Μη υπαρχόντων πόρων.... και το 1901!!!

*Ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα φύλλα της εφημερίδας "'Εβρος" 

του Κωνσταντίνου Βλαχόπουλου, από τη συλλογή του Μιχάλη Πατέλη (Αλεξανδρούπολη).

*Η περίπτωση της εφημερίδας "'Εβρος" της Αδριανούπολης

που έμεινε αβοήθητη το 1901 από το Εθνικό Κέντρο, 

όταν στη Θράκη μαίνονταν οι προπαγάνδες 

και ο αλυτρωτισμός των γειτόνων μας 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

           Σήμερα θα σας αφηγηθώ μια σύντομη ιστορία, που δείχνει πώς το εθνικό κέντρο το 1901, όταν υπήρχαν σημαντικές ελληνικές αλύτρωτες πληθυσμιακές ομάδες, αδυνατούσε να τις βοηθήσει λόγω ελλείψεως πόρων. Ένα φαινόμενο, που και σήμερα ενδημεί στην εθνική ζωή, με αποτέλεσμα να χάνονται ή να υποβαθμίζονται διεθνή ερείσματα της χώρας και να υποχωρούν πολλές γραμμές άμυνας του ελληνισμού, εδώ που έχουμε καταντήσει... 

          Η ιστορία είναι πάντα διδακτική, γιατί παρέχει απτά παραδείγματα, που δείχνουν, αν πράγματι κάτι αλλάζει ή αν κάποια πράγματα, παραμένουν σε τέλμα όλα τα χρόνια, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.

          Δυστυχώς η παραμέληση του Τύπου της Θράκης από το Εθνικό Κέντρο, σαν φαινόμενο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτικό, είναι διαχρονικό.

          Αφορμή για τις σκέψεις αυτές, μας δίνει ένα έγγραφο του 1901, που διασώζεται, έως και σήμερα στο Ιστορικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών.

          Το 1901 ο εκδότης της εφημερίδας «Έβρος» της Αδριανούπολης Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος, αντιμετώπιζε τεράστια οικονομικά προβλήματα. 

*Η "ταυτότητα" της εφημερίδας του Κ. Βλαχόπουλου 

          Η Θράκη ήταν υπόδουλη στους Οθωμανούς. Οι Βούλγαροι με τον καλλιεργούμενο εθνικισμό και επεκτατισμό τους, αποτελούσαν διαρκή κίνδυνο. Η έκδοση μιας ελληνικής εφημερίδας στην Αδριανούπολη τη μητρόπολη του Θρακικού Ελληνισμού, ήταν περισσότερο από πολύτιμη για τη στήριξη των ελληνικών θέσεων και την εμψύχωση των Ελλήνων.

*Το περίφημο Ζάππειο Παρθεναγωγείο της Αδριανούπολης σε καρτ ποστάλ του 1905

          Ο Βλαχόπουλος με υπεράνθρωπες προσπάθειες εξέδιδε από το 1890, αβοήθητος την εφημερίδα, έως ότου κάποια στιγμή βρέθηκε σε αδιέξοδο. Καταφεύγει στον πρόξενο της Ελλάδας στην Αδριανούπολη Ν. Νικολάου, του εξιστορεί το πρόβλημα και τον κίνδυνο να κλείσει η εφημερίδα. Εκείνος, την 1η Αυγούστου 1901  στέλνει στον υπουργό Εξωτερικών Άθω Ρωμάνο επιστολή ενόψει και της μετάβασης του Βλαχόπουλου στην Αθήνα, στην οποία μεταξύ άλλων τονίζει:

          «Λαμβάνω την τιμήν να συστήσω τον επιδότην του παρόντος κ. Κων. Βλαχόπουλον, ιδιοκτήτην και συντάκτην της ενταύθα εκδιδομένης ελληνικής εφημερίδος «Ό Έβρος» μεταβαίνοντα αυτόσε, ίνα παραστήσει αυτοπροσώπως, όσας εκδουλεύσεις προσφέρει εις τα ανά την Θράκην ελληνικά συμφέροντα και  περιελθόντα εις το απροχώρητον ένεκα των οικονομικών δυσχερειών του.

          Εάν το ρηθέν φύλλον εκπνεύση, θα είναι μεγάλη Ελληνική απώλεια, διότι τρέφει ολόκληρον τον εν Θράκη Ελληνισμόν εθνοπρεπώς και πολεμεί το Βουλγαρικόν συστηματικώς, είς πάσαν ευκαιρίαν».

          Ο Νικολάου γνωρίζοντας την τακτική των Οθωμανών επεσήμαινε στην επιστολή, πως αν διακοπεί η έκδοση της εφημερίδας θα είναι αργά, γιατί μετά, δεν θα έδιναν οι Οθωμανικές Αρχές άδεια επανέκδοσης.

          «Αφού λοιπόν- προειδοποιούσε ο πρόξενος Νικολάου- υπάρχει τοιαύτη ελληνική εφημερίς από πολλών ετών δια των ιδίων της κεφαλαίων συντηρηθείσα, εθνικώς ωφέλιμον και δίκαιον είναι να προσέλθη χορηγός και επίκουρος η Σεβαστή Ημών Κυβέρνησις προς εξακολούθησιν της εκδόσεώς της, διότι ταύτης διακοπτομένης, αδύνατος αποβήσεται η ανανέωσις της αδείας εν των εσωτερικώ της Τουρκίας».

          Ο Βλαχόπουλος ήρθε στην Αθήνα, συνάντησε τον υπουργό Εξωτερικών, αλλά τελικά τίποτα δεν κατάφερε.

*Ο Άθως Ρωμάνος με τον βασιλέα Κωνσταντίνο το 1913 στο Παρίσι. 

Φωτογραφία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας

          Σε ένα ιδιόχειρο σημείωμά του ο Άθως Ρωμάνος γράφει στις 24 Αυγούστου 1901 μεταξύ άλλων:

          «… μη υπαρχόντων επί του παρόντος διαθεσίμων πόρων, η περί της επιχορηγήσεως απόφασις θα ανεβάλλετο εις το προσεχές έτος, ότε θα ηδυνάμεθα να πορισθώμεν εις χρήμα με τον νέον Προϋπολογισμόν».

          Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι, δηλαδή «η Σεβαστή Ημών Κυβέρνησις»… Η εφημερίδα δεν επέζησε.

          Αλλά, είπαμε η Ιστορία διδάσκει, αρκεί αυτοί που ασκούν την εξουσία να την μελετούν για να μην υποπίπτουν στα ίδια σφάλματα. Ο ρόλος του περιφερειακού Τύπου, ήταν, είναι και θα είναι αυτόχρημα σημαντικός.

  

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης