Ο Χίτλερ αλώνιζε, αυτοί... λόρδοι!!!

Από το ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.tovima.gr/world/article/aid=428719&wordsinarticle=Τομαή

*Μόναχο, 29.9.1938, όταν η μηχανή του πολέμου είχε ήδη αρχίσει να ζεσταίνεται: αμήχανοι (από αριστερά) ο Βρετανός Τσάμπερλεν και ο Γάλλος Νταλαντιέ απέναντι στους (από δεξιά) Μουσολίνι και Χίτλερ.

*Θύελλα στη Βρετανία 

για τις στρατιωτικές ελλείψεις 

και την ολιγωρία 

λόγω πιθανής εκλογικής ήττας

Της κ. Φωτεινής Τομαή*

Κανένας δεν µπορεί να φανταστεί πώς θα ήταν ο κόσµος σήµερα αν δεν είχε µεσολαβήσει ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος. Ολα ξεκίνησαν µε την ανάληψη της καγκελαρίας από τον Χίτλερ το 1933. 

Παρά τις απάνθρωπες θεωρίες του, γνωστές ήδη οκτώ χρόνια πριν από την άνοδό του στην εξουσία, τόσο η εξαθλιωµένη µέση τάξη των Γερµανών όσο και οι διανοούµενοι, οι καλλιτέχνες και οι κληρικοί της εποχής ηλεκτρίστηκαν από την προσωπικότητά του. ∆ύο µόλις ηµέρες µετά την πρώτη του νίκη µε την ανακατάληψη της Ρηνανίας, απευθυνόµενος µε µία µεσσιανική διάθεση στον γερµανικό λαό, είχε δηλώσει: «Το ότι µε βρήκατε ανάµεσα σε εκατοµµύρια άλλους είναι το θαύµα της εποχής µας! Και το ότι εγώ σας βρήκα, αυτή είναι η τύχη της Γερµανίας». Για την ανθρωπότητα, αναµφίβολα, επρόκειτο για ένα πραγµατικά ιστορικό ατύχηµα. 

Το µεγαλύτερο σφάλµα που διέπραξαν οι ευρωπαίοι ηγέτες της εποχής ήταν να υποτιµήσουν τις ικανότητες του Χίτλερ. Ευφυής, µε πολιτική δεξιότητα και ρητορική δεινότητα, εκµεταλλεύθηκε την εξαθλίωση του γερµανικού λαού. Με την ισχύ που αντλούσε από τη λαϊκή στήριξη κατάφερε να ανατρέψει βαθµιαία όλους τους ταπεινωτικούς για τη Γερµανία όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών, να ανορθώσει την οικονοµία της και να σχηµατίσει τον ισχυρότερο στρατό που γνώρισε ποτέ η Ευρώπη. 
Και ενώ τα µικρότερα κράτη της ηπείρου, διαισθανόµενα καλύτερα τον κίνδυνο που απειλούσε την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή, έστρεφαν µε αγωνία τα βλέµµατα στις Μεγάλες ∆υνάµεις της εποχής, εκείνες παρέµεναν αδρανείς. Η Βρετανία, η παθητική στάση της οποίας απέναντι σε µια σειρά γεγονότων που εξέθρεψαν τρεις δικτάτορες µαζί,Φράνκο , Μουσολίνι και Χίτλερ, κάµφθηκε µόνο όταν ο φασιστικός επεκτατισµός έπληξε ωµά τη χερσόνησο του Αίµου µε την είσοδο των ιταλικών στρατευµάτων τον Απρίλιο του 1939 στην Αλβανία. 
Οπως προκύπτει από τη δραµατική αλληλογραφία των πρεσβευτών Χ. Ι. Σιµόπουλου και Ν. Πολίτη, από το Λονδίνο και το Παρίσι, αντιστοίχως, το εν γένει κλίµα αλλά κυρίως οι στρατιωτικές ελλείψεις των δύο εκ των βασικοτέρων Συµµάχων θύµιζαν εν έτει 1936 ηµέρες του 1914, όταν η πάνοπλη Γερµανία ξεκινούσε τον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο.

*Ο νομομαθής και διπλωμάτης Νικόλαος Πολίτης

«Ανύπαρκτος αγγλικός στρατός»

Ετσι, εν µέσω θυελλωδών συνεδριάσεων και επικρίσεων κατά της βρετανικής κυβέρνησης µέσα στη Βουλή των Κοινοτήτων από τον Φεβρουάριο ήδη του 1936, ο µεν υπουργός των Στρατιωτικών Νταφ Κούπερ προέβαινε «εις λίαν αποκαλυπτικάς όσον και απογοητευτικάς αποκαλύψεις, αίτινες ηκούσθησαν µετά προφανούς δυσθυµίας υπό των µελών του Κοινοβουλίου» (ΑΠ 708/ Στ/36), ενώ ο Πολίτης από το Παρίσι προσέθετε µε αφορµή εκεί συζητήσεις µετά τις «σφοδρές επικρίσεις του Σερ Ωστεν Τσάµπερλαιν κατά της ανεπαρκείας του πρωθυπουργού αίτινες επροξένησαν ενταύθα (στο Παρίσι) βαθυτάτην αίσθησιν» ότι «ο αγγλικός στρατός είναι ούτως ειπείν ανύπαρκτος» ( ΑΠ 594, 20 Φεβρουαρίου 1936). 
Την εικόνα συµπλήρωνε η οµολογία του βρετανού υπουργού Κούπερ ότι το βρετανικό πεζικό υστερούσε σε δύναµη κατά 50.000 άνδρες, τη στιγµή που «...η εθελουσία προσέλευσις είναι λίαν χαλαρά» και ενώπιον βουλευτών που τον άκουγαν «...υπό σιωπηλήν σιγήν» (sic) τολµούσε να παραδεχθεί ότι σε περίπτωση έκρηξης γενικευµένου πολέµου ο ρόλος του ανδρικού πληθυσµού της χώρας υπό τοιαύτας συνθήκας θα περιοριζόταν στο «να κάθηται αδρανής και ν’ αναγιγνώσκη εις τας εφηµερίδας τας θυσίας των άλλων!» (όπ.π.). 
Αλλά και ο Πολίτης από το Παρίσι περιέγραφε εξίσου δραµατικά την κατάσταση, σηµειώνοντας: «... µετά δυσκολίας ηδυνήθη η Κυβέρνησις να συγκεντρώση εν Λονδίνω τας ολίγας χιλιάδας στρατού αίτινες εχρησιµοποιήθησαν κατά τας τελετάς της κηδείας του Βασιλέως Γεωργίου Ε’, νυν δε επείγεται να επαναφέρη εις τας έδρας των τας αποσταλείσαςεις Αίγυπτον τριάκοντα χιλιάδας ανδρών». Οσο για τον περίφηµο αγγλικό στόλο, κατά τη δική του εκτίµηση παρουσίαζε µεγάλες ελλείψεις λόγω αρχαιότητας µέσων αλλά και σε πυροµαχικά, ενώ κατά τον ίδιο τον βρετανό λόρδο Ρόθεµερ έστω και «µετά τινος υπερβολής παρέµενε εν Μεσογείω εις το έλεος της ιταλικής αεροπορίας». 
Στην έκθεσή του ο Νικόλαος Πολίτης, την οποία συνέταξε µε αφορµή την επίσηµη επίσκεψη του σοβιετικού στρατάρχη Τουχατσέφσκι στη γαλλική πρωτεύουσα, όχι µόνο αποκάλυπτε τη γύµνια των στρατιωτικών εξοπλισµών Γαλλίας- Βρετανίας, αλλά περιέγραφε εκ των προτέρων µε ιστορική ακρίβεια την εξέλιξη του πολέµου: θα οδηγούσε«εις οριστικήν καταστροφήν της Ευρώπης και του δυτικού πολιτισµού».

*Ο Τσώρτσιλ το 1942

Πρώτα οι εκλογές!..

Σε όλο αυτό το δυσάρεστο κλίµα, εν τω µεταξύ, ξεσπάει σαν κεραυνός εν αιθρία, µε τον βρετανικό Τύπο να µαίνεται, η δήλωση του πρωθυπουργού Μπόλντουιν στη Βουλή των Κοινοτήτων, κατά τη συνεδρίαση της 12ης Νοεµβρίου, ο οποίος απαντώντας σε επικρίσεις της αντιπολίτευσης αλλά και του Ουίνστον Τσόρτσιλ επεκαλείτο το επιχείρηµα ότι «η χώρα δεν ήτο παρεσκευασµένη ψυχολογικώς να δεχθή τας απαιτουµένας θυσίας δια τον εξοπλισµόν της» (ΑΠ 2998/ΣΕ/36, 16 Νοεµβρίου 1936). Το χειρότερο όµως όλων ήταν το άλλοθι περί της ευθύνης του: «Εάν είχον απευθυνθή προς τον λαόν και του είχον ειπεί ότι η Γερµανία εξοπλίζεται και ότι και ηµείς πρέπει να εξοπλισθώµεν, φαντάζοµαι ότι ουδέν περισσότερον του λόγου τούτου ηδύνατο να προκαλέση ασφαλέστερον την ήτταν µας εις τας εκλογάς». 
Η οµολογία αυτή «πρώτη φορά καθ’ ην πρωθυπουργός της Αγγλίας δηλοί φανερώς ότι ηναγκάσθη να υποκρύψη την αλήθειαν από τον λαόν διότι άλλως θα έχανε τας εκλογάς»προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις ακόµη και στους ίδιους τους κόλπους του Συντηρητικού κόµµατος που ζητούσε τοποθέτηση του Τσόρτσιλ στο υπουργείο Πολεµικού Ανεφοδιασµού, αποµάκρυνση του Μπόλντουιν από την πρωθυπουργία, εφόσον εκλογές εν µέσω κρισίµων περιστάσεων ήταν αδύνατο να πραγµατοποιηθούν, και ταχύτατη αλλαγή πλεύσης στην αµυντική πολιτική της χώρας. 
Και ενώ η βρετανική κοινή γνώµη αγανακτούσε και ανησυχούσε, οι πολιτικοί της ετύρβαζαν τα τεκταινόµενα ο καθείς µέσα από τη δική του οπτική. Να τι δήλωνε «ο άρτι επανακάµψας εκ του εις Γερµανίαν ταξειδίου του Φιλελεύθερος ηγέτης Λόυδ Τζωρτζ» τον Σεπτέµβριο του 1936: «Είµαι τελείως πεπεισµένος ότι ο γερµανικός λαός ποθεί σήµερονδιαπύρως την ειρήνη... Η Γερµανία δεν θέλει τον πόλεµον, ούτε και ο Χίτλερ». Στη δε επίµονη ερώτηση βρετανού δηµοσιογράφου για τη λογοκρισία δήλωνε: «∆εν ηµπορώ να την εξηγήσω (τη λογοκρισία). Πρέπει όµως να έχετε υπ’ όψιν ότι οι Γερµανοί είναι εξόχωςπειθαρχηµένος λαός». Oσο για τις διώξεις κατά των Εβραίων ισχυριζόταν: «Η Γερµανία δεν είναι ως µόνη χώρα που κατεδίωξε τους Εβραίους. Ας µη λησµονώµεν τους αντισηµιτικούς διωγµούς της Ρωσίας και των άλλων Ευρωπαϊκών κρατών» (ΑΠ 2488/Στ/36). 

ΤΡΑΓΙΚΑ ΛΑΘΗ

Το Λονδίνο εξόπλιζε τον Αξονα!

Στα τραγικά λάθη της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής τη δεκαετία του 1930 δέον όπως προστεθεί και η συµφωνία αγγλικών οίκων µε την τουρκική τράπεζα Sümer Bank για την παροχή πιστώσεων «διά την δηµιουργίαν εν Τουρκία βιοµηχανικού σιδήρου και χάλυβος» (ΑΠ 1766) τον Ιούλιο του 1936. Με δυο λόγια, η Βρετανία φρόντισε να στηρίξει την παραγωγή πολεµικών πρώτων υλών µε τις οποίες στη διάρκεια του Β’ Παγκο σµίου Πολέµου η Τουρκία προµήθευε τον Αξονα εναντίον των Συµµάχων! 
Στο µεταξύ ο ατυχής Μπόλντουιν εκτός από την αντιπολίτευση µέσα κι έξω από το κόµµα του τον ∆εκέµβριο του 1936 είχε να αντιµετωπίσει ένα ακόµη οµολογουµένως ασυνήθιστο πρόβληµα: την είδηση «περί συνάψεως µοργανατικού γάµου του Βασιλέως µετά της κυρίας Σίµπσον» (ΑΠ 3128/Στ/36, 6 ∆εκεµβρίου 1936, Χ. Ι. Σιµόπουλος). 

*Η κυρία Φωτεινή Τομαή είναι ιστορικός, πρεσβευτής σύμβουλος Α’ στο υπουργείο Εξωτερικών.