Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2012

ΣΧΟΛΙΟ, ΓΙΑ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ κ. ΝΙΚΟΥ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

*Η Προσωρινή Κυβέρνηση (η επιλεγόμενη "κυβέρνηση του βουνού") 
εξέδιδε και Εφημερίδα της Κυβέρνησης



Γράφει ο  δημοσιογράφος Ανδρέας Μακρίδης

Το κείμενο του Κ. Μαραντζίδη στην «Καθημερινή», όπως και τα υπόλοιπα κείμενα που έχει συμπεριλάβει σε διάφορες εκδόσεις, χαρακτηρίζεται από ισορροπία στην έκφραση, αλλά όχι και στην έμπνευση. Υπ’ αυτήν την έννοια, ο Μαραντζίδης αποδρά από την ιδιότητα του ιστορικού, για να αγκαλιάσει την ιδιότητα του δημοσιογράφου, χωρίς να είναι. Ας το αποδείξουμε:
Ο Μαραντζίδης ξεκινά το αφιέρωμά του με το αξίωμα, πως η συγκρότηση της «κυβέρνησης του βουνού» αποτελούσε εγχείρημα με ξεκάθαρες αποσχιστικές συνέπειες. Η έκφραση είναι προσεκτικά διατυπωμένη, καθώς ο πανεπιστημιακός μας δεν κάνει λόγο για «στοχεύσεις», αλλά για «συνέπειες». 



Η προσοχή του αναγνώστη ωστόσο, στέκεται στην «απόσχιση»- και το αρχικό στίγμα με το οποίο χρεώνεται το ΚΚΕ στο άρθρο για «πλήρη ρήξη χωρίς δυνατότητα συμβιβασμού», μοιραία χρωματίζει τα υπόλοιπα δεδομένα που επιστρατεύονται, την ώρα που αποσιωπούνται χωρίς συνεκτίμηση, οι συνεχείς εκκλήσεις του ΚΚΕ και του Ζαχαριάδη για συμφιλίωση.
Αναρωτιέται κανείς, εάν το κίνημα της Εθνικής Άμυνας με έδρα τη Θεσσαλονίκη το 1916 ενάντια στο νόμιμο ανώτατο άρχοντα της χώρας, θα είχε εξίσου «αποσχιστικές συνέπειες» σε ένα ανάλογο αφιέρωμα εκ μέρους του Μαραντζίδη, ή ο αρθρογράφος θα επέλεγε άλλους χαρακτηρισμούς με εξίσου αξιωματικό τρόπο.
Στη συνέχεια του αφιερώματος, ο πανεπιστημιακός μας διαπιστώνει πως στις αρχές του ’47, οι χώρες του κομμουνιστικού στρατοπέδου «συνέκλιναν» στην αναγνώριση του ΔΣΕ. Το ρήμα είναι εξίσου προσεκτικά επιλεγμένο, όσο όμως και ανούσιο- καθώς στην πορεία της αφήγησης αποδεικνύεται πως ούτε μία χώρα του ανατολικού μπλοκ δεν αναγνώρισε την κυβέρνηση του Μάρκου. Το κενό αυτό, συμπληρώνεται στο άρθρο από δύο εικοτολογίες:
1)  Ότι η Βουλγαρία, η Γιουγκοσλαβία και η Αλβανία δεν αναγνώριζαν την κυβέρνηση (εντός ή εκτός εισαγωγικών) του Μάρκου Βαφειάδη, προκειμένου να μην κατηγορηθούν για ανάμειξη στα εσωτερικά της Ελλάδος
2)  Οι πιο μακρινές Λαϊκές Δημοκρατίες δεν αναγνώριζαν την ΠΔΚ γιατί εκείνη δεν είχε καταλάβει κάποια πόλη, ώστε να διεκδικεί εδαφική κυριαρχία, έστω και περιορισμένη. Στο πλαίσιο δε, αυτό, ο Μαραντζίδης δίνει έμφαση στην αποτυχία του ΔΣΕ να καταλάβει την Κόνιτσα.
  
Αναρωτιέται κανείς, εάν ο ΔΣΕ είχε καταλάβει την Κόνιτσα, την Φλώρινα ή οποιαδήποτε άλλη μικρή επαρχιακή πόλη, για ποιον λόγο θα μπορούσε η Πολωνία ή η Ουγγαρία να αναγνωρίσουν την κυβέρνηση του Μάρκου; Αυτό δεν θα ήταν επέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας- με δεδομένο μάλιστα ότι το ΕΑΜ είχε απόσχει από τις εκλογές του ’46; Κι αν η κυριαρχία μιας πόλης ήταν τόσο κρίσιμη για τις χώρες του κομμουνιστικού συνασπισμού, (που κατά τον Μαραντζίδη «συνέκλιναν» στην στήριξη του ΚΚΕ), γιατί δεν εφοδίαζαν οι χώρες αυτές τον ΔΣΕ με συντριπτικά ισχυρό οπλισμό ώστε να καταλάβει την την Κόνιτσα;
  
Δεν υπήρχαν στην Αλβανία δέκα κανόνια «να κάνουν την Κόνιτσα πιάτο» κατά την λαϊκή έκφραση; Ή μήπως θα δυσκολευόταν ο ΔΣΕ να τα σύρει μέχρι την Κόνιτσα, τη Γουμένισσα, το Σκρα, ή οποιαδήποτε άλλη επαρχιακή πόλη που απέχει από τα σύνορα απόσταση αναπνοής;
 *Ο Μάρκος Βαφειάδης, αρχιστράτηγος και πρωθυπουργός της ΠΔΚ 
σε φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

Για τα ερωτήματα αυτά, ο Μαραντζίδης δεν έχει απαντήσεις. Προσφέρει μονάχα εικοτολογίες υπό μορφήν βεβαιότητας, διανθισμένες με υπαρκτά στοιχεία- αλλά και αντιφάσεις, όπως ο χαρακτηρισμός της ΠΔΚ ως «κυβέρνησης ανδρείκελου». Αλήθεια, ποιανού ανδρείκελο θα ήταν η κυβέρνηση Βαφειάδη, όταν το σύνολο των «υπουργείων» της ήταν διαμοιρασμένο σε ανώτατα στελέχη του ΚΚΕ και όταν ακόμα οι παραδοσιακοί σύμμαχοι του ΚΚΕ στο ΕΑΜ (Μ. Κύρκος, Σοφιανόπουλος κλπ.) είχαν διαφωνήσει με την συγκρότησή της;
  
Οποιοσδήποτε επιχειρεί να εμβαθύνει στην τραγωδία του «δεύτερου αντάρτικου» οφείλει να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα:
·                 *Διέταξε ο Στάλιν την έναρξή του, ή ο Ζαχαριάδης ενήργησε αυτοβούλως ελπίζοντας σε μια παρέμβαση του σοβιετικού στρατοπέδου υπέρ αυτού;
·                 *Για ποιο λόγο οι χώρες του σοβιετικού συνασπισμού, στήριζαν διακριτικά τους αντάρτες του Μάρκου, χωρίς ωστόσο η ένοπλη βοήθεια να ξεπερνά ένα αρκετά χαμηλό σημείο;
·                 *Για ποιο λόγο το κομμουνιστικό στρατόπεδο ουδέποτε αναγνώρισε την ΠΔΚ, χωρίς ωστόσο να αποδοκιμάζει την συγκρότησή της;
·                 *Θυσιάστηκε το ελληνικό αριστερό κίνημα χάριν της εδραίωσης των λεγόμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών», για τις οποίες η Συμφωνία της Γιάλτας άφηνε ένα ποσοστό 10% δυτικής επιρροής;
Κρίσιμα τέτοια ερωτήματα, ενδεχομένως να μην απαντηθούν ποτέ, κρυμμένα στα πλέον βαθειά συρτάρια του υπουργείου Εξωτερικών της σημερινής Ρωσίας. Ο ιστορικός ωστόσο, οφείλει να προσπαθεί να συμπληρώσει τα κενά, και όχι να προσπαθεί να τα καλύψει με δικές του εικοτολογίες, εμφανίζοντάς τες ως βεβαιότητες.
Ανδρέας Μακρίδης

Το αφιέρωμα του κ. Μαραντζίδη μπορείτε να το διαβάσετε στη θέση http://sitalkisking.blogspot.com/2012/01/1947.html

3 σχόλια:

  1. 15 Σεπτ.2014 ώρα 16.00
    Κύριε Μακρίδη.
    1.Η ηγεσία του ΚΚΕ,εάν πράγματι ήθελε την συμφιλίωση,δεν θα εκήρυττε την 30ην Μαρτίου 1946 τον ένοπλο αγώνα[Γ' Γύρος του ΚΚΕ] και θα απείχε από τις εκλογές του Μαρτίου 1946,μια ενέργεια,που κατακρίθηκε και από τον ίδιο τον Στάλιν.Όπως πολύ καλά γνωρίζετε,τα όποια προβλήματα υπάρχουν μέσα σε μια χώρα,επιλύονται εντός της δημοκρατίας και όχι εκτός αυτής.
    2.Άλλοι πιστεύουν ότι ο ένοπλος αγώνας του ΚΚΕ έγινε για την κατάληψη της εξουσίας,μετά την αποτυχία του Δεκεμβρίου του 1944,άλλοι για τη δημιουργία κομμουνιστικού κράτους στη Βόρεια Ελλάδα με περιοχές γειτονικών κρατών ή όχι,και άλλοι για να πιεσθούν οι εκάστοτε Κυβερνήσεις,να λάβουν δραστικότερα μέτρα για την προστασία της ζωής των οπαδών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.
    3.Έγιναν εκκλήσεις από το ΚΚΕ για συμφιλίωση; Εάν ναι υπό ποίους όρους και ποίες προϋποθέσεις;Για την πληρέστερη ενημέρωση θα έπρεπε να αναφέρετε ενδεικτικά συγκεκριμένες περιπτώσεις εκκλήσεων, με λεπτομέρειες και παραπομπές σε έγκυρα έγγραφα.
    4.Απο τις Κυβερνήσεις της περιόδου εκείνης έγιναν αρκετές εκκλήσεις και προτάσεις για συμφιλίωση,ιδίως τα πρώτα χρόνια,στο παρασκήνιο και στο προσκήνιο,με την χρησιμοποίηση προσωπικοτήτων,του εσωτερικού και του εξωτερικού.Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο Πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης του,που σχηματίσθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1947,πρότεινε γενική αμνηστεία,αναστολή των εκτελέσεων,απόλυση από τις φυλακές των τυχόν άδικα συλληφθέντων,κ.α,πλην όμως η ηγεσία του ΚΚΕ δεν ανταποκρίθηκε.
    5.Η ηγεσία του ΚΚΕ πίστευε,μετά τις επιτυχίες που είχε ο ένοπλος αγώνας του σε διάφορες περιοχές της χώρας,με αποτέλεσμα να ελέγχει πολλές απ αυτές,και την αδυναμία του Ελληνικού Στρατού να εξαλείψει την ανταρσία,ότι έχουν δημιουργηθεί πλέον οι προϋποθέσεις για την κατάληψη και διατήρηση ορισμένης εδαφικής έκτασης και τον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης.Αυτο αποδεικνύεται επίσης και από τη δήλωση του Ν.Ζαχαριάδη,η οποία έγινε την 25ην Ιουνίου 1947 στο Στρασβούργο,κατά το ετήσιο συνέδριο του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος,ότι στην Ελλάδα οι πολιτικές, οι στρατιωτικές και οι διεθνείς προϋποθέσεις υπάρχουν για τον σχηματισμό Ελεύθερης Ελληνικής Κυβάρνησης στην Ελλάδα.
    Συνέχεια Κωνστ.Πατιαλιάκας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. 6.Είναι ατυχής η σύγκριση του κινήματος της Εθνικής Αμύνης στην Θεσσαλονίκη το 1916 με τον αδικαιολόγητο ένοπλο αγώνα του ΚΚΕ,γιατί το καθένα απ αυτά είχε άλλα κίνητρα και απέβλεπε σε άλλους σκοπούς.
    7. Ο σχηματισμός από το ΚΚΕ την 24ην Δεκεμβρίου 1947 της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης με Πρωθυπουργό τον Μάρκο Βαφειάδη,και η επίθεση το πρωί της επομένης ημέρας για την κατάληψη της Κόνιτσας αποδεικνύουν ότι το ΚΚΕ πίστευε στην νίκη και κατάληψη της πόλης,την οποία πιθανόν να προόριζε, ανάλογα και με τις συνθήκες που θα επικρατούσαν,ως πρωτεύουσα του κράτους που θα ίδρυε.Ακολούθως θα επεδίωκε την αναγνώρισή του από τη Σοβιετική Ένωση και από τις δορυφόρους της κομμουνιστικές χώρες.
    8.Η εκλογή του Αντικειμενικού Σκοπού και η επιμονή,ο αιφνιδιασμός και η συγκέντρωση δυνάμεων υπερτέρων εν τόπω και χρόνω είναι από τις βασικές αρχές του Πολέμου.Η ηγεσία του ΚΚΕ επέλεξε να καταλάβει την Κόνιτσα :
    α.Γιατί είναι πολύ κοντά στην Ελληνο-Αλβανική Μεθόριο,εξασφαλίζεται το πλευρό της και εξυπηρετεί τους πολιτικούς σκοπούς της.
    β,Να εκδηλώσει την επίθεση την 25ην Δεκεμβρίου 1947, ημέρα της Χριστιανοσύνης,για να αιφνιδιάσει τα τμήματα του στρατού,
    που ήταν υπεύθυνα για την άμυνα της πόλης.
    γ.Να εμπλέξει σημαντικές δυνάμεις,δύο Ταξιαρχίες και άλλα τμήματα υποβοηθητικά,συνολικής δύναμης περίπου 3000 μαχητών,υπό την Διοίκηση του Μ.Βαφειάδη.Απέναντι στις δυνάμεις αυτές , οι δυνάμεις για την άμυνα της πόλης δεν υπερέβαιναν τους 1500 άνδρες.
    9.Σε περίπτωση κατάληψης της Κόνιτσας από τα ανταρτικά τμήματα, αυτα δεν είχαν τη δυνατότητα να τη διατηρήσουν για πολλές ημερες απέναντι, σε υπέρτερο Στρατό,εφοδιασμένο εκτος των άλλων και με μαχητικά αεροσκάφη.
    10.Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου διατηρήθηκαν συνεχώς από τα ανταρτιαά τμήματα οι ορεινοί όγκοι του Βίτσι,του Γράμμου[εκκαθαρίσθηκε τον Αύγουστο 1948 και ανακαταλήφθηκε απο τους αντάρτες την άνοιξη του 1949]και της Μουργκάνας[για έναν χρόνο].Όσες πόλεις του εσωτερικού καταλήφθηκαν από τους αντάρτες,μετά από λίγες ημέρες αποχωρούσαν γιατί δεν είχαν τη δυνατότητα να αντιπαρατεθούν στα τμήματα του Ελληνικού Στρατού σε τακτικό πόλεμο.
    Κωνστ . Πατιαλιάκας
    Αντιστράτηγος ε.α

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Κε Πατιαλιάκα

    Η παρούσα δημοσίευσή μου δεν διαμορφώθηκε με σκοπό να αποτελέσει αυτόνομο άρθρο, αλλά για να μπει ως σχόλιο κάτω από το άρθρο του Ν. Μαραντζίδη. Ο ιστολόγος προτίμησε να το αναρτήσει αυτόνομα - κάτι το οποίο δεν ήταν στις προθέσεις μου.

    Στο μοναδικό ερώτημά σας για το αν το ΚΚΕ είχε κάνει εκκλήσεις για συμφιλίωση, σας παραπέμπω στο ιστορικό αρχείο εφημερίδων της Εθνικής Βιβλιοθήκης το οποίο μπορείτε να επισκεφθείτε διαδικτυακά. Εκεί μπορείτε να διαβάσετε σχεδόν όλα τα τεύχη του "Ριζοσπάστη" των ετών 1945-47 για περισσότερες λεπτομέρειες.

    http://efimeris.nlg.gr/ns/main.html

    Κατά τα άλλα, επιτρέψτε μου τις εξής παρατηρήσεις:

    * Τα προβλήματα επιλύονται εντός της Δημοκρατίας, όταν λειτουργεί η Δημοκρατία και όταν λειτουργεί το κράτος. Στην μετά την Βάρκιζα εποχή, με το "βαθύ κράτος" να αποφασίζει συνειδητά να συγκροτήσει συμμορίες δολοφόνων (και ειδικά στη Μακεδονία από Πόντιους συνεργάτες των κατακτητών) προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον κομμουνιστικό κίνδυνο στην επαρχία και την δήθεν αποφασισμένη "παράδοση της Μακεδονίας στον Τίτο", δημοκρατικός τρόπος επίλυσης των προβλημάτων δεν υπήρχε.

    Χαρακτηριστικά σας παραπέμπω σε έγγραφο του 1946 που βρίσκεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, και το οποίο είδε σχετικά πρόσφατα το φως της δημοσιότητας. Σας καλώ δε, να δώσετε έμφαση στα ονόματα που αναφέρονται.

    http://www.iospress.gr/ios2009/ios20090517a.htm

    Από κει και πέρα, επαναλαμβάνω την άποψή μου πως η Ιστορία δεν έχει απαντήσει (και θα δυσκολευτεί να απαντήσει) στα πλέον βασικά θέματα που αφορούσαν τον εμφύλιο πόλεμο. Και το βασικότερο απ' αυτά, είναι το αν ο Ζαχαριάδης έλαβε όντως προσωπική εντολή απ' τη Μόσχα για την έναρξή του (σε αντιστάθμισμα με την σταθεροποίηση του σοβιετικού καθεστώτος στην Πολωνία, όπως πολλοί και βάσιμα εκτιμούν) ή πως απλώς η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση υπήρξε μια δική του τυχοδιωκτική κίνηση.

    Η θεωρία, πως στα καλά του καθουμένου το ΚΚΕ θα ξεκινούσε μονάχο του τον Εμφύλιο, με τα τουφέκια και τους όλμους που του είχαν απομείνει, με στόχο να "απελευθερώσει" τη μισή Ελλάδα και έτσι να εξαναγκάσει το σοβιετικό στρατόπεδο να το βοηθήσει στην διαδρομή (και να αναγνωρίσει και το αποσχισθέν κομμάτι της στη συνέχεια), δεν θεωρώ πως αντέχει σε σοβαρή εξέταση.

    Ακόμα και αν υπήρχε η αφέλεια ή ο ενθουσιασμός για κάτι τέτοιο από τους αντάρτες, οι νοοτροπίες που είχαν επί δεκαετίες επιβληθεί και επικρατήσει στην ηγεσία του κόμματος, θα είχαν αποτρέψει οποιαδήποτε τέτοια σκέψη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή