Ο Τουρκοφάγος, που έσωσε έναν Αλβανό!!!

*Το σύμπλεγμα των αδελφών Φυτάλη από το περιοδικό "Αθηναΐς" του 1876

*Το μοναδικό παράδειγμα

 ενός γενναίου ήρωα, στη μάχη

         

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, είναι ένας, από τους πλέον σεμνούς και αδικημένους ήρωες της Εθνικής Εθνεγερσίας, αν και υπήρξε ένας αποφασιστικός αγωνιστής με μεγάλη συμμετοχή σε μάχες.

          Ήταν ανεψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που τον ακολούθησε πιστά στους εθνικούς αγώνες, Εξαιτίας της γενναιότητας και της ευτολμίας του από τη αρχή της Επανάστασης απέκτησε το προσωνύμιο Τουρκοφάγος και μ’ αυτό σκόρπιζε τον τρόπο και το αίσθημα της ήττας στους εχθρούς.

          Αυτό συνέβη, όταν ο Νικηταράς, που κρατούσε με 200 άντρες τα Άνω Δολιανά, κατάφερε να εξουδετερώσει 6.000 Τούρκους. Επειδή έπεσαν σ' εκείνη τη μάχη πολλοί Τούρκοι από το σπαθί του, οι άντρες του τον κόλλησαν το παρατσούκλι Τουρκοφάγος. Και μ’ αυτό άρχισε να γίνεται  γνωστός σε όλο τον Ελληνισμό.

          Αργότερα, επιβεβαίωσε τη φήμη του στο Μάχη των Δερβενακίων  τον Ιούλιο του 1822, όταν χρησιμοποιώντας το σπαθί του εξουδετέρωσε πολλούς Τούρκους. Λέγεται ότι τότε χρησιμοποίησε και τέταρτο σπαθί, αφού στην άγρια μάχη έσπασαν τα προηγούμενα τρία. Και ήταν τόσο έντονη η χρήση του σπαθιού, που μετά τη μάχη χρειάστηκε επείγουσα ιατρική βοήθεια για να αντιμετωπιστεί η βαριά αγκύλωση που έπαθε.

          Τα χρόνια πέρασαν… Ο Νικηταράς ασθενής και ανήμπορος, έφτασε στο σημείο να ζητιανεύει στην Ευαγγελίστρια του Πειραιά. Υπέστη επίσης την ταλαιπωρία να  παραπεμφθεί σε δίκη και παρά την αθώωσή του να φυλακιστεί και να ταλαιπωρηθεί. Κάποτε του απονεμήθηκε ο βαθμός του στρατηγού με μια πενιχρή σύνταξη. Φτωχός και σχεδόν τυφλός ο Νικηταράς αναγκάσθηκε να ζητιανεύει. Το κράτος για το οποίο πολέμησε γενναία, του έδωσε την άδεια, να… επαιτεί κάθε Παρασκευή στην Ευαγγελίστρια του Πειραιά!!!

          Και ενώ η πατρίδα φάνηκε τόσο ανάλγητη, η «αγήρως Δόξα» τον αγκάλιασε.

 *Ο Νικήτας Σταματελόπουλος

Πώς έσωσε έναν Αλβανό στα Δερβενάκια

          Πάντως ο Νικηταράς εκτός από γενναίος και ορμητικός πολεμιστής, είχε και βαθειά ανθρώπινα αισθήματα και αυτό το έδειξε ακόμα και στη μάχη…

          Το Ι876 οι γλύπτες αδελφοί Φυτάλη, είχαν φιλοτεχνήσει ένα ανάγλυφο σύμπλεγμα, σε φυσικό μέγεθος, που αναπαριστά τον Νικηταρά τον Τουρκοφάγο να κουβαλάει στους ώμους του έναν Αλβανό πληγωμένο, ωχρό, ασθενικό και ετοιμοθάνατο σχεδόν, να κρατάει στο δεξί του χέρι ένα κοπίδι και στο αριστερό μια μπούκλα από τα μαλλιά του Νικηταρά, ο οποίος έχει το πρόσωπό του στραμμένο προς τα πίσω και κοιτάζει αυστηρά και απειλητικά τον Αλβανό. Το έργο προορίζονταν για την μεγάλη καλλιτεχνική έκθεση του Μονάχου.

          Το γλυπτό αυτό έχει μια πραγματικά συγκινητική και ηρωική ιστορία, από την νικηφόρα μάχη των Δερβενακίων, τον Ιούλιο του 1822, όταν οι Έλληνες κατανίκησαν τα στρατεύματα του Δράμαλη και εδραίωσαν την Επανάστασή τους.

          Στη μάχη εκείνη, που τη διηύθυνε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πήρε μέρος και ο Νικηταράς με περίπου 200 άνδρες και σκόρπισε τον όλεθρο στις τάξεις των εχθρών.

          Όταν τελείωσε η μάχη, ο Κολοκοτρώνης στρατοπέδευσε στο Άργος και ο ακάματος Νικηταράς έμεινε με τους άνδρες του ελέγχοντας μήπως οι Τούρκοι επιχειρήσουν αιφνιδίως νέα επίθεση. Βρήκε μάλιστα την ευκαιρία μιλώντας στα παλληκάρια του να εξάρει τη γενναιότητά και την καρτερικότητά τους.. Στη συνέχεια αποσύρθηκε και περπάτησε μέσα στο πεδίο της μάχης, όπου συνάντησε σε μια λόχμη έναν τραυματισμένο Αλβανό, να μουγκρίζει από τους πόνους και να κυλιέται στο χώμα.

*Το έργο του Φυτάλη από το περιοδικό "Αττικόν Μουσείον" του 1883

          Μόλις είδε τον Νικηταρά, που δεν γνώριζε ποιος είναι, τον παρακάλεσε βλέποντας το γιαταγάνι του να του κόψη το κεφάλι για να σταματήσει να υποφέρει. 

          Τότε ο Νικηταράς του είπε:

          «Ωρέ, εγώ είμαι στρατιώτης και όχι δήμιος. Έλα να σε πάρω και σε πάω στο γιατρό του στρατοπέδου μας να σε γιατρέψει».

          Ύστερα γονάτισε  και πήρε στην πλάτη του τον τραυματισμένο Αλβανό βαδίζοντας στην πλαγιά και κατευθυνόμενος προς τις ελληνικές θέσεις. Έτσι προχωρούσαν, αλλά οι   άλλοι Έλληνες βλέποντας τον Νικηταρά, άρχισαν να τον χαιρετούν και να τον επευφημούν. Όταν άκουσε το όνομα Νικηταράς, ο Αλβανός, έσκυψε και ρώτησε το σωτήρα του ποια σχέση έχει με τον περίφημο Νικηταρά, το όνομα του οποίου προκαλούσε τρόμο στους εχθρούς.

          Μόλις  όμως πληροφορήθηκε πως αυτός ήταν ο ίδιος ο περίφημος Νικηταράς , συγκινήθηκε από τη γενναιοψυχία του ανδρός, δάκρυσε και έβγαλε μια μικρή λεπίδα κόβοντας κρυφά, ένα βόστρυχο από τα πλούσια μακριά μαλλιά του Νικηταρά. Το εξασθενημένο όμως χέρι του Αλβανού έτρεμε και έτσι μια στιγμή η λεπίδα άγγιξε το δέρμα του Νικηταρά, ο οποίος αντέδρασε αμέσως:

          «Είσαι άπιστος ωρέ Αλβανέ! Εγώ θέλω να σε σώσω και συ προσπαθείς να με σκοτώσεις!».

          Ο Αλβανός συγκινημένος, με δάκρυα στα μάτια έδειξε τον βόστρυχο που πρόλαβε να κόψει και διαβεβαίωσε τον σωτήρα του, ότι τα μαλλιά εκείνα ήθελε να κρατήσει σαν πολύτιμο κειμήλιο, απόδειξη του ηρωισμού και της γενναιοψυχίας του σωτήρα του.

          Ο γλύπτης, παρέστησε ακριβώς τη στιγμή, που ο ήρωας απειλεί και ο τραυματίας δίνει εξηγήσεις για την πράξη του.

          Τελικά, όπως έγραψε το περιοδικό «Αθηναΐς» το 1876 το κειμήλιο αυτό του βοστρύχου μετά από χρόνια, ο Αλβανός το πρόσφερε στον Παναγιώτη Γιατράκο, που είχε πάρει μέρος στη μάχη εκείνη. Μεταγενέστερα, ο Γιατράκος, διηγήθηκε το περιστατικό αυτό στον Ελβετό Ε. Α. Βετάν, που ήρθε στην Ελλάδα σαν μυστικοσύμβουλος του Καποδίστρια και έτσι διασώθηκε αυτή η άγνωστη αλλά τόσο ανθρώπινη και μεγαλειώδης πράξη. Ο Ελβετός διηγήθηκε την ιστορία στον Έλληνα καθηγητή Κ. Σαρηγιάννη. Ο Βετάν αργότερα εξέδωσε την αλληλογραφία του Καποδίστρια. 

Πετούσε λεμόνια στους θορυβούντες!!!

          Χαρακτηριστική ήταν η παρουσία του Νικηταρά και στην Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας, το 1827, σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Βαυαρού Φιλέλληνα Έϊντεκ (Για τον Έϊντεκ βλέπε στο http://sitalkisking.blogspot.gr/2013/05/blog-post_20.html#more )

          Η συνέλευση συνήλθε σε περιβόλι κατάφυτο από λεμονιές και πορτοκαλιές, περιστοιχισμένο από ξερολιθιά. Κάτω από τα δέντρα είχαν στηθεί ευτελείς ξύλινοι πάγκοι σε ημικύκλιο, στο κέντρο ήταν η έδρα του Προέδρου και οι θέσεις των γραμματέων. Έξω από την ξερολιθιά είχε μαζευτεί πολύς κόσμος από την περιοχή καθώς και παλληκάρια, που ακολουθούσαν τους οπλαρχηγούς.

          Στον Νικηταρά, είχαν ανατεθεί καθήκοντα αστυνόμου της συνέλευσης. Κατά τον Έϊντεκ όταν απέξω μεγάλωνε ο θόρυβος «έρριπτε λίθον ικανού μεγέθους ή λεμόνια τινά κατά του ομίλου του οξύτατα θορυβούντος ή ύψωνε το ρόπαλον όπερ εκράτει ως σημείον του αξιώματος αυτού ως αστυνόμου, διότι άλλα όπλα ήσαν απηγορευμένα». (Σ.Σ. σήμερα αγωνίζονται να μην μπαίνουν με όπλα οι βουλευτές στο Κοινοβούλιο!!!).

          Ήρωες σαν τον Νικηταρά ψάχνει σήμερα η Ελλάδα. Φιλοπάτριδες και ανιδιοτελείς.

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης