Η επιστολή των Τσάμηδων στο Μουσολίνι, το 1943

*Τσάμηδες με φιλοναζιστικά σύμβολα, διαδηλώνουν.

*Ομολογείται η φιλία τους

προς τον φασισμό της Ιταλίας

*Ήθελαν να φύγουν από τη Θεσπρωτία

 Γράφει ο Παντελής Στεφ, Αθανασιάδης

                Η κατοχή των ετών 1941-1944, υπήρξε άκρως δραματική για την Ελλάδα, η οποία εκτός των τραύματα που της δημιούργησε ο πόλεμος, την τριπλή κατοχή και τα χιλιάδες θύματα της πείνας, δημιούργησε κινδύνους αποσπάσεως εδαφών της και εθνικού ακρωτηριασμού.

          Τέτοια ήταν, η στόχευση της Βουλγαρίας, που ανέκαθεν εποφθαλμιούσε τη Θράκη και τη Μακεδονία. Προσπάθειες που θα μπορούσαν να καταλήξουν σε αποσπάσεις εδαφών αν η νίκη έγερνε υπέρ των δυνάμεων του Άξονα, υποδαύλισε η Ιταλία σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις.

          Αυτές ήταν η προσπάθεια της δημιουργίας του «Πριγκιπάτου της Πίνδου» με ανακήρυξη των Βλάχων σε απογόνους της 5^ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας. Το σχέδιο αυτό δεν στηρίχθηκε από τους Γερμανούς, πολεμήθηκε από τους ίδιους τους Βλάχους και χτυπήθηκε σκληρά από τις αντιστασιακές δυνάμεις του ΕΛΑΣ.

          Η άλλη προσπάθεια των Ιταλών ήταν η υποδαύλιση αποσχιστικού κινήματος από τους μουσουλμάνους αλβανόφωνους τους λεγόμενους Τσάμηδες. Την πρωτοβουλία αυτήν την είδαν θετικά οι Γερμανοί όταν από το 1943 ανέλαβαν τον έλεγχο της ιταλοκρατούμενης ζώνης, γιατί οι Τσάμηδες διέκειντο φιλικά και προς τους Γερμανούς. Έτσι προσπαθώντας να ενδυναμώσουν τους Τσάμηδες δημιούργησαν την «Σκιπετάρικη Χωροφυλακή» η οποία καταδυνάστευε τον εγχώριο πληθυσμό στη Νότια Αλβανία, που ουσιαστικά ήταν Έλληνες Βορειοηπειρώτες, αλλά και στην Θεσπρωτία.

          Οι Βρετανοί που δρούσαν στην κατεχόμενη Ελλάδα, επιχείρησαν να συνεννοηθούν με τους Τσάμηδες, ώστε να τους στρέψουν εναντίον των Γερμανών. Η αποτυχία τους ήταν πλήρης. Οι βιαιότητες εναντίον των Ελληνικών πληθυσμών ήταν πρωτοφανείς.

          Έτσι την άνοιξη του 1944, όταν οι σύμμαχοι άρχισαν επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών  ζήτησαν από τις δυνάμεις του Ναπολέοντα Ζέρβα (ΕΔΕΣ) να καταλάβει τις ακτές της Ηπείρου στην περιοχή της Πάργας για να προσορμίζονται συμμαχικά υποβρύχια, που μετέφεραν πολεμοφόδια. Στις μάχες που ακολούθησαν (Πάργα, Παραμυθιά, Ηγουμενίτσα κ.λπ.) πήραν μέρος μαζί με τους Γερμανούς και οι Τσάμηδες της περιοχής με ένοπλα τμήματα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η συμμαχική αποστολή έδωσε εντολή στις δυνάμεις του Ζέρβα να διαλύσει αυτά τα ένοπλα εχθρικά τμήματα. Έτσι όταν άρχισαν τον Οκτώβριο του 1944 να υποχωρούν προς τα Αλβανικά εδάφη οι Γερμανοί, τους ακολούθησαν και οι Τσάμηδες με τις οικογένειές τους περίπου 16 έως 18.000 άτομα, για να αποφύγουν τις επιθέσεις των ανταρτών του ΕΔΕΣ. Και έκτοτε παρέμειναν στην Αλβανία οριστικά.

*Ναπολέων Ζέρβας: Με διαταγή των συμμάχων, 

απομάκρυνε τους Τσάμηδες από τα ελληνικά εδάφη

          Από το Ημερολόγιο του Ναπολέοντα Ζέρβα αξίζει να δούμε την εγγραφή της 29^ης Ιουνίου 1944, όταν επιχειρούσε ο ΕΔΕΣ να εκκαθαρίσει τα παράλια της Ηπείρου με εντολή του Συμμαχικού Στρατηγείου:

          «Εις Παραμυθιάν επικρατεί ησυχία, μόνον από την πρώτην νύκτα εγένοντο ωρισμέναι εκτελέσεις τουρκαλβανών. Διέταξα αμέσως να σταματήσουν, όπως και να παύση πάσα εκδίκασις των αδικημάτων και να σταλούν με συνοδείαν οι κατηγορούμενοι».

          Παρά ταύτα και παρά τις ευνόητες εγγραφές του Ζέρβα στο ημερολόγιό του, η μαζική εκδίωξη των Τσάμηδων από την Ήπειρο δεν έγινε χωρίς άσκηση βίας. H περίπτωση αυτή αποτελεί εθνοκάθαρση, γεγονός που χρησιμοποιήθηκε έντονα σε επίπεδο προπαγάνδας εναντίον της Ελλάδας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως από την ΕΣΣΔ, την Αλβανία και άλλες κομμουνιστικές χώρες, στον ΟΗΕ και σε άλλα διεθνή fora. 

 *'Ενοπλοι Τσάμηδες

Η επιστολή του Νουρή Ντίνο Μπέη προς τον Μουσολίνι

          Στο επίκεντρο του άρθρου αυτού, βρίσκεται η κατάπτυστη επιστολή, που έστειλε το Φεβρουάριο του 1943 ο ηγέτης των Τσάμηδων Νουρή Ντίνο Μπέης. Η επιστολή αυτή υπάρχει στα ιταλικά αρχεία. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Νουρή Ντίνο Μπέης προσφωνεί τον Μουσολίνι CAVALIERΕ (Ιππότη) εκδηλώνοντας την αφοσίωση των Τσάμηδων προς την Ιταλία, σε εποχή, που δεν είχαν εκδηλωθεί οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο:

            «Η αφοσίωσή μου και οι από πλέον των 40 ετών παρασχεθείσες υπηρεσίες στην Ιταλία με υποχρεώνουν να σας αναφέρω όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στην Τσαμουριά, Ελλάδα και Νότια Αλβανία όπου έτυχα μάρτυς και θύμα μιας ύπουλης επίθεσης, που κόστισε την ζωή και αρκετών Ιταλών στρατιωτών.

            Στη Νότια Αλβανία η κατάσταση έχει καταντήσει ανησυχητική. Η έλλειψη συνετών οδηγιών και η αδυναμία των αρχών επέτρεψε την διείσδυση της εχθρικής προπαγάνδας με την δημιουργία ανταρτικών ομάδων, οι οποίες καλυμμένες με τη μάσκα υποθετικών εθνικιστικών σκοπών είναι αναρχικά όργανα παρακινούμενα από πράκτορες και οδηγίες, που έχουν διεισδύσει από την Ελλάδα.

            Όλοι οι καλοί Αλβανοί πατριώτες είναι σύμφωνοι στο συμπέρασμα, ότι αυτοί οι αναρχικοί είναι προδότες της πατρίδας τους, και η ενδεχόμενη αδιαφορία της Ιταλίας θα άφηνε την Αλβανία έρμαιο των Ελληνικών και Σλαβικών βαρβαροτήτων, που θα κατέστρεφαν την Αλβανία και θα κατέσφαζαν τους Αλβανούς επειδή ασπάσθηκαν την Ιταλική υπόθεση.

            Η εμπειρία μου και η γνώση μου των μερών και των ατόμων, μου επιτρέπουν να διαβεβαιώσω ότι υπάρχει ακόμη (δυνατότητα) επανορθώσεως της παρούσης  καταστάσεως υπό την προϋπόθεση της δραστηριοποιήσεως αμέσως και με αποφασιστικότητα και του κατακερματισμού στις ρίζες της αρχής αυτού του επικίνδυνου κινήματος, πριν αυτό μπορέσει να πάρει έκταση καταστροφική. Δεν είναι αυτές οι στιγμές για να αναζητήσουμε τις ευθύνες των διαπραχθέντων σφαλμάτων, ούτε να φανούμε αδύναμοι ανεχόμενοι την αναρχία και την εξέγερση, κι αυτό για να μην ξαναδούμε να επαναλαμβάνονται τα γεγονότα της Vallona (Σ.Σ Αυλώνα) του 1920 όταν χρειάστηκε να επιμείνω πολύ στον κόμη Storza (τότε υπουργό Eξωτερικών) για να τον πείσω ότι εάν δεν μπορούσε να αποφύγει την εκκένωση της Αλβανίας, να μην αποσυρθεί πριν καταστείλει την εξέγερση.

            Αυτοί που τον τελευταίο καιρό είχαν την εξουσία στην Αλβανία αποδείχθηκαν αδύναμοι και συμβιβαστικοί προς τους αντάρτες προς μεγάλη ζημιά της Ιταλίας και της Αλβανίας. Σήμερα θα χρειαζόταν να διαλέξουμε κατάλληλα άτομα που μπορούν να αναλάβουν την αποστολή και την ευθύνη της απόλυτης καταστολής αυτών των σκοτεινών κινημάτων. Αυτά τα άτομα πρέπει να είναι πιστοί και δοκιμασμένοι φίλοι της Ιταλίας, από πατριωτισμό και όχι από χρηματισμό, να κατέχουν όλη την απαραίτητη ενεργητικότητα και αποφασιστικότητα, χωρίς φόβο να εμπλακούν με σκοπό να διεξαγάγουν ένα ανηλεές κυνηγητό στους αντάρτες και τους φίλους των και εν ανάγκη να καταστρέψουν τις εστίες τους και τα χωριά που τους βοηθούν αρχίζοντας από το Curvelesi.

            Εάν δεν θεωρηθεί σκόπιμο να γίνει αυτό από μέρους των Ιταλικών δυνάμεων, δεν θα είναι δύσκολο να πετύχουμε τον σκοπό με τον σχηματισμό των 6.000 εθελοντών Τσαμουριωτών και Κοσοβάρων που είναι πραγματικοί φίλοι της Ιταλίας επειδή γνωρίζουν τι τους περιμένει εάν αυτή τους εγκαταλείψει.

            Όσον αφορά την Τσαμουριά, πρέπει να σας αναφέρω Εξοχώτατε, ότι η αφοσίωση από εμάς τους Τσαμουριώτες στην Ιταλία, μας επέσυρε όλες τις διώξεις που η πονηριά των ελληνικών κυβερνήσεων μπόρεσε να σχεδιάσει. Για την συνεργασία μας με τα Ιταλικά στρατεύματα το 1917 και κατά την διάρκεια αυτού του πολέμου, δεν υπάρχει οικογένεια που να μην πλήρωσε με το αίμα την καταστροφή του σπιτιού και την αφαίρεση της ιδιοκτησίας. Σήμερα η παρουσία των Ιταλικών στρατευμάτων μας επέτρεψε να επιστρέψουμε στη χώρας μας, αλλά το μαρτύριο μας συνεχίζεται ακόμα σ’ αυτή την άτυχη περιοχή, παρά την υπόσχεση που μας έδωσε η Εξοχότητά σας.

            Εμείς ελπίζαμε να ελευθερωθούμε από την Ελλάδα αλλά δυστυχώς μας κόβεται η ανάσα, βλέποντας ότι εμείς και η χώρα μας  είμαστε εγκαταλελειμμένοι στα χέρια των διωκτών μας της Αθήνας, όταν στα νησιά του Ιονίου οι Έλληνες που δεν έκαναν τίποτα, για να το αξίζουν από την Ιταλία χαίρουν μιας απόλυτης δικαιοσύνης και ασφάλειας με μια τέλεια πολιτική και οικονομική Ιταλική διοίκηση, κάτω από τη συνετή διεύθυνση ενός ανθρώπου έξυπνου σωστού και τιμημένου.

            Όλοι οι Έλληνες είναι οπλισμένοι, και μέρα με τη μέρα περιμένουν την πολυπόθητη άφιξη των Άγγλων, απευθύνοντας μας συχνά απειλητικά υπονοούμενα. Οι Τσαμουριώτες εν τω μεταξύ μου έχουν συχνά απευθύνει την ερώτηση: «Η Ιταλία πολέμησε την Ελλάδα για την Τσαμουριά, γιατί τώρα δεν υπολογίζει την πίστη μας και μας αφήνει στο έλεος των κοινών μας εχθρών;».

            Όλοι φοβούνται ότι η Ιταλία θα αποσυρθεί αφήνοντάς τους σε μια κατάσταση πολύ χειρότερη από εκείνη του 1917 και παρακαλούν οι οικογένειές τους να επιτραπεί να μπουν στην Αλβανία, και στους άνδρες να επιστραφούν τα όπλα που παρέδωσαν στις στρατιωτικές αρχές.

         Αυτός ο κόσμος οπλισμένος δυνατός και γενναιόδωρος θα μπορούσε να υπερασπιστεί τη γη του, και να πεθάνει για την αφοσίωσή του στην Ιταλία.

                                            Ντίνο

Ρώμη, 26 Φεβρουαρίου 1943»

          Άσχετα με τις κατοπινές εξελίξεις, στην τελευταία παράγραφο της επιστολής του ο Νουρή Ντίνο Μπέης, ζητούσε από το 1943 από τον Μουσολίνι, να φύγουν οι Τσάμηδες και να περάσουν στην Αλβανία!!! Προφανώς είχε αντιληφθεί τις ευθύνες πολλών για εγκλήματα που είχαν διαπράξει.

*Ο Αλή Ντίνο Μπέης με το λευκό κοστούμι

Οι αδελφοί Ντίνο στηρίζουν Φασισμό και Ναζισμό

          Ο Νουρή Ντίνο Μπέης γεννήθηκε στην Παραμυθιά. Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος από την φασιστική Ιταλία εναντίον της Ελλάδος, οργάνωσε ένοπλα τμήματα, βοηθώντας τους Ιταλούς και αργότερα τους Γερμανούς. Στο βιβλίο του «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» ο γνωστός αριστερός διανοούμενος  Δημήτριος Γληνός, (σελ. 22-23) γράφει: «Και κατέβηκαν ακόμα, πίσω από τους Γερμανοϊταλούς στην Ελληνική Ήπειρο οι γενναίοι Αρβανίτες, για το πατροπαράδοτο πλιάτσικο».

          Αμέσως μετά την συνθηκολόγηση και της κατάληψη της Ελλάδας οι Ιταλοί έσπευσαν να ανταμείψουν το Νουρή Ντίνο Μπέη. Με διάταγμα της ιταλικής κυβέρνησης διορίστηκε «Ύπατος Αρμοστής Θεσπρωτίας». Ο αδελφός του Ναζάρ Ντίνο διορίσθηκε συνταγματάρχης της «Μιλίτσια», δηλαδή της Πολιτοφυλακής. Το ίδιο διάταγμα διόριζε τον πρώην υπουργό Φεϊζή Αζότι «Πολιτικό Αρμοστή» της Αλβανικής Κυβέρνησης στα εδάφη Κοσσόβου, της Δίβρης και της Στρούγκας.

*Ένοπλοι Τσάμηδες παρουσιάζουν όπλα σε Γερμανό αξιωματικό

          Αργότερα, τα δύο αδέρφια με επίνευση των Ιταλών, δημιούργησαν την οργάνωση «Κσίλι Νασιονάλ Σκιπετάρ» (Εθνική Αλβανική Επιτροπή), ένα είδος τοπικής κυβερνήσεως, που για λόγους συντομίας λεγόταν «Ξίλια» (K.S.I.L.I.A) . Η οργάνωση αυτή δημιούργησε 14 τάγματα που έκαναν φοβερά εγκλήματα εις βάρος των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής. Ειδικότερα οι ηγέτες των Τσάμηδων, μπέηδες μεγαλοτσιφλικάδες από την εποχή της Τουρκοκρατίας, συνεργάστηκαν με τις κατοχικές αρχές και συμμετείχαν σε διώξεις, καταστροφές, και μαζικές εκτελέσεις. Γνωστότερη είναι η εκτέλεση 49 προκρίτων της Παραμυθιάς, τον Σεπτέμβριο 1943, που έκαναν οι Γερμανοί με υπόδειξη των Τσάμηδων.

          Μετά την απελευθέρωση, το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων της Ελλάδας, καταδίκασε με την υπ. αριθμ. 344 απόφαση της 29 Μαΐου 1945, σε θάνατο 1.930 Μουσουλμάνους Τσάμηδες. Όμως ουδεμία απόφαση εκτελέστηκε, γιατί οι Τσάμηδες είχαν ήδη εκδιωχθεί από τα ελληνικά εδάφη.

          Αυτοί με λίγα λόγια ήταν οι Τσάμηδες και ο ηγέτης τους Νουρή Ντίνο Μπέης.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης