Το σπάνιο παράδειγμα του υποστράτηγου Καλλάρη!!!

*Έφιππος ο στρατηγός Καλλάρης στη Θεσσαλονίκη

*Πώς αντιμετώπισε 

το θάνατο του γιου του 

στις μάχες της Μανωλιάσας

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Καθημερινά είμαστε μάρτυρες του συνωστισμού ατόμων στα τηλεοπτικά παράθυρα, όπου τιποτολογούντες θορυβωδώς, γεμίζουν δωρεάν τα προγράμματα των καναλιών, προκειμένου να κερδίσουν λεπτά ή και δευτερόλεπτα ακόμα, προσωπικής διαφήμισης. Ανούσιοι καυγάδες, προκλητικό και άθλιο κουτσομπολιό και πάσης φύσεως ασημαντότητες…

          Γενικά ζούμε σε μια καθημερινή αθλιότητα επιπλεόντων φελλών, που θέλουν με κάθε τρόπο να κάνουν γνωστή την συνήθως άχρηστη παρουσία τους στη ζωή μας. Όμως αυτή η κοινωνία, δεν ήταν έτσι. Είχε αρχές, αξίες και μέτρο. Οι άνθρωποι δεν πρόβαλαν τον εαυτό τους ακόμα και όταν είχαν να επιδείξουν πράξεις μεγάλες και σπουδαίες. Αγώνες πραγματικούς και ηρωικά επιτεύγματα. Η σεμνότητα και η αίσθηση του μέτρου, επέβαλαν συμπεριφορές διαφορετικές από τις σημερινές.

          Τα λέμε όλα αυτά σήμερα, για να αφηγηθούμε τον ηρωικό θάνατο του ανθυπολοχαγού Σπύρου Καλλάρη το 1912 στη μάχη της Μανωλιάσας και τη μοναδική στάση του πατέρα του, υποστράτηγου Κωνσταντίνου Καλλάρη, διοικητή της ΙΙ Μεραρχίας.

*Ο φονευθείς ανθυπολοχαγός Σπύρος Καλλάρης

  

          Η είδηση του θανάτου του νεαρού ανθυπολοχαγού έγινε γνωστή από τα ανακοινωθέντα του υπουργείου Στρατιωτικών με τα ονόματα των νεκρών και των τραυματιών των μαχών, αλλά και από δημοσιεύματα των εφημερίδων. Μιλάμε για τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, που παρά τις μεγάλες επιτυχίες των ελληνικών όπλων, δεν έπαψε να έχει τις δυσκολίες ενός πολέμου μέσα στο καταχείμωνο

          Σε μια ανταπόκριση από την Μανωλιάσα προς το «Σκριπ» δίνονταν σε αδρές γραμμές οι δυσκολίες εκείνου του αγώνα:

          «Πολεμούμεν καλώς, φονευόμεθα και τραυματιζόμεθα, ακόμη καλλίτερα, προχωρούμεν βραδέως αλλ’ ασφαλώς και κατακτώμεν το δυσπροσιτώτατον έδαφος της ορεινοτάτης Ηπείρου σπιθαμήν προς σπιθαμήν».

          Στις 6 Δεκεμβρίου 1912 οι στρατιώτες διεξήγαγαν σκληρό αγώνα, εναντίον των Τούρκων, όταν πληροφορήθηκαν το θάνατο του ανθυπολοχαγού Σπύρου Καλλάρη, γιου του Μεράρχου.

          Σύμφωνα με μια ανταπόκριση ενός αυτόπτη μάρτυρα των γεγονότων εκείνης της μέρας, που υπέγραφε με το ψευδώνυμο «΄Εφεδρος» τις τρείς προηγούμενες μέρες ο νεαρός ανθυπολοχαγός ήταν ασθενής και κοιμόταν στη σκηνή του πατέρα του. Ανήκε σε λόχο του 7^ου συντάγματος. Ο λόχος του τις τελευταίες δύο μέρες πολεμούσε στην πρώτη γραμμή.

Μια σφαίρα τον βρήκε στο μέτωπο...

          Στις 5 Δεκεμβρίου ο νεαρός ανθυπολοχαγός είχε ακόμα υψηλό πυρετό. Ζήτησε από τον πατέρα του  Μέραρχο Καλλάρη την άδεια να πάει στο λόχο του. Ο γιατρός δεν συμφωνούσε, αλλά ο Μέραρχος το επέτρεψε.  Έτσι ο Σπύρος Καλλάρης βρέθηκε να πολεμάει στην πρώτη γραμμή του πυρός.

          Τη νύχτα, επικράτησε ξαφνικά  στο στρατόπεδο μια αναστάτωση, αλλά κανένας δεν ήξερε τι συνέβη. Και κυρίως δεν ήξεραν τι ήταν το κλειστό φορείο που έφεραν οι τραυματιοφορείς  και το τοποθέτησαν σε ένα κενό αντίσκηνο.

*Ο στρατηγός προ του νεκρού υιού του...

          Στις 7 το πρωί ο επιτελάρχης της Μεραρχίας ταγματάρχης Καλαμπαλίκης μπήκε στη σκηνή του στρατηγού για να του αναγγείλει το θλιβερό γεγονός. Ο Καλάρης κάτι κατάλαβε και με σταθερή φωνή τον ρώτησε, πριν ακούσει οτιδήποτε.

          -Πληγώθηκε ή σκοτώθηκε; Και πώς;

          Ο Καλαμπαλίκης του εξέθεσε τις συνθήκες θανάτου του ανθυπολοχαγού, ο οποίος σκοτώθηκε πολεμώντας ως διοικητής λόχου. Ήταν μια σφοδρή αντεπίθεση των Τούρκων με πυρά πεζικού και πυροβολικού, που αναχαίτισαν την ορμή της προέλασης των Ελλήνων. Τότε ο νεαρός Καλάρης τράβηξε το σπαθί του, όρμησε μπροστά και παρέσυρε και τους στρατιώτες του μπροστά.

          Μια σφαίρα όμως βρήκε τον ηρωικό ανθυπολοχαγό στο μέτωπο και τον άφησε άπνου!

          Σκυθρωπός ο Μέραρχος άκουσε την αφήγηση του Καλαμπαλίκη, ο οποίος τον οδήγησε και στο αντίσκηνο, όπου είχε εναποτεθεί το πτώμα του γιου του.

          Εκεί ο στρατηγός έβγαλε το πηλίκιό του. Το ίδιο έκαναν και οι αξιωματικοί που τον συνόδευαν.  Επικράτησε νεκρική σιγή…

          Ο Καλαμπαλίκης είπε δυο λόγια εν είδει επικήδειου.

Λυσσώδεις μάχες...

          Αμέσως μετά ο Καλλάρη έσκυψε και ασπάσθηκε το ματωμένο μέτωπο του γιου του και ήρεμα είπε:

          -Η ημέρα αύτη, παιδί μου, είναι ημέρα ευτυχίας δια τον στρατηγόν και δυστυχίας δια τον πατέρα. Ανθυπολοχαγέ Καλλάρη εξετέλεσες λαμπρά το καθήκον σου. Εύγε. Αιωνία η μνήμη σου.

          Και στρεφόμενος προς τον υπολοχαγό Τσακμάκη, του λέει:

          -Φροντίσατε παρακαλώ δια την κηδείαν του παιδιού μου.

          Όλη εκείνη τη μέρα ο στρατηγός Καλλάρης διηύθυνε τη μάχη, που ήταν μια από τις πλέον αιματηρές. Αργά το βράδυ επέστρεψε, αφίππευσε και μπήκε στη σκηνή του, όπου έκλαψε  πικρά…

Προετοιμάσατε την σύζυγόν μου...

          Εν τω μεταξύ στις 6 Δεκεμβρίου 1912 ο στρατηγός Καλλάρης απέστειλε προς τον προσωπάρχη του υπουργείου Στρατιωτικών Κωνσταντίνο Νίδερ, το ακόλουθο τηλεγράφημα:

          «Προετοιμάσατε σύζυγόν μου κομίζοντες αυτή τηλεγράφημα απευθυνόμενον δι’ υμών, δια τετιμημένον θάνατον υιού μου Πίπη πεσόντος εν Μανωλιάσα».

          Ο βασιλεύς Γεώργιος Α΄ ευρισκόμενος στη Θεσσαλονίκη απέστειλε συλλυπητήριο τηλεγράφημα προς τον στρατηγό Καλλάρη. Ο Γεώργιος απέστειλε και δεύτερο τηλεγράφημα προς την οικογένεια του Καλλάρη στην Αθήνα.

*Απόσπασμα από τις ανακοινώσεις του υπουργείου Στρατιωτικών με τα ονόματα των νεκρών. Λανθασμένη η αναφορά στον Σπύρο Καλλάρη.

          Ο υπουργός των Στρατιωτικών Νικόλαος Στράτος μόλις πληροφορήθηκε το δραματικό αυτό γεγονός, έστειλε στον στρατηγό Καλλάρη το ακόλουθο τηλεγράφημα:

          «Προς τον ανδρείον στρατιώτην, όστις ως αρχαίος Σπαρτιάτης αναγγέλει τον θάνατον του πεφιλημένου υιού του, ολόκληρος στρέφεται η συμπάθειά μου. Μετά συγκινήσεως συμμερίζομαι την λύπην του πατρός και την υπερηφάνειαν του στρατιώτου προσενεγκόντος προς την πατρίδα ό,τι πολυτιμώτερον διέθετε».

          Ο διπλωμάτης και πολιτικός Αντώνιος Ζυγομαλάς έστειλε αμέσως στο διοικητή της ΙΙ Μεραρχίας συλλυπητήριο τηλεγράφημα, υπογραμμίζοντας:

          «Μετά της συζύγου μου εγκαρδίως συλλυπούμαι τιμητικώτατον θάνατον ανδρείου υιού σας. Το πικρώτερον φύλλον δάφνης προσετέθη εις τον αρμόζοντα στέφανον δόξης τω αξίω και ανδρείω Στρατηγώ της ενδόξου σιδηράς Μεραρχίας».

Τι σκληρό καθήκον!

          Ο Σωτήριος Σκίπης στο καθημερινό χρονογράφημά του στην πρώτη σελίδα του «Σκριπ» έγραφε:

          «Άλλη είδησις μας λέγει ότι αφ’ ού τον έφεραν εξηπλωμένον εις το ξύλινον νεκροκρέββατόν του, έσκυψε και τον εφίλησε, διέταξε να τον θάψουν εις την Φιλιππιάδα και εστράφη προς τους στρατιώτας του, πνίγων τα δάκρυά του και τους λυγμούς και αναφωνών.

          -Εις το καθήκον!

          Τι σκληρόν καθήκον αλήθεια!».

          Μέρες αργότερα, ο Γεώργιος Βεντήρης σε ανταπόκρισή του στην εφημερίδα «Ακρόπολις»  έδινε μια δική του εικόνα της στιγμής που ο στρατηγός Καλλάρης μπήκε στη σκηνή και είδε τον νεκρό γιό του, γράφοντας:

          «Μιαν στιγμήν θωπεύων τα παγωμένα χέρια, είπε:

          -Παιδί μου πώς επάγωσαν τα χεράκια σου;

          Και έπειτα:

          -Εύγε Πίπη μου, έκανες το καθήκον σου.

          Όταν ο Στρατηγός εξήλθε προς τους επιτελείς του η ωχρά και ισχνή του όψις ήταν αναλλοίωτος».

Η υποδειγματική αντίδραση του στρατηγού

          Η υμνολογία για την σθεναρή και πατριωτική στάση του στρατηγού Καλλάρη, έπαιρνε μεγάλες διαστάσεις, γεγονός που δυσαρέστησε τον πονεμένο μαχητή. Και με μια κίνηση, τερμάτισε όλη εκείνη- τη δικαιολογημένη άλλωστε- φιλολογία γι’ αυτό το ηρωικό περιστατικό. Δεν ήταν μαθημένος στις λεγόμενες σήμερα «δημόσιες σχέσεις». Δεν είχε βλέψεις για τίποτε άλλο, εκτός από καθήκον του στην πρώτη γραμμή. Έτσι μια και δυο κάθεται και γράφει μια επιστολή προς τις εφημερίδες, ζητώντας να σταματήσουν πλέον να αναφέρονται, στο συγκεκριμένο επεισόδιο του πολέμου με ακριβείς μάλιστα λεπτομέρειες, κάνοντας  λόγο για τους πολλούς νέους που έχυσαν το αίμα τους.

*Ο ανθυπολοχαγός Σπύρος Καλλάρης

          Η επιστολή αυτή- μνημείο ταπεινοφροσύνης ενός πραγματικού πατριώτη- προς τον Τύπο, είναι η ακόλουθη:

          «Αισθάνομαι την υποχρέωση να εκφράσω προς Υμάς και δι’ υμών προς ολόκληρον τον Αθηναϊκόν Τύπον την ευγνωμοσύνην μου δι’  όσα καλά και συμπαθητικά εγράφησαν περί του εν Ηπείρω πεσόντος υιού μου και κατ’ επέκτασιν περί εμού. Συγχρόνως όμως Σας παρακαλώ θερμώς να μεριμνήσητε όπως παύση πλέον η αναγραφή διαφόρων λεπτομερειών, κατά το μάλλον ή ήττον ακριβών, περί του επεισοδίου τούτου του πολέμου.

          Πάμπολλοι νέοι έπεσαν και πολλοί πατέρες υπέμειναν στωικώς τα πλήγματα της μοίρας και του πολέμου.

          Το εν Ηπείρω χυθέν αίμα αυτών συνανεμίγη εις ποταμόν κοινόν, όπως κοινή είνε η δόξα των.

          Κοινόν ίσως και το Ηρώον, δι’ ού θα απαθανατισθή η καρτερία και η αυταπάρνησις των απελευθερωτών της Ηπείρου.

          Μετ/ ευγνωμοσύνης και μεγίστης υπολήψεως.

Υμέτερος

Υποστράτηγος ΚΑΛΛΑΡΗΣ».

*Μια περιγραφή του στρατηγού Καλλάρη από τον ποιητή Σπύρο Ματσούκα, που επισκέπτονταν τα μέτωπα και ενθάρρυνε τους στρατιώτες. 
Από την εφημερίδα "Πατρίς" στις 15/12/1912.

          Αλήθεια, πόσοι από την σημερινή ηγετική ελίτ της χώρας, θα έδειχναν τέτοια στάση αυταπάρνησης προς την δόξα που εξασφάλιζαν τα τόσα δημοσιεύματα  και απέχθειας προς την προβολή του είναι τους;

          Όχι πάντως ο στρατηγός Καλλάρης, όπως έμπρακτα το απέδειξε. Γιατί ο υποστράτηγος Καλλάρης, είχε εξασφαλίσει δόξα στα πεδία των μαχών και του καθήκοντος. Και επιπλέον, έχασε και άλλο γιο αργότερα στη Μικρά Ασία. Τον Άγγελο, που σκοτώθηκε στο Ουσάκ. Ο τιμημένος στρατηγός είχε αποκτήσει 7 παιδιά, αλλά η  πρώτη μεγάλη απώλεια ήρθε το 1900, όταν η μικρή του κόρη αρρώστησε και πέθανε.

          Ας είναι αιωνία η μνήμη τέτοιων στρατηγών…

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης