνα» του Μιλάνου έγραψε στην εφημερίδα του το 1913, ότι φρονούσε, πως τα υδροπλάνα μπορούσαν να προσφέρουν μεγάλες υπηρεσίες στο πολεμικό ναυτικό , γιατί μπορούσαν να πραγματοποιήσουν γρήγορες και εύκολες αναγνωρίσεις του εχθρικού στόλου.

                Εκείνη η ιστορική πτήση των Μουτούση και Μωραϊτίνη διήρκεσε δύο ώρες και τριάντα λεπτά. Το υδροπλάνο διέτρεξε συνολικά 180 χιλιόμετρα.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

ΠΗΓΗ

-Αρχείο εφημερίδας «Οι Καιροί», 1913.