ΤΟ 1821 ΚΑΙ ΟΙ...ΟΛΕΘΡΙΟΙ ΚΟΥΜΠΑΡΟΙ!!

*Ο Ζαχαριάς

Γράφει ο δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

«Με εκάλεσαν οι φίλοι μου κι οι αδελφοποιτοί μου.

Κει π' έτρωγα, κει π΄ έπινα κει που γλεντοκοπούσα,

Μια ντουφεκιά μου έδωσεν ο άπιστος κουμπάρος»

        Οι κουμπαριές όπως και τα συμπεθεριά, πέραν από συγγενική σχέση, στην Ελλάδα είχαν πάντα και μια ευρύτερη κοινωνική. 

        Μια καλή κουμπαριά ή συμπεθεριό, ήταν συχνά μέσον κοινωνικής ανέλιξης- ενώ στην Κρήτη εξακολουθούν να αποτελούν και σχέση πολιτικής εξάρτησης. Το φαινόμενο ωστόσο έχει βαθειές ρίζες, και λίγοι γνωρίζουν, πως κόντεψε μάλιστα να στοιχίσει και στην ίδια μας την πορεία προς την εθνική ανεξαρτησία.

        Δεν ήσαν λίγοι οι Κλεφταρματωλοί επί Τουρκοκρατίας, που έπεσαν θύματα στενών τους συγγενών. Το δημοτικό άσμα της εισαγωγής μας αναφέρεται στον Κλέφτη Φλώρο, τον οποίον έφαγε με μπαμπεσιά ο κουμπάρος του στα Χάσια. 



Δεν είν' ο μόνος: Το Γιώργο Θώμο, τον Κλέφτη της Ακαρνανίας, τον σκότωσε ο συγγενής του, ο Καραΐσκος, αρματωλός στη δούλεψη του Αλήπασα. Τα «καρτέλ του γάλακτος» της εποχής, έφαγαν δύο Κλέφτες του Μοριά: Καταδιωκόμενος από τους Τούρκους, ο Γιαννιάς από την Προστοβίτσα, κατέφυγε σε έναν κοντινό του τσοπάνη, ο οποίος τον επρόδωσε. Κρεμάστηκε έξω απ την Πάτρα στη Μελικουκιά. Την ίδια τύχη είχε και ο Κόλλιας Βυτινιώτης, δολοφονημένος από έναν πληρωμένο τσοπάνη, το Στασινό, ο οποίος μετά το φόνο τούρκεψε κιόλας, για να δολοφονηθεί όμως αργότερα, από τους δικούς του συγγενείς.

        Ο Μαντάς, από τους πρώτους κλέφτες του Μοριά, έμελε να πεθάνει άδοξα, φαρμακωμένος στη Βλαχοκερασιά από τον κουμπάρο του τον Μπάμπουκα. Τον θάνατό του, εκδικήθηκε αμέσως ο συμπολεμιστής του ο Ζαχαριάς ο θρύλος της μοραΐτικης κλεφτουριάς: Τσακώνει τον φονιά την ώρα της φυγής του προς την Τρίπολη, έτοιμο ν΄ αναζητήσει στους Τούρκους προστασία, και τον σκοτώνει, μηνώντας του κατά το κλέφτικο άσμα:

«Κοντοκαρτέρει Μπάμπουκα δυο λόγια να σου κρίνω

Που μου παρήγγειλε ο Μαντάς, ο πρώτος σου κουμπάρος»

        Αλλά και ο ίδιος ο Ζαχαριάς, δεν είχε καλύτερη τύχη. Ο άνθρωπος που απεκλήθη «Διγενής του Ελληνικού Αρματωλισμού», ο ήρωας που εργάστηκε για την ένωση όλων των Κλεφτών του Μοριά, αυτός, που ο θρύλος λέει ότι διαβάστηκε απ το Σουλτάνο και από τον Ναπολέοντα, έμελε να πέσει δολοφονημένος απ τον κουμπάρο του, τον Κουκέα.

«Κουμπάρος τον προσκάλεσε να πάη να τον φιλέψη.

Πάνω που στρώσαν το σοφρά κι αρχίσανε να πίνουν

Τρεις ντουφεκιές του ρίξανε με τρία ασημένια βόλια.

Η μια τον πήρε στην καρδιά, η άλλη στο πλεμόνι

Κι η τρίτη φαρμακερή, τον πήρε στο κεφάλι»

        Πώς έγινε το φονικό; Εκμεταλλευόμενος ο Σουλτάνος τις διενέξεις μεταξύ των μεγάλων οικογενειών της Μάνης, δέχθηκε μεν την αυτοδιοίκησή της, αλλ΄ υπό τον όρο, να διορίζει εκείνος τον Μπέη της. Αποτέλεσμα ήταν, να ξεσπάσουν εμφύλιοι πόλεμοι- ακόμα και ο Κολοκοτρώνης τραυματίστηκε βαριά πολεμώντας με τη μία φατρία ενάντια στην άλλη. Και στις 15/10/1803, ο Πασάς του Μοριά, μηνύει στον Αντώνη Γρηγοράκη να αναλάβει το μπεηλίκι, υπό τον όρο να του παραδώσει τον πρώην μπέη Τζανέτο Γρηγοράκη και τους «κακότροπους» Κλέφτες, Ζαχαριά, Ατέση και Κλεπτοαλεξανδρή. 

        Ο Αντωνόμπεης, μηνύει σε έναν από τους καπετάνιους του, να αναγκάσει τον κουμπάρο Κουκέα, να πιάσει το φαντομά πρωτοκλέφτη. Όπερ και εγένετο και κάτι παραπάνω: Ο Ζαχαριάς πηγαίνει ανύποπτος στον πύργο του κουμπάρου, όπου τον περιμένουν τρεις οπλοφόροι και τον αφήνουν στον τόπο. Τοπικές διαδόσεις όμως θέλουν τον Ζαχαριά να έχει συνάψει ερωτικές σχέσεις με τη γυναίκα του Κουκέα, κάτι που θα σήμαινε ότι ο προδότης κουμπάρος, ίσως και να απήλαυσε διπλά το φονικό. Δεν έζησε όμως πολύ να το χαρεί: Με το που πήγε να εισπράξει την αμοιβή του από τον Καπουδάν Πασά, ο τελευταίος έδωσε εντολή να τον σκοτώσουν. Την προδοσία πολλοί αγάπησαν, μα τον προδότη ουδείς!

    «Κουμπάροι φάγαν το Μαντά, κουμπάροι και το Ζαχαριά»  

τραγούδαγε ο λαός μας τότε. Απ’ ό,τι φαίνεται ωστόσο, οι κουμπαριές δεν έπαψαν να μας ταλαιπωρούν μέχρι και σήμερα... εξίσου "θανατηφόρες"!

Ανδρέας Μακρίδης