Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2016

Η Μάχη στον αέρα της Αθήνας, το 1941

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 
*Ο Ρόαλντ Νταλ


Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ


«Λ​​​​ησμόνησες τον Ρόαλντ Νταλ», μου είπε τις προάλλες ο κύριος Γκρι. Πράγματι· πώς ξέχασα τον Νταλ, φέτος μάλιστα που κλείνουν εκατό χρόνια από τη γέννησή του; «Ξαναδιαβάζω αυτό τον χαρισματικό story-teller από την Αγγλία, κυρίως τα περίεργα, αλλόκοτα διηγήματά του, αυτά που ακροβατούν κάπου ανάμεσα στο παράδοξο και τον υπερφυσικό τρόμο».
Έχει δίκιο· ο Νταλ άφησε μερικά διαμάντια στο είδος. Αλλά εδώ θα μνημονεύσω κάτι διαφορετικό. Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Νταλ υπήρξε πιλότος καταδιωκτικών της RAF κατά τον Β΄ Παγκόσμιο, υπηρέτησε στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (ήταν μάλιστα και «άσος»: είχε δηλαδή καταρρίψει τουλάχιστον πέντε εχθρικά αεροσκάφη σε αερομαχίες)- και για ένα διάστημα στην Ελλάδα ως μέλος του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος, τον «σκληρό Απρίλη» του 1941.
Τις εμπειρίες του μετέφερε σε τουλάχιστον δύο απίθανα βιβλία του. Το ένα είναι το συναρπαστικό αυτοβιογραφικό χρονικό «Σόλο πορεία» (εκδ. Ποταμός), ενώ το δεύτερο η έξοχη συλλογή διηγημάτων «Over to You», που παραμένει αμετάφραστη (και όπου παντρεύει θαυμάσια την πολεμική διήγηση με το υπερφυσικό σε ορισμένα σημεία). Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει και ένα συγκινητικό διήγημα με τον τίτλο «Κατίνα», για ένα κοριτσάκι που σκοτώνεται στην Ήπειρο.
Εκεί ο Νταλ γράφει για αυτό που οι Βρετανοί πιλότοι της γενιάς του αποκαλούν «Μάχη της Αθήνας»: αερομαχία ανάμεσα σε μαχητικά της RAF και εκείνα της Λουφτβάφε, πάνω από την Αθήνα, στις 20 Απριλίου του 1941. Ήταν η τελευταία μεγάλη αερομαχία που δόθηκε από τη RAF πάνω από ελληνικό έδαφος προτού υποχωρήσει για την Κρήτη και στη συνέχεια για τη Μέση Ανατολή: εκατό και πλέον γερμανικά βομβαρδιστικά καθέτου εφόρμησης επιδόθηκαν εκείνη την ημέρα σε μια μανιώδη προσπάθεια να καταστρέψουν ό,τι είχε απομείνει από τη Βρετανική Αεροπορία. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, παρά τη συντριπτική υπεροχή της Λουφτβάφε, οι Βρετανοί έχασαν πέντε αεροπλάνα και κατέρριψαν επιβεβαιωμένα 22 γερμανικά και πιθανώς άλλα οκτώ. «Πού έπεσαν άραγε όσα αεροπλάνα καταρρίφθηκαν;» αναρωτιέται σήμερα ο κύριος Γκρι. «Κανένα δεν έπεσε, ως εκ θαύματος, μέσα στην Αθήνα. Σίγουρα κάποια κατέληξαν στον βυθό του Σαρωνικού...».
*Άγγλοι αεροπόροι στην είσοδο του ξενοδοχείου ¨Μεγάλη Βρετανία" το 1940 
(από το αρχείο της ΕΡΤ)

Γράφει ο Νταλ στο «Σόλο πορεία»: «Σπάσαμε τον σχηματισμό και τώρα ο καθένας ήταν υπεύθυνος για τον εαυτό του. Αυτό που έγινε γνωστό ως η Μάχη της Αθήνας είχε αρχίσει. Το βρίσκω σχεδόν αδύνατον να περιγράψω ζωντανά αυτό που έγινε την επόμενη μισή ώρα. Νομίζω πως κανένας πιλότος καταδιωκτικού δεν έχει καταφέρει ποτέ να μεταφέρει το πώς είναι να βρίσκεσαι εκεί πάνω, σε μια μεγάλης διάρκειας αερομαχία. [...] Ήταν πραγματικά η πιο αγωνιώδης και κατά κάποιον τρόπο η πιο συναρπαστική εμπειρία που είχα ποτέ στη ζωή μου. [...] Είδα τις κόκκινες λάμψεις να βγαίνουν από τα φτερά των Messerscmitt την ώρα που χτυπούσαν με τα πυροβόλα τους, και κάποια στιγμή είδα έναν άντρα του οποίου το Hurricane είχε πάρει φωτιά να ανεβαίνει ήρεμα στο φτερό και να πηδάει κάτω. Έμεινα μαζί τους μέχρι που δεν είχα άλλα πυρομαχικά»...

Ηλίας Μαγκλίνης

4 σχόλια:

  1. Νίκος Παπαδιονυσίου
    Καλημέρα Παντελή. Δεν γνωρίζω αν ο Ρόναλντ Νταλ συμμετείχε και σαν πιλότος στα εγγλέζικα βομβαρδιστικά που μαζί με αμερικάνικα βομβάρδισαν το 1944 το λιμάνι του Πειραιά με περίπου 1500 νεκρούς Έλληνες μεταξύ των οποίων και γείτονές μου μαακρυά από το λιμάνι και μόνο 8 Γερμανούς. Το δημοσίευμα είναι πολύ καλό. Αλλά πατριωτικό για τους εγγλέζους..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Νίκο, ποιος μπορεί να ξέρει αν ο πιλότος του 1941, ήταν σε υπηρεσία στην ίδια περιοχή το 1944;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν έγινε κάποια αερομαχία πάνω από την Αθήνα το 1941, αφού είχε κηρυχθεί "ανοχύρωτη πόλη". Έγινε όμως στον Πειραιά βομβαρδισμός στις 6 Απριλίου τις βραδυνές ώρες με σοβαρότερο αποτέλεσμα την μεγάλη έκρηξη του φορτηγού πλοίου "Clan Fraser" [ήταν φορτωμένο με πυρομαχικά κι εκρηκτικά και βρισκόταν στην προβλήτα όπου σήμερα "δένουν" τα κρητικά καράβια] που συγκλόνισε τον Πειραιά και τις συνοικίες του. Δεν γνωρίζω αν υπήρξαν νεκροί εκτός των άμεσα εμπλεκόμενων ναυτικών κι εργατών, δεν νομίζω όμως να υπήρξαν νεκροί άμαχοι. Απομεινάρι της έκρηξης υπάρχει ακόμη στον Τινάνειο κήπο, δίπλα στη εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα : ένα μεταλλικό θραύσμα από το πλοίο καρφώθηκε στον κορμό ενός δέντρου που σήμερα διατηρείται ακόμη, αλλά ξεραμένο !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Περισσότερες λεπτομέρειες για τον βομβαρδισμό του Πειραιά τη νύχτα 6/7 Απριλίου 1941 μπορεί κανείς να διαβάσει στο άρθρο του Ναπολ. Χονδρογιάννη «Χάγιο Χέρμαν. Ο σμήναρχος της Luftwaffe που ισοπέδωσε τον Πειραιά» που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 216, Ιαν.2015 (σελ.84-93),του περιοδικού «Στρατ. Ιστορία».

    Ο εν λόγω πιλότος το 1941 ήταν σμηναγός-μοίραρχος της 7ης Μοίρας Βομβαρδισμού [αλλοιώς 7./KG30] η οποία έδρευε σε αεροδρόμιο της Σικελίας και διατάχθηκε να ποντίση νάρκες LMA [Luftmine A] στο λιμάνι του Πειραιά. Η επιδρομή έγινε με 20 βομβαρδιστικά Junkers Ju88D, ένα από τα οποία πιλοτάριζε ο Hajo Hermann και το είχε φορτώσει επί πλέον των ναρκών και με δύο βόμβες των 250 κιλών, κατά παράβαση των διαταγών του διοικητή του! Το υπερφορτωμένο και βραδυκίνητο αεροπλάνο εξετέλεσε την αποστολή του και με το παραπάνω, αφού μετά την πόντιση των ναρκών βομβάρδισε το φορτηγό πλοίο «Clan Fraser» όπως προαναφέρθηκε, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα. Το αεροπλάνο του επιδρομέα γλύτωσε σαν από θαύμα από την τεράστια έκρηξη που προκάλεσε, υπέστη όμως βλάβες και δεν επέστρεψε στη Σικελία, αλλά με κόπο και ζημιές κατάφερε να προσγειωθεί στο μικρό αεροδρόμιο του Γαδουρά, κοντά στη Λίνδο της Ρόδου. Ο περιβόητος πιλότος Hajo Hermann προήχθη έως το βαθμό του Σμηνάρχου, εξετέλεσε πολυάριθμες αποστολές, καταρρίφθηκε 4 φορές. Στο τέλος του πολέμου ήταν διοικητής της 9. Flieger-Division (J) κι αιχμαλωτίστηκε από τους Ρώσους παραμένοντας αιχμάλωτος για 10 χρόνια. Απεβίωσε το 2010 σε ηλικία 97 ετών! Εκτός από την παραπάνω δεν εξετέλεσε άλλη αποστολή στον ελληνικό εναέριο χώρο.
    [Εκτός από το παραπάνω άρθρο και τη βιβλιογραφία του βλέπε προχείρως και στο : https://en.wikipedia.org/wiki/Hajo_Herrmann ]

    Ο αναφερόμενος στο άρθρο πιλότος της RAF νορβηγικής καταγωγής Ρόαλντ Νταλ, τον Απρίλιο 1941 πράγματι υπηρέτησε στη Μοίρα 33 με βάση την Ελευσίνα και εμπλέχθηκε για πρώτη φορά με γερμανικές δυνάμεις πάνω απ´τη Χαλκίδα καταρρίπτοντας στις 14 και 16 Απριλίου 2 βομβαρδιστικά JU88. Αναφέρεται ότι συμμετείχε ενεργά στη Μάχη των Αθηνών τον Απρίλιο του 1941 όπου καταρρίπτει ακόμα ένα JU88. Είναι ο μόνος που αναφέρεται στη «μάχη των Αθηνών» (που είναι ευρύτερα γνωστή ως «Μάχη του Λιμανιού του Πειραιά»). Ο ίδιος είχε περιπετειώδη συμμετοχή, καταρρίψεις και τραυματισμούς στον πόλεμο και τον τερμάτισε με τον βαθμό του Επισμηναγού και την κατακύρωση 5 βεβαιωμένων καταρρίψεων, 3 στην Ελλάδα και 2 στη Μέση Ανατολή. Μετά τον πόλεμο συνέχισε το συγγραφικό του έργο και απεβίωσε το 1990 σε ηλικία 74 ετών. Δεν ξαναπέταξε μετά το 1942 λόγω τραυμάτων.
    [προχείρως βλ. στα :
    https://el.wikipedia.org/wiki/Ρόαλντ_Νταλ
    https://el.wikipedia.org/wiki/Μάχη_των_Αθηνών_(1941) ]

    Τώρα όσον αφορά το ξενοδοχείο που εικονίζεται στο παραπάνω άρθρο, μόνο απ’ τη φωτογραφία εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι ΔΕΝ πρόκειται για τη «Μεγάλη Βρεταννία», για δύο λόγους :
    Α] Στο Ξεν/χείο «Μεγάλη Βρεταννία» κατά τη διάρκεια του πολέμου και μέχρι την αποχώρηση της κυβέρνησης Τσουδερού για την Κρήτη, στεγάζονταν υπηρεσίες του Γεν. Στρατηγείου και της κυβέρνησης.
    Β] Στα άκρα της εισόδου υπάρχουν δύο επιγραφές που γράφουν «ΜΕΓΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΝ» και «GRAND HOTEL» και όχι «HOTEL GRANDE BRETAGNE» όπως είναι ο τίτλος του ξεν/χείου μέχρι σήμερα. Άρα η φωτογραφία δεν είναι τραβηγμένη στην είσοδο της «Μεγ. Βρετανίας» [που είναι πολή διαφορετική απ’ την εικονιζόμενη] αλλά στο παλιό «GRAND HOTEL» [που δεν ξέρουμε πού βρισκόταν] ή στο «GRAND HOTEL D’ ANGLETERRE» που βρισκόταν στην πίσω πλευρά της Πλατ. Συντάγματος [γωνία Πλατείας και Ερμού].
    Περισσότερα για τα παλιά ξενοδοχεία βλ. στο :
    https://www.facebook.com/groups/1912143739094178/
    όπου υπάρχει και φωτ/πία εγγράφου του γερμανικού φρουραρχείου που καθορίζει σε ποια ξεν/χεία μπορούν να συχνάζουν οι στρατιωτικοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή