Παρασκευή 13 Μαΐου 2016

1920: Η σύλληψη του Ταγιάρ, από ένα τσομπανόπουλο!!!

*Ο Τζαφέρ Ταγιάρ, αιχμάλωτος πλέον (σημειώνεται με σταυρό) εισέρχεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Αθήνας...




*Το άδοξο τέλος 

ενός μιμητή του Ατατούρκ

 στην Ανατολική Θράκη,

κατά την απελευθέρωσή της


Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


                Ο συνταγματάρχης του Οθωμανικού Στρατού Τζαφέρ Ταγιάρ, το 1920, υπήρξε κακός δαίμονας της Ανατολικής Θράκης, αλλά το τέλος των δραστηριοτήτων του, υπήρξε σύντομοo αλλά και άδοξο!
                Το Μάρτιο του 1920, στην Αδριανούπολη εξερράγη εθνικιστικό κίνημα, που οργάνωσε ο τουρκαλβανός Ταγιάρ ακολουθώντας το παράδειγμα του Κεμάλ Ατατούρκ. Δηλαδή να οργανώσει την αντίδραση του ηττημένου τουρκικού στρατού, έστω και των υπολειμμάτων του, στην εφαρμογή των όρων της ανακωχής, την οποία είχε υποχρεωθεί να υπογράψει η Τουρκία με τους συμμάχους της Αντάντ, στο λιμάνι του Μούδρου, στις 17 Οκτωβρίου 1918.
                Εν τω μεταξύ με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (άρθρο 48) είχε ορισθεί ότι η Δυτική Θράκη θα υπάγονταν μέχρι του διακανονισμού της οριστικής τύχης της υπό την διοίκηση Διασυμμαχικής Δύναμης με επικεφαλής τον Γάλλο στρατηγό Σαρλ Αντουάν Σαρπύ. Η Δυτική Θράκη τελικά παραχωρήθηκε στην Ελλάδα τον Μάιο του 1920, ενώ το Ελληνικό Γενικό Στρατηγείο και η Στρατιά Θράκης, άρχισαν να προετοιμάζουν την κατάληψη της Ανατολικής Θράκης.
                Με βάση αυτές τις εξελίξεις, ο Ταγιάρ οδηγήθηκε στη δημιουργία κομιτάτου «προς προάσπιση των Θρακικών δικαιωμάτων». Διέταξε επίσης επιστράτευση 10 ηλικιών των Μουσουλμάνων της περιοχής του, η οποία απέδωσε παρά την υποχρεωτικότητά της μόνο 3.500 έφεδρους στρατιώτες, αν και ο ίδιος ισχυρίζονταν ψευδώς (στο Κούλελι Μπουργκάς)  ότι μπορεί… να παρατάξει 60.000 λόγχες!
*Χάρτης της περιοχής

                Όταν αποφασίσθηκε η απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης, το ελληνικό σχέδιο επιχειρήσεων πρόβλεπε συνδυασμένη προέλαση δυνάμεων με διάβαση του ποταμού Έβρου και μετωπικές επιθέσεις με ταυτόχρονη απόβαση δυνάμεων από πολεμικά πλοία στα παράλια της Ραιδεστού και της Ηράκλειας από την Προποντίδα. Όλες οι επιχειρήσεις έξελίχθηκαν σύμφωνα με το σχέδιο, αφού η τουρκική αντίσταση ήταν ανύπαρκτη, σε όλα τα μέτωπα.
 *Ο Σόλων Γκίκας, κυνηγάει τον Τζαφέρ Ταγιάρ...

Ο Σόλων Γκίκας στο προσκήνιο…

                Βρισκόμαστε στις 11 Ιουλίου 1920.
                Στις 7 το πρωί καταλήφθηκε το Μπαμπά Εσκή, από την φάλαγγα Αναγνώστου. Στο μεταξύ η προπορευόμενη ίλη του 3ου Συντάγματος Ιππικού με επικεφαλής τον τότε ανθυπίλαρχο Σόλωνα Γκίκα (μετέπειτα υπουργό των κυβερνήσεων Κωνσταντίνου Καραμανλή) κατευθυνόμενη προς τη Χάφσα βρέθηκε στις 9 π.μ. αντιμέτωπη (6 χιλμ. ΒΔ του Μπαμπά Εσκή) με ομάδα εφίππων του επιτελείου του Ταγιάρ.
                Τι είχε συμβεί;
                Στον Ταγιάρ έφταναν πληροφορίες ότι επέκειτο απόβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Ραιδεστό, αλλά τις θεώρησε υπερβολικές και αυτό κατά την ομολογία του υπήρξε το λάθος του. Αναγκάσθηκε όμως όταν έγινε η απόβαση, να ερευνήσει ο ίδιος τι συμβαίνει και για το λόγο αυτόν έφυγε από την Αδριανούπολη να επιθεωρήσει τις δυνάμεις του. Ήδη είχε ενισχύσει τις δυνάμεις του στα σημεία αντιστάσεως στην Τυρολόη, το Μουρατλή και την Χαριούπολη με έσχατο σημείο υποχώρησης το Λουλέ Μπουργκάς.
                Ο Τούρκος συνταγματάρχης επιχειρούσε αναγνώριση της περιοχής, προκειμένου να οργανώσει την άμυνα της Αδριανούπολης, μετά την δυσμενή γι’ αυτόν τροπή των επιχειρήσεων.
                Η ίλη Σόλωνα Γκίκα, κατόρθωσε να κυκλώσει τους Τούρκους ιππείς. Με τα σπαθιά στα χέρια οι Έλληνες μέσα σε λίγο χρόνο εξουδετέρωσαν του Τούρκους αφού σκότωσαν έξι στρατιώτες και ένα αξιωματικό. Επίσης συνέλαβαν τρεις αιχμαλώτους μεταξύ των οποίων και τον λοχαγό του 1ου Γραφείου του Α΄ Σώματος Στρατού, Σελήμ Ογλού Αλή Μπέη και τον ιπποκόμο του Ταγιάρ. Οι αιχμάλωτοι ανέφεραν ότι με την ομάδα αυτή ήταν και ο ίδιος ο Ταγιάρ, ο οποίος διέφυγε τη σύλληψη, αφού ετράπη σε άτακτη φυγή.
*Η υπογραφή του Τζαφέρ Ταγιάρ, σε δύο εκδοχές

                Ο Ταγιάρ στάθηκε άτυχος κατά τη φυγή του. Τι ακριβώς συνέβη το αφηγήθηκε αργότερα ο ίδιος στην Αθήνα, όπου μεταφέρθηκε ως αιχμάλωτος.
                Σε συνέντευξή του στην «Ακρόπολη» περιέγραψε τις συνθήκες σύλληψής του, από ένα βοσκόπουλο…
                «Συνοδευόμενος από τον λοχαγό Χαλίτ Μπέη, αναχώρησα το Σάββατο από την Αδριανούπολη με αυτοκίνητο και πήγα στη Χάφσα. Εκεί αφήσαμε το αυτοκίνητο και πήραμε φοράδες. Με τον Χαλίτ Μπέη και 12 άνδρες κινήσαμε προς την κατεύθυνση του Μπαμπά Εσκή. Από εκεί έβλεπα ότι δύο ελληνικοί λόχοι είχαν ήδη ξεκινήσει από το Μπαμπά Εσκή προς τη Χάφσα. Βρήκαμε μια θέση κατάλληλη  για παρατήρηση. Διέκρινα 100 ιππείς σας να καλπάζουν λοξά προς το παρατηρητήριό μου. Έτσι άλλαξα θέση νομίζοντας ότι από εκεί θα μπορούσα να παρατηρώ, απαρατήρητος».
                Εκεί που παρατηρούσε ο Ταγιάρ, δεν αντιλήφθηκε ότι περίπου 30 ιππείς κάλπαζαν ήδη εναντίον του . Έτσι αναγκάσθηκε να δώσει διαταγή στους 12 έφιππους που τον συνόδευαν  να φύγουν. Αυτός με 2-3 ιππείς, θα έφευγε προς την αντίθετη κατεύθυνση για να μπορέσει να διαφύγει. Υπήρξε άτυχος γιατί οι Έλληνες ιππείς χωρίσθηκαν στα δυο και κάποιοι κατεδίωξαν τον Ταγιάρ.
*Ο Ταγιάρ με τον τότε υποστράτηγο Κ. Μαζαράκη

                Ο Τούρκος συνταγματάρχης μη έχοντας άλλη επιλογή, εμπιστεύθηκε πλέον την αραβική του φοράδα την Γκεϊλά, ότι θα τον σώσει με την φοβερή ταχύτητά της. Πριν από τον Ταγιάρ είχε φύγει ο λοχαγός Χακή Μπέης. Τον κατεδίωξε έως και δύο χιλμ. περίπου ο δεκανέας Ντέσκος. Τον έφθασε έως και 20 βήματα, πυροβολώντας ανεπιτυχώς με πιστόλι. Κατάκοπος από τις μεγάλες πορείες, κάποια στιγμή έπεσε από το άλογο και ο Ταγιάρ γλύτωσε. Η Γκεϊλά είτε διαισθάνθηκε τον κίνδυνο είτε γιατί οσφράνθηκε τη διαφυγή του αλόγου του Χακή Μπέη, τράπηκε προς την ίδια κατεύθυνση . Ο Ταγιάρ ίππευσε για χρονικό διάστημα περίπου τεσσάρων ωρών την αφηνιασμένη φοράδα του, αλλά κάποια στιγμή κατελήφθη από σκοτοδίνη, λόγω ηλίασης, έπεσε δίπλα σε ένα ρέμα και για 2,5 ώρες παρέμεινε αναίσθητος. ‘Όταν συνήλθε είχε ένα μεγάλο μώλωπα στο δεξί του φρύδι. Άρχισε να περπατάει (γιατί είχε φύγει και η Γκεϊλά) χωρίς να γνωρίζει πού βρίσκεται. Βάδιζε νηστικός και διψασμένος  επί 36 ώρες.
*Το πανέξυπνο τσομπανόπουλο (φωτογραφία από το αρχείο του στρατηγού Κ. Μαζαράκη). Το όνομά του δεν αναγράφεται πουθενά. Οι κάτοικοι του Θουρίου Διδυμοτείχου, ίσως μπορέσουν να βοηθήσουν να μάθουμε το όνομά του....

Συνάντηση με το Ελληνόπουλο

                Τότε συνάντησε ένα μικρό παιδί που έβοσκε τα πρόβατά του. Του ζήτησε νερό. Αυτό, του έδωσε καρπούζι. Ρώτησε πώς το λένε. Το παιδί απάντησε Μεχμέτ Αλή, αλλά είπε ψέματα, γιατί δεν ήταν Τουρκόπουλο. Ήταν Ελληνόπουλο. Εκεί ο Τούρκος συνταγματάρχης έμαθε, πως βρίσκεται στο χωριό Τσομπάνκιοϊ, κοντά στο Μποστανλή. Ο Ταγιάρ του ζήτησε να ειδοποιήσει δύο πρόκριτους του χωριού για να τους μιλήσει. Όταν ήρθαν οι πρόκριτοι που ήταν  Έλληνες, ο ένας από αυτούς αναγνώρισε τον Ταγιάρ έβγαλε πιστόλι «πολύκροτον και διέταξεν αυτόν να παραδοθεί. Ο Ταγιάρ κατεβίβασε δια των χειρών του το πολύκροτον, ωμολόγησεν ότι όντως ήτο ο Ταγιάρ και έρχεται να παραδοθεί». Οι χωρικοί τον συνέλαβαν τον έδεσαν σε ένα βοϊδάμαξο και πήγαν να συναντήσουν τον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό να τον παραδώσουν. Ήταν το άδοξο τέλος του Ταγιάρ… Τον παρέδωσαν στο συνταγματάρχη του 28ου Συντάγματος της Μεραρχίας Σμύρνης Γρηγ. Γουλιανό.
*Ο Αθανάσιος Κατσαούνης (από το αρχείο του στρατηγού Κ. Μαζαράκη)

                Εδώ ας κάνουμε μια παρένθεση. Το μικρό βοσκόπουλο έβοσκε τα πρόβατα του Αθανάσιου Π. Κατσαούνη. Ο δεύτερος  Έλληνας ήταν ο συνεταίρος του, Αντώνιος Δημητρίου.
                Ο Τούρκος στρατιωτικός, όταν τον μετέφεραν αρχικά στην Αδριανούπολη, παρέδωσε στο ελληνικό στρατηγείο 50 λίρες για να σταλούν στην σύζυγό του στην Κωνσταντινούπολη. Τα χρήματα εστάλησαν στον υποστράτηγο Κατεχάκη για να τα παραδώσει στη σύζυγο του Ταγιάρ.
                Ο ύπατος αρμοστής Θράκης Αντώνιος Σαχτούρης, σε έκθεσή του προς την κυβέρνηση ανέφερε ότι ο Ταγιάρ όταν έφυγε από την Αδριανούπολη φορούσε πολιτική ενδυμασία. Σε άλλο σημείο της έκθεσής του επεσήμαινε ότι ο Ταγιάρ όταν έπεσε στην ενέδρα  της ελληνικής ίλης ιππικού «είδε σπαθιζομένους τους πλείστους των οπαδών του».
* Ο Ταγιάρ στην Αθήνα 

Με τρένο στην Αθήνα!

                Ο Ελληνικός Στρατός, τον επιβίβασε με φρουρά  στο τρένο και τον έστειλε στην Αθήνα. Περνώντας το τρένο από τον Κομοτηνή ο Ταγιάρ συναντήθηκε με τον τότε κυβερνητικό επίτροπο της Θράκης Χαρίσιο Βαμβακά και είχε συνομιλία μαζί του, εκφράζοντας την άποψη ότι με συμμετοχή της Ελλάδος θα πρέπει να εδραιωθεί ειρήνη και ευημερία για τους λαούς της Ανατολής.
                Όταν το τρένο έφτασε στη Θεσσαλονίκη, ο Ταγιάρ με την συνοδεία του ανθυπολοχαγού Τζεβελεκίδη (Αλεξανδρουπολίτη στην καταγωγή κατά την εφημερίδα «Πατρίδα») και αποσπάσματος Ευζώνων μεταφέρθηκε στο Φρουραρχείο Θεσσαλονίκης με άμαξα. Του επετράπη μάλιστα να διέλθει από τις κεντρικές οδούς της πόλης και να αγοράσει καινούργια ρούχα και κάποια άλλα είδη. Στη στρατιωτική λέσχη τον επισκέφθηκε ο στρατιωτικός διοικητής Θεσσαλονίκης Τσολακόπουλος. Αργότερα έφυγε με το τρένο για την Αθήνα, αλλά οι αρχές τον αποβίβασαν στο Μενίδι, αντί του σταθμού Λαρίσης και τον μετέφεραν στην Γ’ πτέρυγα του 6ου στρατιωτικού νοσοκομείου, πίσω από τις φυλακές Αβέρωφ, σε ειδικό κατάλυμα που του είχαν ετοιμάσει. Διέθετε πολυτελές κρεβάτι. Παραπλεύρως υπήρχε μικρό γραφείο, είχε στρωμένο χαλί και πολυθρόνες και διέθετε θέα προς τον Υμηττό, τον Λυκαβηττό και το Σαρωνικό Κόλπο. Του διέθεσαν ακόμα και προσωπική γαλλομαθή νοσοκόμα και τουρκομαθή νοσοκόμο.
*Ο Τζαφέρ Ταγιάρ με πολιτική περιβολή

                Βασικά ο Ταγιάρ, στους δημοσιογράφους που τον επισκέφθηκαν παραδέχονταν ότι τα ελληνικά στρατεύματα διακρίθηκαν για την ταχύτητα της κίνησής τους, για την αντοχή τους κατά τις επιθέσεις, αλλά και ότι οι Τούρκοι τους οποίους στρατολόγησε από την Ανατολική Θράκη καταπτοήθηκαν στα πεδία των μαχών.
                Στη συνάντηση του Ταγιάρ με τους δημοσιογράφους εκ μέρους της εφημερίδας «Πατρίς» είχε παραστεί ο Α. Κωνσταντινίδης με καταγωγή από την Αλεξανδρούπολη (Σ.Σ. προσωπικά πιστεύω ότι κατάγονταν από την Αίνο). Στο ρεπορτάζ του έγραψε μεταξύ άλλων:
                «Εζήτησα κατόπιν τας εντυπώσεις του από την ιδιαιτέραν πατρίδα μου το Δεδέαγατς, οπόθεν, κατά σύμπτωσιν κατάγεται και ο συνοδός του ανθυπολοχαγός Τζεβελεκίδης.
                -Επέρασα πολλές φορές, μου είπεν, από το Δεδέαγατς. Είναι πολύ ωραία πόλις και θ’ αποβή τώρα μία από τας καλλιτέρας της Θράκης.
                Ο Ταγιάρ παρέμεινε στην Αθήνα, αιχμάλωτος επί 32 μήνες, με δυνατότητα όμως να κινείται κάπως ελεύθερα.
*Ο Ταγιάρ σε νεώτερη ηλικία

Ποιος ήταν ο Ταγιάρ;

Ο τουρκαλβανός Τζαφέρ Ταγιάρ είχε γεννηθεί στην Πρίστινα του Κοσσυφοπεδίου. Τελείωσε το τουρκικό γυμνάσιο Μοναστηρίου και κατόπιν εισήλθε στη στρατιωτική σχολή στην Κωνσταντινούπολη.
Έδρασε αρχικά στην περιοχή Ιπέκ και Μοναστηρίου εναντίον Βουλγάρων κομιτατζήδων. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους στην περιοχή Σαράντα Εκκλησιών. Στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν διοικητής της Μεραρχίας Δαρδανελίων και από εκεί εστάλη στον Καύκασο ως διοικητής Σώματος Στρατού. Στη συνέχεια του ανετέθη η διοίκηση του Α’  Σώματος Στρατού στην Αδριανούπολη και τον ονόμασαν Στρατιωτικό Διοικητή Ανατολικής Θράκης. Ήταν ο αρχαιότερος των Τούρκων συνταγματαρχών.  Γνώριζε Γαλλικά και λίγα Ελληνικά. Πέθανε στις 3 Ιανουαρίου του 1958, στην Κωνσταντινούπολη, σε ηλικία 81 ετών.
*Αιχμάλωτοι Τούρκοι αξιωματικοί στην Αδριανούπολη

Η σύλληψή του έγινε κωμωδία…

Οι «Τάιμς» του Λονδίνου δημοσίευσαν εκείνες τις μέρες τηλεγράφημα του ανταποκριτή τους στην Κωνσταντινούπολη, υπογραμμίζοντας την ταπεινωτική αιχμαλωσία του, μετά από τις απειλές του ότι θα προτιμήσει να κάψει την Αδριανούπολη, να ποτίσει τη Θράκη με αίμα, να αυτοκτονήσει ο ίδιος παρά να παραδώσει την Ανατολική Θράκη στους Έλληνες. Στο τηλεγράφημα υπήρχε και το ακόλουθο σχόλιο:
«Τοιουτοτρόπως το στάδιον του Ταγιάρ ετερματίσθη κατά τρόπον υπενθυμίζοντα πολύ περισσότερον τα παθήματα του περιφήμου Σαρλώ εις τον κινηματογράφον…».
Στο εκδιδόμενο περιοδικό στην Κωνσταντινούπολη «Άνω- Κάτω» του Α. Δελή, δημοσιεύθηκε χρωμολιθογραφία, που παρίστανε τον Ταγιάρ πεσμένο από το άλογό του σε ένα χωράφι με καλαμποκιές να μονολογεί:
                -Τώρα κατάλαβα, γιατί ο Ενβέρ μας έλεγε, πως μ’ αυτόν τον πόλεμο θα φτάσουμε ως το Μισίρι!!!
Στα τουρκικά όμως Μισίρ λέγεται η Αίγυπτος αλλά μισίρ είναι και το καλαμπόκι…. 
Το πανέξυπνο τσομπανόπουλο μετά την υποχρεωτική εκδίωξη των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη, έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του στο χωριό Θούριο λίγο πιο έξω από το Διδυμότειχο, όπου οι συγχωριανοί του, τον αποκαλούσαν πλέον όχι με το όνομά του αλλά «Ταγιάρ». Το 1928 όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος έκανε προεκλογική περιοδεία στον νομό Έβρου, πέρασε και από το Διδυμότειχο. Οι παλαιοί αφηγούνται, ότι τον παρουσίασαν στο Βενιζέλο, που τον ρώτησε τι χάρη θέλει να του κάνει. Και εκείνος απάντησε ότι θέλει… μια άδεια οπλοφορίας!!! Ούτε διορισμούς ούτε άλλα ρουσφέτια… Άλλες εποχές, άλλοι άνθρωποι...
Δεν μπόρεσα να βρω καταγεγραμμένο το όνομά του. Ίσως οι κάτοικοι του Θουρίου Διδυμοτείχου, να μπορέσουν να βοηθήσουν να καταγράψουμε το όνομά του! 

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης


ΠΗΓΕΣ
*«Επιχειρήσεις εν Θράκη» έκδοση ΔΙΣ/ΓΕΣ
*Έκθεση Υπάτου Αρμοστού Θράκης Αντωνίου Σαχτούρη, Ιούλιος 1920
*Αρχείο Εφημερίδων εποχής «Ακρόπολις», «Πατρίς», «Εμπρός», "Ελεύθερος Τύπος".

*Ο συλληφθείς από τους Τούρκους στρατηγός Κλαδάς, ο οποίος τελικά αντηλλάγη με τον Ταγιάρ.

21 σχόλια:

  1. Manuela Mathioudaki
    Εκπληκτική ιστορία!!!! Μπράβο ο Σόλων Γκίκας!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Νίνα Γκούδλη
    Άγνωστες ιστορίες που μας κάνουν υπερήφανους!.. Μπράβο Παντελή!...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Kostas Patialiakas
    Λεπτομερές και ουσιαστικό άρθρο, που δυστυχώς αγνοείται από πολλούς. Η ερευνητική πένα του φίλου Παντελή δεν έχει αφήσει σημείο της νεώτερης ιστορίας, που να μην έχει ακουμπήσει και αναλύσει σε βάθος, εμπλουτίζοντας με σπάνιες φωτογραφίες από ένα αξιοζήλευτο αρχείο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Wassilios Siopidis
    Στο χωριό Θούριο υπήρχε μέχρι και τη δεκαετία του 1960 κάποιος γέρος στο επώνυμο Τσοράλης και στο μικρό του όνομα νομίζω Αθανάσιος που κανείς δεν τον φώναζε με το όνομα του, αλλά με το παρατσούκλι" Ταγιάρ παππούς" κι αυτό γιατί όπως ελέγετο είχε συλλάβει τον Ταγιάρ Πασά. Διαβάζω όμως ότι η σύλληψη του Ταγιάρ έγινε από τον Κατσαούνη,βεβαιωμένο από το αρχείο Μαζαράκη. Ο Τσοράλης Αθανάσιος ίσως να είναι το άγνωστο τσοπανόπουλο της φωτογραφίας που βοήθησε στη σύλληψη του τούρκου αξιωματικού. Πάντως στο Θούριο ζει ο εγγονός του συγκεκριμένου γέροντα Αθανάσιος κι αυτόςκαι μπορώ να πω ότι μοιάζει φυσιογνωμικά στο άγνωστο τσοπανόπουλο της φωτογραφίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Βασίλη, νομίζω ότι το τοποθετείς σωστά. Το τσομπανόπουλο, οδήγησε τον Ταγιάρ στο αφεντικό του που ήταν ο Αθανάσιος Κατσαούνης και αυτό με το συνεταίρο του παρέδωσαν τον ταγιάρ στον Ελληνικό Στρατό. Ο πρώτος όμως ήταν το τσομπανόπουλο. Για το Τσορόλης, έχω μια επιφύλαξη. Ίσως το όνομά του ήταν Τσορίδης Αθανάσιος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Το κίνημα του Τζαφέρ-Ταγιάρ εξοπλίζει και χρησιμοποιεί τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς σε επιθέσεις ενάντια των Ελλήνων προσφύγων. Στα τέλη του Ιουλίου 1920 συλλαμβάνεται ο Τζαφέρ-Ταγιάρ από έναν Έλληνα πρόσφυγα τον Τσοράλη Αθανάσιο από το Καράχαλιλ, γνωστό και ως Ταγιάρ-Παππού, κληροδοτώντας έτσι στο γιό του Τσοράλη Νικόλαο, κάτοικο Θουρίου , το προσωνύμιο Ταγιάρης . Το περιστατικό εκτυλίχθηκε ως εξής: Κατά την καταδίωξή του ο Τζαφέρ έπεσε από το άλογο και έμεινε αναίσθητος. Τρεις μέρες μετά έγινε αντιληπτός από τον χωρικό, ο οποίος τον συνέλαβε ως ύποπτο . Ειδοποιήθηκε το 28ο σύνταγμα του ελληνικού στρατού, στο οποίο και τον παρέδωσαν Ο Τζαφέρ Ταγιάρ μεταφέρθηκε τελικά στην Αθήνα, όπου κρατήθηκε έως την υπογραφή της συνθήκης με τους Τούρκους, το 1923.
    Αναφορές για τα παράπάνω στα βιβλία:
    Κοζαρίδης, Χ., ό.π., σ.325 και Μπράβος, Θ. (2004). Στα νερά που χωρίζουν Δύση και Ανατολή, Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης (ΠΕΚΕΘΡΑ), σσ.176-179
    Ευθυμιάδης, Α., (2010). Η συμβολή της Θράκης στους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους (από το 1361 έως το 1920). Αλεξανδρούπολη, σσ.703-704

    Με εκτίμηση
    Ολμπασάλη Βασιλική
    (με καταγωγή από το Θούριο)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Κυρία Ολμπασάλη, σας ευχαριστώ θερμά για την πληροφορία, σχετικά με το όνομα του τσομπανόπουλου, που παρέδωσε τον Ταγιάρ. Ως προς το όνομα, συμπίπτετε και με τις πληροφορίες του κ. Βασίλη Σιωπίδη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Anna Demertzi
    Πολύ ωραίο κείμενο! !!!μπράβο!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Gkaidatzis Ilias
    Στο Βιβλίο του Κοζαρίδη Χρήστο "Εμείς οι Γκαγκαβούζηδες" Αναφέρει την σύλληψη του Τζαφέρ Ταγιάρ στην σελίδα 325 . Το Τσομπανόπουλο ήταν ο Παππούς μου ο Γκα'ι'ντατζής Ζαφείριος που δούλευε για τον Τσοράλη Αθανάσιο. Ο Τσοράλη ήταν που είχε το παρατσούκλι Ταγιάρ Παππού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Το όνομα του παιδιού του βοσκού ήταν Τσοραλης Αθανάσιος και ήταν μόλις 18 χρόνων ήταν προπροπαππους μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Βούλα Μπεγγα
    Σας ευχαριστούμε πολύ για την τόσο λεπτομερή καταγραφή των γεγονότων εκείνης της περιόδου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Gkaidatzis Ilias
    Από το βιβλίο του Αειμνήστου Κοζαριδη Χρήστο "Εμείς οι Γκαγκαβουζηδες. Ήταν ο Παππούς μου.

    Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οι Γκαγκαούζοι ή Γκαγκαβούζηδες είναι ένα τουρκικό φύλο, το οποίο έχει εκχριστιανιστεί. Η εθνογένεση τους τοποθετείται το 1243 όταν το Σελτζούκικο κράτος της Μ. Ασίας διαλύθηκε απο τους Μογγόλους μετά τη μάχη του Κιοσεντάγ. Σουλτάνος του Ικονίου ήταν τότε ο Ιζεττίν Καϊκαβούζ, ο οποίος κατέφυγε στην αυλή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων στην Κωνσταντινούπολη μαζί με τους χριστιανούς ακολούθους του (οι μουσουλμάνοι ακόλουθοι του που παρέμειναν στη Μικρά Ασία τάχτηκαν υπέρ των Μογγόλων εισβολέων). Εικάζεται ότι η μητέρα του ήταν χριστιανή, κόρη ιερέα, και ότι ο ίδιος του βαφτίστηκε χριστιανός ορθόδοξος μαζί με τους ακολούθους του.

      Ο Σουλτάνος του Ικονίου είχε πολλούς χριστιανούς υπηκόους, αλλά και πολύ καλή σχέση με τον τότε Βυζαντινό αυτοκράτορα. Υπάρχει και η παραδοχή που μας μεταφέρεται απο ορισμένους ιστορικούς ότι ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος, έδωσε άδεια εγκατάστασης του Σουλτάνου και του λαού του στα εδάφη της αυτοκρατορίας, επειδή είχε σωθεί απο τον Σουλτάνο όταν είχε λιποτακτήσει απο τον βυζαντινό στρατό, μετά απο μιά αποτυχημένη προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας και του θρόνου.

      Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Η Παλαιολόγος, ο οποίος μόλις είχε ανακαταλάβει την Κωνσταντινούπολη από τη Λατινική Αυτοκρατορία, ήταν συγγενής του Ιζεττίν. Ωστόσο, είχε συμμαχήσει με τους Μογγόλους της Βαγδάτης (οι οποίοι σύντομα θα ονομαστούν Ιλκχανίδες) και αντί να υποστηρίξει τον Ιζεττίν, κράτησε τον Ιζεττίν κοντά του και εγκατέστησε τους συμπατριώτες του Ιζεττίν στην περιοχή μεταξύ Βάρνας στη Βουλγαρία και των εκβολών του Δούναβη (1262-1263), περιοχή που αργότερα ονομάστηκε Δοβρουτσά. Μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ο Ιζεττίν έφυγε στην Κριμαία, η οποία βρισκόταν υπό την κυριαρχία της Χρυσής Ορδής. Αλλά οι οπαδοί του έμειναν στην περιοχή που τους είχε παραχωρηθεί. Ο νέος ηγέτης τους ήταν ο Σαρί Σαλτίκ Ντεντέ, του οποίου ο τάφος βρίσκεται στο Μπαμπαντάγ της σημερινής Ρουμανίας. [Kate Fleet-Machiel Kiel: Cambridge History of Turkey Vol 1, Cambridge Press, ISBN 978-0-521-62093-2 p.141]

      Το 1259 περίπου, εγκαταστάθηκαν στην βόρεια Βουλγαρία, στην περιοχή της Βάρνας-Μπάλτζικ και Καβάρνας, όπου δημιουργήθηκε το Δεσποτάτο της Καβάρνας. Η εγκατάσταση σε αυτό το χώρο έγινε εσκεμμένα απο τον Βυζαντινό αυτοκράτορα διότι επιθυμούσε να διαφυλάξει τα βόρεια σύνορα του απο τις συνεχείς επιδρομές Κουμάνων και Πετζενέγων. Έτσι ξεπλήρωσε την υποχρέωση που είχε απέναντι στον Σουλτάνο και είχε ήσυχο το κεφάλι του για 124 χρόνια τουλάχιστον απο τις επιδρομές αυτές στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας.

      Αργότερα ο Σουλτάνος Καϊκαβούς εγκαταστάθηκε στην Κριμέα (άλλες αναφορές αναφέρουν ως τόπο εγκατάστασης του το χωριό Αίνος της Ανατολικής Θράκης).

      Το Δεσποτάτο διαλύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1383. Στο Δεσποτάτο υπήρχαν 68 χωριά στα οποία κατοικούσαν Γκαγκαούζοι. Μετά τη διάλυση του Δεσποτάτου ένα τμήμα πλυθησμού των Γκαγκαούζων ακολούθησε τους πρίγκηπες του και εγκαταστάθηκαν στα χωριά της Νέας Ζίχνης Σερρών και στα περίχωρα της Βέροιας (Καραφέρια), ενώ οι υπόλοιποι διασκορπίστηκαν στη Βουλγαρία και στην Ανατολική Θράκη.

      Ο μεγαλύτερος πληθυσμός των Γκαγκαούζων ακολούθησε τον Ρωσικό στρατό για να αποφύγει τα αντίποινα των Οθωμανών μετά τους ρωσοτουρκικούς πολέμους και εγκαταστάθηκε στη Βεσσαραβία στην σημερινή Νότια Μολδαβία.

      Διαγραφή
    2. Στον Έβρο κατοικούν στην επαρχία Ορεστιάδας και Διδυμοτείχου σε 21 χωριά, κυρίως στα χωριά: Οινόη, Σαγήνη, Κλεισώ, Αμμόβουνο, Θούριο, Λεπτή, Κέραμος, Καναδάς, κλπ.

      Είναι οι πρώτοι τουρκόφωνοι που ήρθαν στην περιοχή μας μετά τη μάχη του Ματζικέρτ (1071 μ.Χ). Μετά το πρώτο μισό του 13ου αιώνα λοιπόν και τη διάλυση του σελτζουκικού κράτους, οι Βυζαντινοί στρατολόγησαν Τούρκους μισθοφόρους από το πρώην Σουλτανάτο του Ικονίου και τους πέρασαν στη περιοχή του Αίμου για άμυνα στα σύνορα. Τους εκχριστιάνησαν παράλληλα (με απώτερο σκοπό να εκχριστιανίσουν όλους τους Τούρκους στη συνέχεια, γνωστή η τακτική αυτή του Βυζαντίου).

      Η θέση αυτή για την καταγωγή και την προέλευση των Γκαγκαούζων έγινε πάνω-κάτω αποδεκτή και από τον γνωστό Αυστριακό ανατολιστή Wittek το 1954. Ο Wittek - με την χρήση σελτζουκικών, οθωμανικών και βυζαντινών πηγών - απέδειξε ότι οι Γκαγκαούζοι έλκουν την καταγωγή τους από τους ανθρώπους του Καϊκαβούς (από το όνομα του Σουλτάνου Καϊκαβούς προέρχεται και το όνομα τους). Την επόμενη δεκαετία, η Ελληνίδα μαθήτρια του Wittek Ελισάβετ Ζαχαριάδου, με χρήση βυζαντινών πηγών, κυρίως χρυσόβουλων της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, επιβεβαίωσε την θεωρία αυτή. Αυτή είναι και η επικρατέστερη θεωρία στη διεθνή βιβλιογραφεία για την προέλευση των Γκαγκαούζων.

      Η θεωρία ότι οι Γκαγκαούζοι είναι απόγονοι του αρχαίου θρακικού φύλου των Κροβύζων δεν φέρεται να ευσταθεί, παρά την ομοιότητα ανάμεσα στα ονόματα τους.

      Κυνηγήθηκαν από τους Τούρκους μανιωδώς, γιατί στο Ισλάμ το να αλλάξεις τη μουσουλμανική θρησκεία με μια άλλη, είναι χειρότερο από το να είσαι «άπιστος». Το αν ήταν Ελληνες χριστιανοί οι οποίοι πρώτα εξισλαμίσθηκαν, μετά έμαθαν Τούρκικα και μετά ξαναεκχριστιανίστηκαν χωρίς να ξαναθυμηθούν τη γλώσσα τους, είναι λίγο δύσκολο να γίνει μέσα σε 150 χρόνια (1071-1200).

      Με τη πάροδο των αιώνων και λόγω της Ορθοδοξίας, ταυτίστηκαν με τους υπόλοιπους Ρωμιούς και σήμερα κάποιοι από αυτούς ενδεχομένως να θεωρούν τους εαυτούς τους Ελληνες. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι έχουν πολύ καλές σχέσεις με την Τουρκία.

      Διαγραφή
    3. Δεν είναι τουρκικό φύλο. Απλώς τουρκοφώνησαν Σε παραπέμπω στο βιβλίο του Χρίστου Κοζαρίδη "Εμείς οι Γκαγκαβουζηδες".

      Διαγραφή
  13. Χάρης Αντωνακούδης
    Καλό μεσημεράκι πέρασα με αυτή την ωραία ιστορία (έτσι κι αλλιώς η Ιστορία είναι ωραία,όπως ωραίοι και οι ιστορικοί)
    Άξιο το τσοπανόπουλο
    Άξιος όμως και ο δεκανέας Ντέσκος
    Δυνατή η Γκέιλα
    Μου άρεσε και η συνωνυμια Καλαμπόκι/Αίγυπτος/Μισίρι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Spiros Melas
    Τον επίλογο ανταλλαχτηκε με τον στρατηγό τις δικιά μας 11ης μεραρχιας που ήταν αιχμαλωτοι στα μουδανια. Ήταν να αλλαχτη με το Τρικούπη αλλά δεν ήθελαν οι Τούρκοι μαζί με το Δηγενη νομίζω .Και ο Γουλινος ήταν λογαγος και διακρίθηκε το 1917μακεδονικο μέτωπο στο ύψωμα ;καπου. στο στριμωνα .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα! Η γιαγιά μου( Τσιοραλη Θεοπουλα) και νύφη του γνωστού, σε όλο το Θουριο, Ταγιαρ παππού(Τσιοραλη Αθανάσιο) μου έλεγε την ιστορία αυτή. Ότι ο Ταγιαρ πασάς (που τον έπιασε σε μια κουφάλα δέντρου ο προπάππος μου και πεθερός της) έγινε ανταλλάξιμος με το Τρικουπη… Πολύ πιθανόν, λοιπόν, να είναι όπως τα λέτε… Αρχικα, όντως να θέλανε να τον ανταλλάξουν με αυτόν…

      Τσιοραλη Θεοπουλα
      popi.tsiorali@gmail.com

      Διαγραφή
  15. Σήμερα αγόρασα δύο φωτογραφίες απο την σύλληψή του !! Ευχαριστώ θερμα για τις πληροφορίες !! Γράφει ο Έλληνας αξιωματικός επανω στη μία από αυτές ,ο διάσημος Τζαφερ Ταγιαρ !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Μήπως είναι από αυτές του αρχείου του στρατηγού Κ. Μαζαράκη;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Πολύ κατατοπιστικό για να μαθαίνουμε την ιστορία μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή