Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η προπαγάνδα των Βουλγάρων, ήταν ένα στοιχείο έντονο, που προηγήθηκε των γεγονότων του Σχίσματος και της δημιουργίας Βουλγαρικής Εξαρχίας. Αυτοί όμως που σχεδίασαν τις εξελίξεις, βάσισαν την επιτυχία τους, στην προπαγάνδα. Και μάλιστα σε βάθος χρόνου, γιατί η προπαγάνδα ήταν στα χέρια τους ένα δυνατό εργαλείο που λειτούργησε για πολλά χρόνια μετά το Σχίσμα και η μεγάλη έξαρσή της σημειώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα.
Τον περασμένο αιώνα, ήταν σε έξαρση η προσπάθεια της Βουλγαρίας να ελέγξει τα ελληνικά χωριά, με παπάδες και δασκάλους, ώστε να προσαρτηθούν στη Σχισματική Βουλγαρική Εξαρχία. Και η Οθωμανική εξουσία έκανε τα «στραβά μάτια» στις διενέξεις μεταξύ των υπόδουλων λαών της, όταν δεν τις υποδαύλιζε.