Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ: Έκανε λάθη, αλλά όχι αυτά που του καταλογίζουν


ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=440705
*Το εξώφυλλο του βιβλίου, με πορτρέτο που ζωγράφισε ο Παναγιώτης Τέτσης 



*Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Σβολόπουλος 
σκιαγραφεί την πορεία του δημοφιλέστερου ηγέτη 
της συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα, 
επιχειρώντας να φωτίσει τον τρόπο σκέψης και δράσης του


Του Γιάννη Ν. Μπασκόζου

Σχεδόν δεκαπέντε χρόνια μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Καραμανλή ο ομότιμος καθηγητής Κωνσταντίνος Σβολόπουλος επιχειρεί Μια πολιτική βιογραφία του δημοφιλέστερου ηγέτη της συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα. Το «Μια» στον τίτλο είναι δηλωτικό της «μιας άποψης», αυτή του συνεργάτη, ο οποίος δεν παύει όμως να είναι ιστορικός.
Ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος στη μελέτη αυτή θα δώσει βάρος κυρίως στη σκιαγράφηση της πορείας διαμόρφωσης της πολιτικής του προσωπικότητας, στηριζόμενος πιστά σε αρχειακά ντοκουμέντα του αρχείου Καραμανλή. 


Το κείμενό του θα διατρέξει τη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας μέσα από την οπτική του Κ. Καραμανλή και θα προσπαθήσει να φωτίσει τον τρόπο σκέψης και δράσης του. Για τις αμφιλεγόμενες πολιτικές δράσεις του ο μελετητής θα προτιμήσει να χρησιμοποιήσει έμμεσες κριτικές αναφορές χωρίς να τις χρεώνεται ο ίδιος λέγοντας συχνά «ορισμένοι λέγουν» ή «οι αντίπαλοι ισχυρίστηκαν» ή, με ερωτηματικό τρόπο, «μπορούσε άραγε να λειτουργήσει διαφορετικά εκείνη την εποχή ο πρωθυπουργός;» κτλ.
*Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τον Τζών Κέννεντυ. Δεξιά ο Ευάγγελος Αβέρωφ

Από τη βιογραφία αυτή αναδεικνύεται η φιλοδοξία του Κ. Καραμανλή από τα νεανικά του χρόνια να διακριθεί, μια φιλοδοξία που την υπηρέτησε με όλες του τις δυνάμεις ακόμη και εις βάρος της προσωπικής του ζωής. Εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής στην αναμέτρηση της 9ης Ιουνίου 1935 και επανεκλέγεται στις 26 Ιανουαρίου του 1936. Η δικτατορία του Μεταξά και η Κατοχή ανακόπτουν την καριέρα του και ο ίδιος περιπίπτει σε σιωπή για μία δεκαετία - ως το 1946.
Ανάλογη σιωπή θα κρατήσει στη δεκαετία 1964-1974. Για μικρό διάστημα θα περάσει από τη βραχύβια Σοσιαλιστική Ενωση των Ξενοφώντα Ζολώτα, Αγγελου Αγγελόπουλου, Κωνσταντίνου Τσάτσου, Γεωργίου Μαύρου, απ' όπου θα κρατήσει ορισμένα κεϊνσιανά στοιχεία τα οποία θα εφαρμόσει μετέπειτα ως πρωθυπουργός.


Αλλος πριν, άλλος μετά το Παρίσι;

Ο Κ. Καραμανλής είχε πάντα φυγόκεντρες τάσεις και αντιπαθούσε τους διαχωρισμούς Δεξιά- Αριστερά, ανεξαρτήτως αν η εποχή δεν του επέτρεπε να τους αποφύγει. Τα κόμματα ήταν ένα όχημα για να προβάλλει το πρόγραμμά του. Ξεκίνησε την καριέρα του από το Λαϊκό Κόμμα για να μεταπηδήσει το 1951 στον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου. Το 1956 θα σχηματίσει την ΕΡΕ και μετά τη Μεταπολίτευση τη ΝΔ.
Εφυγε από την Ελλάδα για μία δεκαετία, δεν έμεινε ποτέ στην αντιπολίτευση και είναι φανερό - ο Σβολόπουλος το αφήνει να εννοηθεί χωρίς να το λέει καθαρά - ότι δεν ήθελε να βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Ηταν ζήτημα χαρακτήρα; Αποψης; Αδυναμίας να ανεχθεί το οξυμμένο κλίμα; Δεν διευκρινίζεται.
Η εξωτερική πολιτική του, προσανατολισμένη σταθερά στην Ευρώπη, θα δικαιωθεί από σχεδόν ολόκληρο το πολιτικό φάσμα και θα διαφανεί η διορατικότητα του ανδρός. Σημαντικό επίσης είναι η συμβολή του στους τομείς των υποδομών, των συγκοινωνιών, των μεγάλων έργων. Θα είναι από τους πρώτους που θα ανακαλύψουν την πλουτοπαραγωγική πηγή του τουρισμού, της ναυτιλίας, αλλά και του πολιτισμού. Επί των ημερών του θα ιδρυθούν ή θα μπουν οι βάσεις για το ΚΘΒΕ, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Εθνική Πινακοθήκη, το Μέγαρο Μουσικής, το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Τρίτο Πρόγραμμα, το πολιτιστικό τρίγωνο της Ριζαρείου Σχολής, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δελφών κ.λπ.
*Ο Καραμανλής ανάμεσα στη Μελίνα Μερκούρη και τον Κωνσταντίνο Αλαβάνο

Πολιτικά θα συγκρουστεί πολλάκις με τον Γεώργιο και αργότερα τον Ανδρέα Παπανδρέου μέσα σε κλίμα οξύτητας, κάτι που, όπως γράφει ο μελετητής του, ήταν αντίθετο προς την ιδιοσυγκρασία του. Θα συγκρουστεί επίσης με τα Ανάκτορα, με τους Βρετανούς για την Πάουερ και με τους Αμερικανούς για την παρέμβασή τους στο πολιτικό σκηνικό.
Οξύθυμος και ισχυρογνώμων όποτε νόμιζε ότι είχε δίκιο, με την επάνοδό του στην πρωθυπουργία μετά τη Μεταπολίτευση θα φανεί πιο ανοιχτός, χωρίς τις παλιές αγκυλώσεις, κάτι που θα δώσει σε πολλούς λαβή για να υποστηρίζουν ότι μετά το Παρίσι έχουμε έναν άλλον Καραμανλή. Ο μελετητής του δεν το πιστεύει αυτό, θεωρεί όμως ότι μετά το '74 ο Καραμανλής προχώρησε «σε περαιτέρω εμβάθυνση σε αρχές και κανόνες που είχαν από τον ίδιο προηγουμένως (πριν από το 1963) εξαγγελθεί».
Ο Καραμανλής θα βρεθεί δύο φορές στην προεδρία της χώρας, όπου θα πολιτευτεί με σύνεση, κάτι που αναγνωρίστηκε από το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Οι ρήσεις του άφησαν εποχή και σήμερα ηχεί τραγικό το λεχθέν υπό αυτόν «τα πρωτοφανή γεγονότα που σημειώνονται τον τελευταίο καιρό δημιουργούν την εντύπωση ότι η Ελλάς μετεβλήθη σε απέραντο φρενοκομείο».
Τα χρόνια που πέρασαν από τον θάνατό του δεν είναι πολλά. Οι ιστορικοί θα μιλήσουν πολλές φορές ακόμη για το έργο του Κ. Καραμανλή, το οποίο έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να κριθεί εκτός των ορίων και των δυνατοτήτων της εποχής του.
*Η ορκωμοσία του στις 23 Ιουλίου 1974


                                           Λάθη και δικαιολογίες


Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ακολούθησε μια πολιτική πορεία διά πυρός και σιδήρου μέσα σε πολύ δύσκολες εποχές, με οξύτητες και μεγάλες πολιτικές διαμάχες. Ηταν το τίμημα ενός πολιτικά ανώριμου συστήματος: σε αυτή την πορεία ο Καραμανλής έκανε λάθη, «αλλά όχι αυτά που μου καταλογίζουν» διευκρίνιζε ο ίδιος. Ο βιογράφος του στέκεται στις επικρίσεις προς την πολιτική Καραμανλή για την άκριτη πολεοδόμηση της χώρας, αλλά το αιτιολογεί σημειώνοντας ότι εκείνη την εποχή η λέξη «περιβάλλον» δεν υπήρχε καν στα χαρτιά, ενώ και το ΤΕΕ, που ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού, δεν έφερνε καμία αντίρρηση. Ο μελετητής προσπαθεί πολύ αδύναμα να δικαιολογήσει τις ιδεολογικές διακρίσεις που δέσποζαν στην κοινωνική ζωή. «Μια μερίδα της ελληνικής κοινωνίας, με έκδηλη στους κόλπους της την παρουσία των νέων, παραβλέποντας καθ’ ολοκληρία τα σημαντικά επιτεύγματα στον αναπτυξιακό τομέα, του προσήπτε τη μομφή της παρεμπόδισης μιας περισσότερο ελεύθερης διακίνησης ιδεών και την εξακολουθητική λειτουργία ορισμένων ιδεολογικών διακρίσεων» γράφει.
Πολύ κομψά παρουσιάζει και τις κατηγορίες της τότε αντιπολίτευσης για τη βία και νοθεία των εκλογών του 1961 λέγοντας: «Βάσει όσων στοιχείων κατατέθηκαν ενόσω εκτυλισσόταν η σχετική αντιδικία προκύπτει ως πρώτο συμπέρασμα ότι η μομφή για την άσκηση εκτεταμένης βίας και νοθείας από την εκλογική κυβέρνηση δεν ήταν απαλλαγμένη υπερβολών». Οσο για τις αντικομμουνιστικές δραστηριότητες που εκπορεύονταν από δημόσιους λειτουργούς, ο ίδιος ο Κ. Καραμανλής θα αποστεί της ευθύνης λέγοντας: «Ορισμένοι ανακτορικοί και στρατιωτικοί κύκλοι εσκέφθηκαν εν αγνοία μου και κατά τρόπον επιπόλαιον να αναπτύξουν πέραν του δέοντος τας συνήθεις αντικομμουνιστικάς τους δραστηριότητας».

11 σχόλια:

  1. ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΥΤΟΣ ΕΚΛΑΨΕ .......!!!!!!!!!!!!!
    Μιχαήλ Αθανασίου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναι, εκανε 1 και μοναδικο!!!!
    Δεν αφαιρεσε απο το ΑΣΕΠ την μοριοδοτηση για τα παιδια και εγγονια της εθνικης αντιστασης οπως και τις συνταξεις.......Ας ανοιγαν περιπτερα οπως οι αλλοι και οχι κουτσοι στραβοι στο ΔΗΜΟΣΙΟ και να εκαναν αντισταση τον αξονα ποιος εσκαζε.....τους χωριανους τους σφαζαν και κατσαπλιοπαντου!!!!
    Nikos Glykas

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η βιογραφία του...αλλά ένα κακό με τους έλληνες πολιτικούς...να κάνουν λάθη...
    Ειρήνη Αθανασιάδου ‎...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Δεν έκανε λάθη εγκλήματα έκανε και αυτός σαν τους άλλους , από το κυπριακό έως τον αφανισμό της ναυτιλίας και άνοιξε την πόρτα για να αρχίσουν να περνάνε τα πάντα στο δημόσιο , φτάνει ποια η αγιοποίηση σε αυτόν τον τόπο , μονό άγιος δεν ήταν...
    Maxim Kolias

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλησπερα ... Αυτο πιστευω και εγω .... Σας ευχαριστω..!!!!!! Καλο βραδυ ....!!!!!!!!!!!♥
    Μυρτω Πανθεου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Εμεις το πιστευουμε......αφου τον καναμε και αγαλμα.
    Σούλα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πιστευω οτι το μοναδικο του λαθος ηταν που επετρεψε στο παπανδρεου και στη μελινα να επιστρεψουν στην ελλαδα

    Bana Komna

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αυτό δεν μπορούσε να κάνει. Τότε θα ήταν δικτατορία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Andreas Makrides
    Όταν ο κοφτός, ευθύς και συχνά απότομος λόγος, δίνει τη θέση του σε κομψές και καλοντυμένες λεκτικές περικοκλάδες, καταλαβαίνει κανείς πως εκεί, και ο ίδιος αποστρέφει το βλέμμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Andreas Makrides
    Όταν ο κοφτός, ευθύς και συχνά απότομος λόγος, δίνει τη θέση του σε κομψές και καλοντυμένες λεκτικές περικοκλάδες, καταλαβαίνει κανείς πως εκεί, και ο ίδιος αποστρέφει το βλέμμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Θανάσης Αλμπάντης
    Διάβασα και άκουσα (και προ του 1963) κοινοβουλευτικές του ομιλίες. Εξέπεμπε ήθος. Πολύ πιο συγκροτημένος ο λόγος του από αυτό του Παν. Κανελλόπουλου. Του Γ. Παπανδρέου ήταν σαπουνόφουσκες, κραύγαζε εκ του μακρόθεν το δημαγωγικό του ψεύδος. Εξαιρετικός και ο Ηλιού. Και ο Θανάσης Κανελλόπουλος στην απαστράπτουσα χρήση του λόγου, αλλά με λιγότερη ουσία. Το κοινοβουλευτικό ήθος χάθηκε με το ΠΑΣΟΚ. Ο Καραμανλής δεν είχε ανάμιξη στην δολοφονία του Λαμπράκη, όλοι το αποδέχτηκαν αυτό. Φέρει, όμως, ως Πρωθυπουργός μεγάλο μέρος της πολιτικής ευθύνης. Στα θετικά του η σύγκρουση με το παλάτι, που πιστεύω πως ήταν η αιτία της φυγής του, διότι πρέπει να κινδύνευε η ζωή του. Κακώς κατηγορείται και για διώξεις αριστερών. Έκλεισε τους τόπους εξορίας, επαναπάτρισε από το παραπέτασμα αρκετούς, σταμάτησε τις εκτοπίσεις. Δυστυχώς, το παρακράτος ήταν ανελέητο και ανεξέλεγκτο από τους αιρετούς. Στη Μεταπολίτευση μόνο θετικά μπορώ να πιστώσω. Είχε συγκροτημένο πρόγραμμα για την χώρα και επιθυμούσε την ανάπτυξη υπό κρατική εποπτεία (κάτι που γίνεται στις σοβαρές χώρες), ώστε να μην είναι άναρχη ούτε ανερμάτιστη. Ο καλύτερος μεταπολεμικός Πρωθυπουργός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή