Ο «άμοιαστος» πολιτικός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_02/06/2013_522533

*Ο "'άμοιαστος" Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

*Οι εκ βαθέων εξομολογήσεις

του πρώην πρωθυπουργού

στον βιογράφο του

Του Πάσχου Μανδραβέλη

          Μέχρι σήμερα η ιστορία στην Ελλάδα παραγόταν μόνο από τα επίσημα κείμενα ή αυτά που άφηναν ως παρακαταθήκη οι πρωταγωνιστές της, ακολουθώντας την αιώνια ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ, «η Ιστορία θα είναι καλή μαζί μου γιατί σκοπεύω να τη γράψω».

          Σπανίως γίνονταν κτήμα του ευρύτερου κοινού μικρές πτυχές της ανεπίσημης ιστορίας, όπως είναι καθημερινά συμβάντα της ζωής πολιτικών που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πορείας της χώρας, ή εξομολογήσεις για αποφάσεις που σημάδεψαν τον τόπο. Και όμως, αυτά τα μικρά συμβάντα της Ιστορίας είναι πολύ χρήσιμα για να αποκτήσουμε πληρέστερη εικόνα για το παρελθόν μας.

          Υπό αυτή την έννοια είναι πολύτιμο το βιβλίο που έγραψε και κυκλοφορεί αύριο ο καθηγητής του Παντείου κ. Θανάσης Διαμαντόπουλος με τίτλο «Το πορτρέτο ενός ηγέτη. Από την ιστορία του Μητσοτάκη στον Μητσοτάκη της Ιστορίας» (πρόλογος Μίμης Ανδρουλάκης, εκδ. Πατάκη). Αποκαλύπτει πτυχές της Ιστορίας όχι δίκην κουτσομπολιού, αλλά σκιαγράφησης των προσωπικοτήτων που διαμόρφωσαν την Ιστορία.

*Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τη σύζυγό του Μαρίκα, περί το 1965

Ο αντίπαλος της Ντόρας

          Πώς θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αξιολογηθεί η διορατικότητα του κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Διείδε τα μεγάλα- έκρουε διαρκώς τον κώδωνα του κινδύνου για τη χρεοκοπία της χώρας- αλλά ήταν τυφλός στα μικρά.

          Δύο ιστορίες που αποκαλύπτει ο κ. Διαμαντόπουλος φωτίζουν μια αξιομνημόνευτη έλλειψη προβλεπτικότητας: «...Ρώτησα, λοιπόν, τον Κώστα Μητσοτάκη: “Ποιος εκτιμάτε, κύριε πρόεδρε, ότι θα είναι ο βασικός εσωκομματικός αντίπαλος της Ντόρας για την ηγεσία, μόλις ξεκινήσει η κούρσα της διαδοχής;”. Ο τρόπος που με κοίταξε με έκανε να σκεφθώ ότι θεώρησε την ερώτηση σχεδόν προσβλητική. Πάντως και αυτή η απάντησή του, που αναπαράγω επί λέξει, υπήρξε άκρως μητσοτακική: “Μα δεν πρόκειται να υπάρξει αντίπαλος, είναι αδιανόητο να υπάρξει αντίπαλος, δεν μπορώ να φανταστώ οποιονδήποτε άλλον αρχηγό, ούτε καν άλλον διεκδικητή της αρχηγίας. Η δυναμική της θα είναι, ήδη είναι, τέτοια που κανένας δεν θα τολμήσει να της αντιπαρατεθεί”!...»

Στις εκλογές του 1989

          «Και τώρα ας πάμε μερικές δεκαετίες πίσω», συνεχίζει ο κ. Διαμαντόπουλος, «για ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα της (εκ)τυφλωτικής θα έλεγα υπεραισιοδοξίας του Κρητικού πολιτικού. Ήτον η περίοδος της δημοσκοπικής προεξόφλησης της πρωτιάς του στις εκλογές του 1989. Ας παρακάμψω τις δημόσιες δηλώσεις του, την εποχή εκείνη, υπέρ της “απλής- απλούστατης- ολοσχερούς” αναλογικής, για την οποία έλεγε ότι δεν θα εμπόδιζε την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία της Ν.Δ., και ας έρθω σε μια προσωπική του εκμυστήρευση: “Θανάση μου”, μου είχε πει τις παραμονές των πρώτων εκλογών του 1989 και της συγκρότησης της κυβέρνησης Τζαννετάκη, “είναι πολύ απλό για έναν πρωθυπουργό να ελέγχει απόλυτα το υπουργικό του συμβούλιο. Πρέπει μόνο να ελέγχει δύο βασικά υπουργεία, το Οικονομικών και το Εξωτερικών. Παίρνεις λοιπόν νέους, απόλυτα έμπιστους πολιτικούς, τους προωθείς, τους τοποθετείς στα δύο αυτά νευραλγικά πόστα και έχεις το κεφάλι σου ήσυχο για πλήρη έλεγχο της κυβέρνησής σου”.

*Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σε νεώτερη ηλικία

          «Να θυμίσω, απλώς, ότι και στα δύο υπουργεία ως επικεφαλής τοποθέτησε, προφανώς “για να έχει το κεφάλι του ήσυχο” και να κυριαρχεί πλήρως στην κυβέρνησή του, τον νεαρό τότε Αντώνη Σαμαρά, με καθολική υπέρβαση, μάλιστα, της κυβερνητικής και πολιτικής cursus honorum, αφού ο τριανταοκτάχρονος Μεσσήνιος έως τότε δεν διέθετε καμία κυβερνητική εμπειρία, μη έχοντας διατελέσει ούτε επικεφαλής μικρότερης βαρύτητας υπουργείου ούτε καν υφυπουργός...».

Παπανδρέου ο «αερόλιθος»

          Στην τρέχουσα ιστορία, ο κ. Κ. Μητσοτάκης χαρακτηρίζεται ως «αντι-Ανδρέας», και αυτό επειδή το βαθύ κόμμα της Ν.Δ. τον εξέλεξε, το 1985, αρχηγό για να αντιμετωπίσει στα ίσα τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Ομως, όπως θυμάται ο κ. Διαμαντόπουλος από τις πολλές και μακρές συζητήσεις που είχε, «ο Μητσοτάκης ουδέποτε έκανε στις κουβέντες μας ακραία απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Ούτε καν σε ανταπόδοση του χαρακτηρισμού του ως “Εφιάλτη”». Απλώς «χαρακτήριζε τον Ανδρέα “μετεωρίτη” ή “αερόλιθο”, για την απότομη είσοδό του κατά τη δεκαετία του 1960 στα πολιτικά πράγματα της χώρας».

          Η εξήγηση, κατά τον συγγραφέα του βιβλίου, είναι απλή. Ο Μητσοτάκης ήταν περισσότερο αντικαραμανλικός από αντιπαπανδρεϊκός. «Ο Μητσοτάκης αναζητούσε πάντα έναν ιστορικό αντίπαλο του διαμετρήματός του. Δεν θα μπορούσαν πολλοί να είναι άξιοι για έναν τέτοιο ρόλο. Ακόμη και τον Αντρέα Παπανδρέου τον θεωρούσε ανεπαρκή: τυχάρπαστο, απλό μετεωρίτη στην ελληνική πολιτική ζωή, χωρίς τη στόφα του statesman. Μόνον λοιπόν ο ιδρυτής της ΕΡΕ και της Νέας Δημοκρατίας είχε, στα μάτια του μετέπειτα ηγέτη της τελευταίας, τις προδιαγραφές, την οντότητα, την πολιτική υπόσταση, τη στόφα και το βεληνεκές να συγκριθεί μαζί του (σε μια σχέση, βέβαια, συγκαλυμμένης, συχνότερα όμως απροκάλυπτης, αντιπαλότητας)...».

*Κωνσταντίνος Καραμανλής και Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

Καραμανλής ο «νοικοκύρης»

          «Σε μια από τις πρώτες συναντήσεις μας το 1988, και ενώ καμία από τις ερωτήσεις μου δεν αναφερόταν στον “Εθνάρχη”, άρχισε ξαφνικά να μου λέει: Ο Καραμανλής ήταν ένας “νοικοκύρης” που, προκειμένου να κάνει την οποιαδήποτε μικρή δημόσια δαπάνη, τη μετρούσε από δω, τη ζύγιζε από κει, την αποφάσιζε με τα χίλια ζόρια. Εγώ, άλλο πράμα. Είκοσι τέσσερις ώρες στο υπουργείο Οικονομικών, το 1963, μου έφτασαν να αντιληφθώ ότι υπήρχαν περιθώρια παροχών. Εδωσα στους δημόσιους υπάλληλους, έδωσα στους δικαστές, πήρα αμέσως αεροπλάνο στον βασιλιά, που ο Καραμανλής τον είχε βασανίσει με το θέμα”... Τη στιγμή που πρόφερε τη λέξη “νοικοκύρης” αισθάνθηκα πως τη χρησιμοποιούσε ως συνώνυμη του γειωμένου, του στερημένου οράματος, του ανίκανου να ίπταται στις στρατόσφαιρες της υψηλής πολιτικής. Θεωρώ, δε, πως μόνο η αστική του ευπρέπεια τον εμπόδισε να χρησιμοποιήσει τον όρο “νοικοκυράκος”... Η φράση του προέδρου, για παράδειγμα, σε μια από τις πολυάριθμες συνεντεύξεις που μου είχε δώσει το 1988-1989 ενόψει της συγγραφής της βιογραφίας του, “εγώ δεν πρόκειται να ταλαιπωρώ τον ελληνικό λαό σε βαθύ, σε έσχατο γήρας”, προσωπικά δεν έχω καμία αμφιβολία σε ποιον αναφερόταν και εναντίον ποιου στρεφόταν...».

 *Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έφεδρος αξιωματικός το 1940.

Με τρεις σπάνιες ιδιότητες

          Ο κ. Θανάσης Διαμαντόπουλος, εκτός από τακτικός μέχρι σήμερα συνομιλητής, υπήρξε ένας από τους βιογράφους του κ. Μητσοτάκη, καλύπτοντας μάλιστα τη δύσκολη περίοδο της πολιτικής καριέρας (Αποστασία) του «αμφιλεγόμενου και αναμφίλεκτα μεγάλου», όπως χαρακτηρίζει τον Κρητικό πολιτικό ο συγγραφέας. Δεν του χαρίζεται όμως: στο βιβλίο συνυπάρχει το πορτρέτο του βενιζελικού-κεντρώου πολιτικού, που από την αρχή της δεκαετίας του ’50 ζητούσε την άρση των συνεπειών του Εμφυλίου, αλλά και η πτυχή του «βολονταριστή χωρίς μέτρο». Συνυπάρχει ο «οικογενειάρχης-πάτερ φαμίλιας και τοπάρχης» μαζί με τον «μπεσαλή». Ο καλύτερος ίσως χαρακτηρισμός για τον κ. Μητσοτάκη είναι αυτός που ο συγγραφέας δανείζεται από τον Οδυσσέα Ελύτη: «Ο άμοιαστος». Σύμφωνα με τον συγγραφέα, «τρεις πράγματι σπάνιες στη συνύπαρξή τους ιδιότητές του -ο αναμφίβολα τεράστιος πολιτικός του όγκος, η πληθώρα των δυσεύρετων, άρα ιδιαίτερα χρήσιμων για ένα τέτοιο εγχείρημα, χαρακτηρολογικών του ελαττωμάτων, καθώς και η φιλελεύθερη μεγαθυμία του, η οποία του επέτρεψε να ανέχεται επί μία ολόκληρη εικοσιπενταετία έναν φύσει αντιρρησία συνομιλητή σαν εμένα- αποτέλεσαν τις βάσεις ενός δυνητικά ενδιαφέροντος βιβλίου».

Πάσχος Μανδραβέλης

Διαφωνίες Μητσοτάκη για το βιβλίο

          Ανακοίνωση εξέδωσε το γραφείο του κ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη σχετικά με το νέο βιβλίο του καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλου, «Το πορτρέτο ενός ηγέτη- Από την ιστορία του Μητσοτάκη στον Μητσοτάκη της ιστορίας».

          Ο επίτιμος πρόεδρος της ΝΔ καταγγέλλει ότι στο βιβλίο έχουν χρησιμοποιηθεί αποσπάσματα από ιδιωτικές του συνομιλίες για τα οποία δεν είχε γνώση.

          Επιπλέον, όπως τονίζει: «αρκετά από αυτά που μου αποδίδει ο συγγραφέας, είτε δεν έχουν αποδοθεί σωστά, είτε δεν τα έχω πει καθόλου».

Ολόκληρη η ανακοίνωση του Κ. Μητσοτάκη

          "Ο πρώην πρωθυπουργός και επίτιμος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Το πορτρέτο ενός ηγέτη- Από την ιστορία του Μητσοτάκη στον Μητσοτάκη της ιστορίας», του καθηγητή κ. Θανάση Διαμαντόπουλου, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

          «Το βιβλίο προφανώς και απηχεί τις απόψεις του συγγραφέα και, ως υπέρμαχος της ελευθερίας της έκφρασης, θα ήμουν ο τελευταίος που θα το σχολίαζε. Θέλω όμως να κάνω δυο επισημάνσεις:

          Πρώτον, είναι τουλάχιστον αντιδεοντολογικό να χρησιμοποιούνται αποσπάσματα από ιδιωτικές συνομιλίες χωρίς καν τη δική μου γνώση.

          Δεύτερον, αρκετά από αυτά που μου αποδίδει ο συγγραφέας, είτε δεν έχουν αποδοθεί σωστά, είτε δεν τα έχω πει καθόλου.

          Φοβάμαι ότι ο συγγραφέας πέφτει στη παγίδα να αποδώσει τα «λεγόμενά» μου με τέτοιο τρόπο ώστε να υποστηρίξει την ήδη διαμορφωμένη άποψη που έχει για το πρόσωπό μου».