Σμύρνη 1922: Έγκλημα κατά της ανθρωπότητας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/832596/article/epikairothta/ellada/egklhma-kata-ths-an8rwpothtas

*Η ώρα της καταστροφής. «Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη; Γιατί φοβηθήκαμε ότι αν έμεναν τα κτίρια στη θέση τους, δεν θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από τις μειονότητες» γράφει ο Falih Rifki Atay, επιφανής Τούρκος δημοσιογράφος που ανήκε στο στενό περιβάλλον του Μουσταφά Κεμάλ.

Γράφει ο κ. ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ*

                Ο Βρετανός ιστορικός Giles Milton θεωρεί ότι η Σμύρνη ήταν μια «κοσμοπολίτικη ελληνική πόλη» και ότι η καταστροφή της «είναι από τις στιγμές που άλλαξαν τον ρουν της Ιστορίας της Ελλάδας, αλλά ήταν εξίσου σημαντική και για τη Δύση». Ξαφνιάζεται επίσης για το γεγονός ότι «οι Ευρωπαίοι δεν διδάσκονται στα σχολεία τους την Ιστορία της Μικράς Ασίας» και θεωρεί ότι είναι «άδικο να έχει παραλειφθεί τόσο σημαντικό κεφάλαιο από τη διδασκαλία». Τονίζει επίσης ότι «στη Μικρά Ασία είχαμε μια γενοκτονία, εθνική εκκαθάριση, τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμού, ανάμειξη πολλών κυβερνήσεων».

                Αυτό όμως που είναι αυτονόητο για τον Milton δεν είναι αυτονόητο στον τρόπο που ο σύγχρονος ελληνισμός βλέπει εκείνα τα γεγονότα. Η καταστροφή της Σμύρνης, η σφαγή των Ελλήνων και των Αρμενίων των ιωνικών παραλίων τον Σεπτέμβριο του ’22, η στάση των συμμαχικών χωρών αλλά και της τότε ελληνικής κυβερνήσεως αποτελούν έως σήμερα σημεία έντονης αντιπαράθεσης. Το κοινό αφήγημα απουσιάζει τόσο στον χώρο της νεοελληνικής ιστοριογραφίας όσο και σ’ αυτόν της δημόσιας απεικόνισης. Τα μικρασιατικά- συμπεριλαμβανομένων των ποντιακών- γεγονότα συγκροτούν έως σήμερα ένα πεδίο συνάντησης και σύγκρουσης διαφορετικών ερμηνευτικών αναλύσεων, καθώς και αναθεωρητικών συμπεριφορών («συνωστισμός», ακύρωση της Δίκης των Εξ κ.ά.), που προέρχονται απ’ όλο το πολιτικό φάσμα. Το φαινόμενο αυτό ερμηνεύεται βεβαίως λόγω της βαρύτητας και της έντασης των πολιτικών αλλά και ιδεολογικών επιλογών των ελλαδικών ελίτ μετά το ’22. Μόλις στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 η προσφυγική μνήμη, που είχε συντηρηθεί με ευλάβεια μέσα στις κοινότητες των προσφύγων, θα καταφέρει να διεκδικήσει χώρο στο κοινό εθνικό συλλογικό αφήγημα.

Μικρές ιστορίες της μεγάλης κατάρας του Εμφυλίου

*Περίπολος στρατιωτών στην περιοχή της Κόνιτσας 

Από τα... παραλειπόμενα

του εμφυλίου πολέμου

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ο εμφύλιος πόλεμος, σε κάθε χώρα, είναι μια κατάρα. Μια τέτοια κατάρα δοκίμασε η χώρα μας αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κράτησε από το 1946 έως το 1949. Σκόρπισε το θάνατο και την καταστροφή και στις δυο αντιμαχόμενες μερίδες. Οι πληγές σε ορισμένες περιπτώσεις παραμένουν ακόμα ανεπούλωτες. Στα νεκροταφεία πόλεων και χωριών υπάρχουν μνήματα ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας ανελέητα, στα βουνά της πατρίδας μας. Και υπάρχουν νεκροί, που σκόρπισαν τα κόκκαλά τους, εκεί που σκοτώθηκαν και δεν βρέθηκαν ποτέ, για να τους κάνουν οι δικοί τους ένα απέριττο μνήμα.

                Η φρίκη αυτού του πολέμου, έχει αποτυπωθεί στις περιγραφές των μεγάλων μαχών,  στα απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών, στις σελίδες των εφημερίδων της εποχής και στην μνήμη των ανθρώπων, που έζησαν εκείνη την εποχή και ζουν ακόμα.

                Ένα είναι αναμφισβήτητο γεγονός: Όταν μετά την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα του ναζισμού και του φασισμού, οι λαοί της Ευρώπης, σήκωναν τα μανίκια και έπεφταν με τα μούτρα στη δουλειά για να ανασυγκροτήσουν τις χώρες τους, στην Ελλάδα πολεμούσαμε μεταξύ μας, με υποδαύλιση και απέξω, και προσθέταμε θανάτους και ερείπια, σε όσα έμειναν από την γερμανική, την ιταλική και τη βουλγαρική λαίλαπα!

                Στο άρθρο αυτό δεν θα περιγράψουμε μεγάλες μάχες και σφοδρές συγκρούσεις. Δεν θα περιγράψουμε προσωπικούς ηρωισμούς ούτε της μιας ούτε της άλλης πλευράς. Θα περιγράψουμε μικρά, ίσως και ταπεινά περιστατικά της καθημερινότητας των μαχόμενων. Με κοινό παρονομαστή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα φρίκης ένθεν κακείθεν, συμβουλευόμενοι τα στρατιωτικά και άλλα αρχεία.

Το Αλουμίνιον της Ελλάδος

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ   http://www.kathimerini.gr/830751/article/epikairothta/ellada/to-aloyminion-ths-ellados

*Το Αλουμίνιον Α.Ε. (στη φωτ. το εργοστάσιο στον Άγιο Νικόλαο) αποτελεί μία από τις σπάνιες περιπτώσεις σε διεθνές επίπεδο πλήρους καθετοποιημένης επιχείρησης βωξίτη - αλουμίνας - αλουμινίου, με ισχυρότατη εξαγωγική επίδοση, που συνεχίζει να διατηρεί την ανταγωνιστικότητά του σε μία σκληρή διεθνή αγορά.

Γράφει ο κ. ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΣΤΗΣ*

                Το Αλουμίνιον Α.Ε., διάδοχος επιχείρηση του Αλουμινίου της Ελλάδος Α.Ε., εξακολουθεί και είναι μία από τις λίγες ελληνικές επιχειρήσεις, που δημιουργήθηκαν κατά την ένδοξη για την ελληνική μεταποίηση δεκαετία του 1960 και που συνεχίζει να παράγει και να διατηρεί την ανταγωνιστικότητά του σε μία σκληρή και εν πολλοίς απρόβλεπτη διεθνή αγορά.

                Ένα μέρος της μακρόχρονης επιτυχίας του οφείλεται σε μία ιδιαιτερότητα: αποτελεί μιαν από τις σπάνιες περιπτώσεις σε διεθνές επίπεδο πλήρους καθετοποιημένης επιχείρησης βωξίτη–αλουμίνας– αλουμινίου, με ισχυρότατη εξαγωγική επίδοση και τεχνικές επιδόσεις που, ακόμη και σήμερα, θα τις ζήλευαν πολλές κατά πολύ νεότερες επιχειρήσεις του κλάδου. Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο που εξηγεί την επιβίωσή του τη στιγμή που επιβαρυνόταν με υψηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές του.

Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΛΑΖΑΡΩΝ

*Εδώ συνεδρίαζε η Βουλή των Λαζάρων

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας

                Στην Ελληνική πολιτική και πλούσια συνταγματική ιστορία, με τις συχνές βουλευτικές εκλογές, τις Συντακτικές και Αναθεωρητικές Βουλές, τα δημοψηφίσματα, τις επαναστάσεις και τα πραξικοπήματα, μία Βουλή έμεινε με την ονομασία Βουλή των Λαζάρων. Προέκυψε από μία συνταγματικά αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία του Ελευθερίου Βενιζέλου και ήταν αποτέλεσμα των δραματικών γεγονότων του Εθνικού Διχασμού, της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα.

                Στις 28 Ιουλίου 1914 η Αυστρία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Σερβίας, ο οποίος στη συνέχεια μετατράπηκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αντιμαχόμενες δυνάμεις από τη μία πλευρά την ΑΝΤΑΝΤ, δηλαδή την Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία και Ιταλία, και από την άλλη πλευρά τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες, δηλαδή την Γερμανία και την Αυστρία-Ουγγαρία. Οι εμπόλεμες δυνάμεις από την αρχή επιδίωξαν την προσχώρηση προς αυτές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Τουρκίας, για τους δικούς τους λόγους.

ΤΑ ΝΟΕΜΒΡΙΑΝΑ ΤΟΥ 1916

*Ο ναύαρχος Φουρνέ, που βομβάρδισε την Αθήνα το 1916

 Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας,  Αντιστράτηγος ε.α.  

                Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε ξεσπάσει στις 28 Ιουλίου 1914.Οι δύο εμπόλεμες παρατάξεις η Αντάντ, με τις Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία και Ιταλία και οι Κεντρικές Αυτοκρατορίες, με την Γερμανία και Αυστρία, προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν νέους συμμάχους.

                Η Ελλάδα είχε παραμείνει ουδέτερη. Της αρνήθηκαν το δικαίωμα της ουδετερότητας. Δεν την ήθελαν απλώς ως φίλη, την ήθελαν ως σύμμαχο ή εχθρό. Την εκβίαζαν με εδαφικούς ακρωτηριασμούς, επεμβάσεις στα εσωτερικά της και ταπεινωτική συμπεριφορά, να ενταχθεί σε ένα από τα δύο στρατόπεδα.

                Η Γερμανία της επέβαλε να παραδώσει στους Βουλγάρους, που έγιναν σύμμαχοί της, το οχυρό Ρούπελ. Την υποχρέωσε να δεχθεί την αιχμαλωσία του Δ΄ Σώματος Στρατού της και την μεταφορά του στο Γκαίρλιτς, με αποτέλεσμα να μείνει η Ανατολική Μακεδονία ανυπεράσπιστη και να υποστεί τα πάνδεινα ο πληθυσμός της από τα Βουλγαρικά στρατεύματα. Από την άλλη πλευρά, η Αντάντ απαιτούσε με τη βία την προσχώρηση της Ελλάδας. Μετά την αποτυχία της εκστρατείας στα Δαρδανέλλια είχαν αποβιβασθεί στρατεύματα της Αντάντ στη Θεσσαλονίκη, ενώ είχαν καταληφθεί το λιμάνι του Μούδρου, η Κέρκυρα και άλλα νησιά μας.

Μέρες κατοχής: Αθήνα- Ορεστιάδα- Κάιρο. Ιστορίες διαφυγής

*Ο Χαράλαμπος Περογιαννάκης σε σκηνή στην έρημο. Πίσω από τη φωτογραφία του είχε γράψει ο ίδιος: Αεροδρόμιο Καμπούτ, παρά το Τομπρούκ 1943, 13 HELLENIC SQUADRON

*Αφήγηση της διαφυγής στη Μ. Ανατολή 

του αεροπόρου Χαράλαμπου Περογιαννάκη

Η διαφυγή Ελλήνων κατά την Κατοχή προς τη Μέση Ανατολή για να συμμετάσχουν στον αγώνα κατά του φασισμού και του ναζισμού, είναι μία από τις πολλές πτυχές της εποποιίας της Εθνικής Αντίστασης από ποικίλα μετερίζια. Κάθε διαφυγή και μια προσωπική ιστορία. Κάθε ιστορία και μια αγωνία. Οι κίνδυνοι δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν.

Μια τέτοια αφήγηση κατοχικής διαφυγής έκανε το 2003, όταν πλέον είχε φτάσει σε ηλικία 88 ετών, ο ανώτατος αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας Χαράλαμπος Περογιαννάκης, στον επί θυγατρί γαμπρό του ιατρό Ιωάννη Παν. Λεκατσά.  

                Ο Χαράλαμπος Περογιαννάκης, με καταγωγή από τους Παπαγιαννάδες Σητείας, υπήρξε ιπτάμενος της Πολεμικής Αεροπορίας της τάξης του 1939, της Σχολής Ικάρων.

                Το μέτωπο στην κυρίως Ελλάδα είχε καταρρεύσει όπως είναι γνωστό τον Απρίλιο του 1941. Όσοι επέζησαν από τη λαίλαπα των γερμανικών και των ιταλικών επιθέσεων, επέστρεψαν όπως- όπως στα σπίτια τους.

ΚΥΠΡΟΣ: «ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΑΜΕΝΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ»

*Η σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Αυτόν τον τίτλο έδωσε στο γνωστό δίτομο βιβλίο του ο Ευάγγελος Αβέρωφ, που διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών από το 1956 μέχρι τον Ιούνιο του 1963 και χειρίσθηκε το πρόβλημα της Μεγαλονήσου. Ήταν ο αρχιτέκτονας των λίαν συκοφαντημένων Συμφωνιών της Ζυρίχης και του Λονδίνου. Για πρώτη φορά τέθηκε το θέμα της Κύπρου από την Ελλάδα στην Βρετανία την άνοιξη του 1941, όταν προέκυψε το πρόβλημα της εγκατάστασης του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ και της Ελληνικής Κυβέρνησης, μετά από μία πιθανή κατάληψη της Ελλάδας από τα Γερμανικά στρατεύματα σε περίπτωση επίθεσης της Γερμανίας κατά της χώρας μας.

                Αλλά ας αφήσουμε το νήμα της ιστορίας να ξετυλιχθεί για τα γεγονότα της Μεγαλονήσου.

Η επίσκεψη Καραμανλή στη Γαλλία, το 1960

                            ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 

http://www.kathimerini.gr/829829/article/epikairothta/ellada/h-episkeyh-karamanlh-sth-gallia

*Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τον Γάλλο πρόεδρο Σαρλ ντε Γκωλ. Αριστερά, ο Ευ. Αβέρωφ ανάμεσα στον Α. Μαρλό και τον Μ. Κουβ ντε Μιρβίλ.

Γράφει ο κ. ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΟΥΜΑΣ*

                Τον Ιούλιο του 1960 ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, συνοδευόμενος από τον υπουργό των Εξωτερικών, Ευάγγελο Αβέρωφ- Τοσίτσα, και υπηρεσιακούς παράγοντες, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Παρίσι.

                Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη γαλλική πρωτεύουσα, ο Καραμανλής είχε σειρά επαφών με τον Γάλλο ομόλογό του, Μισέλ Ντεμπρέ, καθώς και με τον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, Σαρλ ντε Γκωλ. «Η Ελλάς και η Γαλλία», υπογράμμισε κατά την άφιξή του στο Παρίσι ο Έλληνας πρωθυπουργός, «είναι προορισμέναι να έχουν την αυτήν αποστολήν εν τω κόσμω, διότι τας ενώνουν κοινά πνευματικά και ανθρώπινα ιδανικά, η ελευθερία, η ισότης και η αδελφοσύνη». «Η παιδεία μας, το πνεύμα μας, δεν θα ήσαν ό,τι είναι εάν δεν είχον μεσολαβήσει, εις το απώτερον παρελθόν, οι αιώνες του ελληνισμού. Δεν ευρίσκεσθε εδώ επί ξένης γης», επεσήμανε κατά την προσφώνησή του ο Ντεμπρέ.

Ο ΚΑΝΟΝΙΟΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΙΣ 9 ΠΡΟΣ 10 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1948

*Το πυροβόλο με το οποίο επλήγη η Θεσσαλονίκη, 
μετά την κατάληψή του από τον ελληνικό στρατό

Γράφει ο κ.  Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας, Αντιστράτηγος ε.α.

                Η Θεσσαλονίκη λόγω της γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής θέσης της αποτελούσε πάντοτε στο διάβα των αιώνων στόχο κατάληψης από διαφόρους λαούς, όπως Τούρκοι, Βούλγαροι, Σέρβοι και άλλοι.

                Αλλά και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου η Θεσσαλονίκη βρισκόταν στα ενδιαφέροντα του ΚΚΕ, γιατί, εκτός της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σημασίας της, περιβάλλεται από ορεινούς όγκους (Όλυμπος, Πιέρια, Βέρμιο, Βόρας, Πάικο, Μπέλες,  Κρούσια, Βερτίσκος, Κερδύλλια, Χολομώντας και Χορτιάτης), τους οποίους έλεγχαν σημαντικές ανταρτικές δυνάμεις και χρησιμοποιούσαν ως βάσεις και ορμητήρια για επιχειρήσεις κατά κατοικημένων πόλεων της Κεντρικής Μακεδονίας (Νάουσα, Έδεσσα, Λιτόχωρο, Γιαννιτσά, Κιλκίς κ.ά), ενώ δεν αποκλείονταν σε περίπτωση κατάληψης της Μακεδονίας- Θράκης η ανακήρυξη της ως πρωτεύουσα του Μακεδονικού κράτους, μετά την απόσχιση της περιοχής αυτής από το Ελληνικό κράτος.

Ταξίδι- άθλος 215 ναυτικών του «Μιαούλης» το 1900

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://www.kathimerini.gr/827797/gallery/politismos/vivlio/ta3idi---a8los-215-naytikwn-toy-miaoylhs

*Το εύδρομο «Ναύαρχος Μιαούλης» μπαίνει στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, 14 Σεπτεμβρίου 1900. Πίσω του διακρίνεται το άγαλμα της Ελευθερίας. «...το μεσημέρι το σκάφος αναχώρησε από το Άγαλμα της Ελευθερίας, όπου είχαμε προσωρινό ορμητήριο, και αγκυροβολήσαμε στην αποβάθρα που βρίσκεται μπροστά από τον 35ο δρόμο της Νέας Υόρκης...» (από το ημερολόγιο του αξιωματικού του «Μιαούλη», Ανθυποπλοίαρχου Βασιλείου Καψαμπέλη).

Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΙΟΡΔΑΝΟΓΛΟΥ

                Ένα πλοίο του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού σκίζει τα νερά του Ατλαντικού, ναύτες και υπαξιωματικοί καπνίζουν στο επίστεγο κοιτάζοντας στοχαστικά το δειλινό, μπρος σε έναν απέραντο ορίζοντα, που στις άκρες του καμπυλώνει... Κλείνω τα μάτια και θυμάμαι καλά αυτή τη σκηνή. Ανοίγω ξανά τα μάτια μου. Δεν ονειροπολούσα. Απλώς διάβαζα το «1900»...

                Το «1900» είναι ένα βιβλίο. Περιγράφει τον περίπλου του Ατλαντικού, για πρώτη φορά από ελληνικό πολεμικό πλοίο, από το εύδρομο «Ναύαρχος Μιαούλης», με κυβερνήτη τον αντιπλοίαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Σκοπός του ταξιδιού ήταν η επίδειξη της ελληνικής σημαίας σε λιμάνια των ΗΠΑ αλλά και η πραγματοποίηση επιστημονικών μελετών και παρατηρήσεων για τον ωκεανό. Το ταξίδι αυτό, που έγινε ανάμεσα στον Ιούλιο και τον Νοέμβριο του 1900, δεν είναι μια απλή ναυτική ιστορία αλλά ένα μοναδικό εγχείρημα, ένα κατόρθωμα. Γιατί; Διότι αυτός ο υπερατλαντικός πλους γινόταν για πρώτη φορά από τη γέννηση του ελληνικού κράτους και από ένα πολεμικό πλοίο ακατάλληλο για τέτοιες αποστολές (ατμόπλοιο- ιστιοφόρο με ιδιαίτερα χαμηλό σκαρί, «έβαζε» το κύμα πολύ εύκολα). Ο πλους αυτός μάλιστα δεν έγινε από τη συντομότερη διαδρομή, αλλά από εκείνη που είχε χαράξει ο μεγάλος θαλασσοπόρος Χριστόφορος Κολόμβος!