Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2016

Μια εξαφανισμένη ταινία για την απελευθέρωση της Δυτ. Θράκης

*Ο πολιτικός διοικητής της Δυτικής Θράκης Χαρίσιος Βαμβακάς στο χωριό Χιρκάς 
(σήμερα Κίρκη) κοντά στην Αλεξανδρούπολη.






Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης



                Στις 22 Ιουλίου 1920, σε μια αίθουσα του υπουργείου Εξωτερικών προβλήθηκε στις 8 το βράδυ, μια κινηματογραφική ταινία μήκους πλέον των 1800 ποδών, που έδειχνε σκηνές από την κατάληψη της Δυτικής Θράκης από τα ελληνικά στρατεύματα, που εισέρχονταν στις θρακικές πόλεις και τις απελευθέρωναν μετά από Οθωμανικό ζυγό 600 περίπου ετών.
                Την σημαντική αυτή παράσταση τίμησε με την παρουσία του ο υπουργός Εξωτερικών Νικόλαος Πολίτης και όλο το προσωπικό του υπουργείου.
                Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής εκείνης, στο φιλμ αυτό υπήρχαν σκηνές από την είσοδο του ελληνικού στρατού στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή), το Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) το Σουφλί το Διδυμότειχο και το Κάραγατς, καθώς και την καταστραφείσα από τους Βουλγάρους ελληνικότατη Μάκρη στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Υπήρχαν επίσης σκηνές από την αναχώρηση του επικεφαλής της Διασυμμαχικής Θράκης Γάλλου στρατηγού Σαρπύ μετά την παράδοση της εξουσίας στους Έλληνες, σκηνές από την επίσκεψη στη Θράκη του υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Ρακτιβάν και σκηνές με τον Αρχηγό της Στρατιάς στρατηγό Ζυμβρακάκη και άλλους ανώτατους και ανώτερους αξιωματικούς. Επιπλέον, προβάλλονταν παρελάσεις προσκόπων, δοξολογίες, υποδοχές στρατευμάτων, ωραία τοπία της Θράκης κ.λπ.
*Ο λαός της Θράκης προπέμπει τον αποχωρούντα Γάλλο στρατηγό 
της Διασυμμαχικής Θράκης Σαρπύ

                Η προβολή ήταν επιτυχημένη. Η όλη διάρκειά της υπερέβαινε τη μία ώρα. Για το λόγο αυτό είχε αποφασισθεί να προβληθεί η ταινία στην πλατεία Συντάγματος και στο Ζάππειο.
*Η προβολή της ταινίας στην Αίγυπτο (1 Σεπτεμβρίου 1920)

                 Η ταινία αυτή όπως προκύπτει από δημοσίευμα της εφημερίδας "Ταχυδρόμος" της Αλεξάνδρειας προβλήθηκε και στην Αίγυπτο, όπου ανθούσε ακμαίος Ελληνισμός, τον Αύγουστο του 1920. Η προβολή έγινε στον κινηματογράφο "Ίρις" από τον κινηματογραφικό οίκο Βρατσάνου και Σία, με μέριμνα του στελέχους του Νικολαΐδη. Προβολή είχε κανονισθεί και στις πόλεις Τάντα, Ζαγαζίκ, Ισμαηλία, Σουέζ, Μανσούρα, Κάιρο και Πορτ Σάιντ.
                Αντίτυπα της ταινίας αυτής με γαλλικούς υποτίτλους εστάλησαν στην Ευρώπη, ενώ άρχισε η συγκέντρωση κινηματογραφικού υλικού από τις επιχειρήσεις απελευθέρωσης της Ανατολικής Θράκης και το περίφημο ταξίδι του βασιλέως Αλέξανδρου, που ακολουθούσε τα απελευθερωτικά στρατεύματα και εισήλθε θριαμβευτής στην Αδριανούπολη.
*Τραυματίες του 43ου Ευζωνικού Συντάγματος, νοσηλευόμενοι στο σημερινό Μέγαρο της Βουλής, που χώροι τότε είχαν μετατραπεί σε στρατιωτικό νοσοκομείο. Οι τραυματίες αυτοί πήραν μέρος στη μάχη της γέφυρας του Έβρου, προ της Αδριανούπολης

                Σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων «Όλος ο ενθουσιασμός και η συγκίνησις των πληθυσμών, από τους οποίους δεν λείπουν ούτε οι Μουφτήδες ούτε άλλοι πρόκριτοι Τούρκοι, παραστατικώτατα εμφανίζονται. Ιδίως όπου εμφανίζονται οι αθάνατοι εύζωνοι, η κινηματογραφική ταινία αποδίδει σκηνάς αληθώς συγκινούντος ενθουσιασμού».  
*Η επιβεβαίωση. Από το 1919 φρόντιζαν να υπάρχει κινηματογραφικό υλικό από τη Θράκη (αρχείο Χρ. Χατζηπέμου)


Τι έγινε αυτή η ταινία;


                Σήμερα κανένας δεν γνωρίζει τι απέγινε αυτή η ιστορική ταινία, μοναδικό οπτικό ντοκουμέντο από τις υπέροχες και μοναδικές στιγμές που έζησε η Θράκη. Αν υπάρχουν έστω και σπαράγματα αυτής της ταινίας με μεμονωμένα κινηματογραφικά πλάνα. Τα γεγονότα που μεσολάβησαν, απότοκα του Διχασμού, οι εσωτερικές πολιτικές περιπέτειες, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Κατοχή, σκόρπισαν και εξαφάνισαν μεγάλο αριθμό αρχειακού υλικού κάθε είδους.


                Χάθηκαν πολύτιμα ντοκουμέντα, όπως για παράδειγμα το αρχείο του Παραρτήματος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, που λειτούργησε για δύο χρόνια στην Αδριανούπολη και δημοσίευε διοικητικές πράξεις και αποφάσεις της Υπάτης Αρμοστείας Θράκης και της Διοίκησης Δυτικής Θράκης στη συνέχεια. Εξαφάνισαν από τα υπόγεια του κτιρίου της Ακαδημίας Αθηνών (που τότε το κτίριο υπάγονταν στο υπουργείο Παιδείας) τη χρυσή λάρνακα με τα οστά του Εθνομάρτυρα πρώην Πατριάρχη Κύριλλου Στ΄ που οι Τούρκοι τον κρέμασαν τον Απρίλιο του 1821 στην Αδριανούπολη.
Φαίνεται, πως κανένας κρατικός παράγοντας ή οργανισμός δεν μερίμνησε για να διαφυλαχθεί αυτό το υλικό και πολλά άλλα ιστορικά αντικείμενα της Θράκης. Αδιαφόρησαν ή έκλεψαν. Δεν έχει πλέον καμία σημασία. Παραμένει όμως η αιώνια θρακική μομφή.


Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης



ΠΗΓΗ
*Αρχεία των εφημερίδων "Ακρόπολις", "Εμπρός", "Ελεύθερος Τύπος", "Πατρίς" Αθηνών, "Φως" Θεσσαλονίκης και "Ταχυδρόμος" Αλεξανδρείας, του  1920


*Σχετικά δημοσιεύματα για την προβολή της ταινίας απελευθέρωσης της Δυτικής Θράκης


Απόσπασμα της εφημερίδας ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης με λεπτομερή περιγραφή των γεγονότων απελευθέρωσης του Σουφλίου. Από το απόσπασμα αυτό, φαίνεται πως υπήρχε κινηματογραφικό συνεργείο τις ιστορικές εκείνες ημέρες στη Θράκη.

44 σχόλια:

  1. Νίνα Γκούδλη
    Κρίμα!....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Papadakis Triantafyllos
    Πραγματικά μεγάλη απώλεια για να δούμε το κλίμα της εποχής..... ελπίζουμε να ανακαλυφθεί κάποια στιγμή σε κανένα υπόγειο ξεχασμένη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Θόδωρος Ορδουμποζάνης
    Παντελή Καλησπέρα. Συγχαρητήρια για την ανακάλυψη αυτών των αποκομμάτων των εφημερίδων. Απ΄ ότι διάβασα σε σχετικά δημοσιεύματα στις εφημερίδες της εποχής εκείνης,. ο Μαζαράκης δεν επέτρεψε να τον ακολουθήσουν στα πλοία με τα οποία έφθασε στο λιμάνι του Δεδέαγατς δημοσιογράφοι, φωτογράφοι και κινηματογραφικά συνεργεία. Αυτά, αλλά και το κινηματογραφικό συνεργείο του Στρατού, ακολουθούσαν από την Ξάνθη προς την Κομοτηνή τον Ζυμβρακάκη και τα στρατεύματά του. Επίσης, από ημέρες πριν, είχαν εγκατασταθεί δημοσιογράφοι στην Κομοτηνή και έστελναν συνεχώς ανταποκρίσεις από την Κομοτηνή, έδρα του Γάλλου Διοικητή των διασυμμαχικών δυνάμεων. Για τον λόγο αυτό και δεν υπάρχουν φωτογραφίες και ανταποκρίσεις για τις 14.5.1920 από το Δεδέαγατς. Αν στο φιλμ αυτό που αναφέρεις υπάρχουν σκηνές από την απελευθέρωση του Δεδέαγατς, θα είναι πολύ σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο. Ίσως και το μοναδικό, πέραν του εγγράφου - πρωτοκόλλου που υπέγραψε στις 14.5.`1920 το πρωί στην Μητρόπολη ο Μαζαράκης και της μοναδικής φωτογραφίας που δείχνει τον Μαζαράκη να εξέρχεται της Μητρόπολης και οι Πρόσκοποι να του αποδίδουν τιμές.



    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Θόδωρε, είναι πολύ διαφωτιστικές οι πληροφορίες σου. Εδώ αναφέρω ότι η ταινία αυτή αφορούσε τα γεγονότα απελευθέρωσης της Δυτικής Θράκης. Από δημοσίευμα προκύπτει ότι θα ετοίμαζαν και άλλη ταινία για τα γεγονότα απελευθέρωσης της Ανατολικής Θράκης και το ταξίδι εκεί του βασιλιά Αλέξανδρου. Γι' αυτήν την δεύτερη ταινία δεν έχω βρει κάτι Μακάρι να βρεθεί κάτι στο μέλλον....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΑΛΑΚΗΣ
    Κρίμα να χάνονται τέτοια ιστορικά ντοκουμέντα Παντελή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γερακίνα Μηνούδη
    Πολυ κριμα να χαθει τετοιο πολυτιμο κ αληθινο υλικο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αλέξανδρος Καραδέδος
    Ευχαριστούμε Παντελή που μας μορφώνεις με το πλούσιο υλικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Μάκης Γκουντινάκης- ΦωτεινήΓραμμενίδου
    Συγκλονιστικό!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Θόδωρος Ορδουμποζάνης
    Καλησπέρα Παντελή. Όλα αυτά είναι πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία μας. Μακάρι να βρεθούν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Χρυσούλα Καραμάτσιου
    H ταινία προβλήθηκε και σε πολλές πόλεις στην Αμερική. Έψαξα να βρω,αν υπάρχει σήμερα η εταιρεία που διακίνησε την ταινία εκεί, αλλά δυστυχώς όχι. Ίσως να βρίσκεται σε κάποιο κινηματογραφικό αρχείο της Αμερικής. Αναζητήσατε στο Υπεξ κ. Αθανασιάδη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ευχαριστω. Ολοκληρωμένη δεν φαίνεται να υπάρχει πουθενά. Ίσως κάποια ελάχιστα κομμάτια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Vassilios Kazakidis
    Άκρως ενδιαφέρον! Ίσως να υπάρχει κόπια στην Γαλλία (λόγω Σαρπύ) στα αρχεία του 1ου ΠΠ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Κώστας Πατρωνούδης
    ΜΠΡΑΒΟ ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΟΥ ΕΙΣΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΘΡΑΚΙΩΤΗΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Δήμητρα Βασιλειάδου
    Κρίμα που χάθηκαν τα ιστορικά αρχεία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Vassiliki Tsakoglou
    Ευχαριστώ, Παντελή. Αυτή η εξαφάνιση των Αρχείων με πληγώνει όσο και η απώλεια της Πατρίδας. Την κάνει κάπως ομιχλώδη στους μη Θρακιώτες. Έτσι ο γενάρχης των Καραθεωρή, ο Μαρασλής... Γεννήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Υπάρχει η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη, ο Πόντος, η Καππαδοκία. Η Κωνσταντινούπολη είναι νησί; Πού ανήκει, κατά τους "μελετητές";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Vassiliki Tsakoglou
    Αλήθεια, Παντελή, έμαθες ποτέ τι απέγιναν τα 27 (είκοσι επτά) κιβώτια με κειμήλια, κυρίως βιβλία, που παρέδωσαν οι Περιστιασινοί σε επιτροπή του υπουργείου Παιδείας;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Βασιλική δεν έμαθα ποτέ.... Αλλά για μια παρόμοια περίπτωση που αφορά την Αδριανούπολη και τον Πατριάρχη Κύριλλο ΣΤ΄ διάβασε εδώ https://sitalkisking.blogspot.gr/2015/10/blog-post_16.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Κιμων Βρεττος
    Πολύ λυπηρό που οι σύγχρονοι δεν έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ημέρες δόξας. Τα κινηματογραφικά αρχεία είτε έχουν καταστραφεί, είτε έχουν κλαπεί, είναι μια ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ..... Δυστυχώς ποτέ δεν ελήφθη μέριμνα να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε ζωντανή την ΙΣΤΟΡΙΑ μας. Θα θυμίσω ότι το ίδιο συνέβη και παρα πολλά χρόνια αργότερα με τα αρχεία της ΥΕΝΕΔ, όταν τα βίντεο σβήνονταν για να γυρισθούν τα σίριαλ της εποχής. Και ουτε αυτά (τα σίριαλ) διασώθηκαν για τον ιδιο λόγο....Μια χώρα που πάντα περιφρονούσε την ΙΣΤΟΡΙΑ. Λυπάμαι, αλλά έτσι το εισπράττω !!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Έχεις δίκιο Κίμωνα. Έτσι συνέβαινε πάντα.... Δυστυχώς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Γεωργιος Νεστωράκης
    Αγαπντέ μου κ.Αθανασιάδη,
    σας συγχαιρω για μια ακόμη φορα, για τα διδαγματα σου αγνωστων σελιδων ιστοριας της πολυπαθούς Θρακης μας !
    Το αποθηκευω για μελετη και το κοινοποιω προς γνώσιν των πανελλήνων !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Σπύρος Θεοδωρόπουλος --
    Αισθάνομαι την ανάγκη να σας συγχαρώ και να σας ευχαριστήσω.
    Πρώτη φορά διαβάζω για την ταινία αυτήν και για τη χρυσή λάρνακα (!) με το οστά τού Κυρίλλου...
    Συγκλονιστικά πράγματα...
    Ας ελπίσουμε ότι δεν έχουν χαθεί για πάντα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Εγώ δεν ελπίζω. Ειδικά δε για τα οστά του Κυρίλλου, όποιος τα εμφανίσει τώρα μετά από 97 χρόνια, δεν θα τον πιστέψω και θα τον χαρακτηρίσω αγιέμπορο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Μαρία Παντελάκη Κοβάτση
    Λυπηρό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Δημήτρης Μπουντζουκλής
    Κρίμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Ευγενία Μαρασλή
    Μήπως υπάρχουν στα αρχεία κάποιου κράτους όπου στάλθηκαν αντίτυπα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. Όπως γράφω, κόπια της ταινίας με υποτίτλους είχε σταλεί στη Γαλλία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. Ευγενία Μαρασλή
    Εύχομαι να βρεθεί μια άκρη για να το δούμε κι εμείς!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  28. Stella Dionysopoulou
    Κρίμα να χαθούν αυτά τα ιστορικά ντοκουμέντα. Ευτυχώς που υπάρχεις κι εσύ και μαθαίνουμε την ιστορία μας! Σ' ευχαριστούμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  29. Δημητρης Αλεξιου
    Σε ευχαριστούμε Παντελή για την λεπτομερή ενημέρωση ευχαριστούμε και τον Θόδωρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  30. Ινστιτούτο Άρτεμις Βουληφόρος
    Κύριε Παντελή, πανηγύριζαν και οι Μουφτήδες και οι Τούρκοι πρόκριτοι, θα έχει ιστορικό ενδιαφέρον και διαχρονική πολιτική αξία αν βρίσκαμε τους λόγους τους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  31. Οι λόγοι τους ήταν, ότι οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης, γλίτωσαν από τον Βουλγαρικό ζυγό, που επέβαλε η συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  32. Vassilios Kazakidis
    Μακάρι να βρεθεί! Κάπου θα υπάρχει!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  33. Κιμων Βρεττος
    Έχω ξαναδιαβάσει την ίδια ανάρτησή σου παλαιότερα. Και τότε μου άφησε την ίδια πικρή γεύση..... Κάποιοι εσκεμμένα εξαφανίζουν τέτοια ντοκουμέντα. Η αιτία είναι ευλογοφανής. Και όλοι υποψιαζόμαστε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  34. Θς Σα
    Σας ευχαριστούμε για τη θέληση, το σθένος και την δύναμή σας να ανασύρετε την ιστορία των προγόνων μας και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
    Σας είμαστε ευγνώμονες.
    Είστε άξιον τέκνο της Θράκης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  35. τεμέτερον το γένος
    Κάποιος τρόπος θα υπάρχει για την εύρεση της ταινίας !!
    Τόσες κόπιες έγιναν..Αίγυπτο Γαλλία..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  36. αιμιλια ρουσακη
    Καλημέρα.κ. Αθανασιαδη. Πολύ σημαντικές πληροφορίες.
    Στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολεμου εκλάπησαν πολλοί θησαυροί ελληνικοί από μοναστηρια κ καταστραφηκαν πολλά αρχεία από Βούλγαρους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  37. Κατερίνα Γαργατοπούλου
    Κρίμα να έχει χαθεί αυτό το ιστορικό Θέλω να πιστεύω κάπου κάτι θα υπάρχει Χριαζεται αγώνας Και με την βοήθεια του κράτους

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  38. Idomeneas Filoktitis
    Αν η λάρνακα δεν ήταν χρυσή, θα είχε διασωθεί. Το γεγονός ότι η ταινία προβλήθηκε στο εξωτερικό, πιθανόν σημαίνει ότι έχει διασωθεί (κάπου).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  39. Αθανάσιος Παραπαγκίδης
    Ο Κ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΕΠΙΤΕΛΕΙ ΕΡΓΟ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΟ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΘΡΑΚΗ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  40. Κύριε Αθανασιάδη, Αρχείο του Παραρτήματος της Εφημερίδας της Κυβέρνησης που εκδόθηκε στην Αδριανούπολη, υπάρχει στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης (της κ. ΑΓΓΕΛΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΟΥ)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν το γνώριζα. Αυτό είναι ευχάριστο. Διότι πρόκειται για ιστορικό ντοκουμέντο μεγάλης αξίας.

      Διαγραφή
  41. Ευαγγελος Σιβουδης
    Το ελληφωνο κράτος των Αθηνών κάνει ότι μπορεί για να ξαναγίνουμε υπήκοοι της Τουρκίας ,,,,σβήνουν αρχεία ,,,εξαφανίζουν ταινίες βιβλία ντοκουμέντα ,,,όσοι διαβάζουν βιβλία και ακούνε ιστορικούς θα έχουν γνώση ,,,όσοι ασχολούνται με εφήμερα και γελοία πράγματα δεν θα ξέρουν τι έγινε,,,και τι θα γίνει ,,,η ιστορία επαναλαμβάνεται,,,,και μια θλιβερή διαπίστωση ,,,ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι δεν κοπιάζουν να μάθουν παρά μόνο αρέσκονται και ξοδεύουν τον εαυτό τους με ασήμαντα πράγματα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  42. Σμα Αγγε
    Εγώ πιστεύω ότι ηθελημένα καταστράφηκαν γιά νά μήν υπάρχουν ντοκουμέντα καί καθένας νά εξιστορεί όπως τόν συμφέρει
    Καί φυσικά νά μήν υπάρχει ντοκουμέντο με το βασιλιά Αλέξανδρο και το ελληνικό στρατό πού θριαμβεύει

    ΑπάντησηΔιαγραφή