ΤΑ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

 *Η Βουλή των Ελλήνων

**Μια ιστορική αναδρομή στο θεσμό 

των δημοψηφισμάτων στην Ελλάδα

         Η Ελλάδα εισήλθε ήδη στον αστερισμό του Δημοψηφίσματος, μετά την αιφνιδιαστική εξαγγελία του από τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου. Η εξαγγελία αυτή, προκάλεσε σύγχυση αλλά και οργή τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό, εξαιτίας της αβεβαιότητας που προκάλεσε. Αξίζει λοιπόν να δούμε ιστορικά τι συνέβη με τα δημοψηφίσματα του παρελθόντος.

Αρχικά πρέπει να πούμε πως το δημοψήφισμα είναι μια πολιτική διαδικασία ψηφοφορίας ολόκληρου του εκλογικού σώματος, για να εγκριθεί  ή να απορριφθεί μια πρόταση που έχει βαρύνουσα σημασία για ένα έθνος.

Σε ορισμένες χώρες τα δημοψηφίσματα αποτελούν συνήθη πρακτική και διοργανώνονται εύκολα, σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο.

Ιστορικά έως σήμερα στην Ελλάδα, διοργανώθηκαν επτά δημοψηφίσματα σε μια χρονική περίοδο 54 ετών. 



Από αυτά τα έξι δημοψηφίσματα  σχετίζονταν με τη μορφή του πολιτεύματος, αν δηλαδή θα έχουμε βασιλευόμενη ή αβασίλευτη δημοκρατία. Ένα δημοψήφισμα, αφορούσε την έγκριση συντάγματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τρία από τα επτά δημοψηφίσματα διενεργήθηκαν από δικτατορικά καθεστώτα.

*Ο Δημήτριος Ράλλης

Το πρώτο δημοψήφισμα διεξήχθη το 1920: Η κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη προκήρυξε δημοψήφισμα για τις 5 Δεκεμβρίου με ερώτημα την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου του Α'. Από το δημοψήφισμα αυτό απέσχε το κόμμα των Φιλελευθέρων. Η επάνοδος του εξόριστου βασιλιά εγκρίθηκε με 99%.  Το αποτέλεσμα αυτό είχε σοβαρές συνέπειες για την Ελλάδα.  Ενοχλημένοι  οι σύμμαχοι και κυρίως η Βρετανία, που δεν ήθελε να επιστρέψει στην Ελλάδα  ο γαμπρός του Κάιζερ επ’ αδελφή Κωνσταντίνος. Έτσι οι σύμμαχοι σταδιακά άρχισαν να υποστηρίζουν την Τουρκία. Η αλλαγή της στάσης των συμμάχων θεωρείται ένας από τους παράγοντες που συνέλαβαν καθοριστικά στη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922.

*Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου

Το δεύτερο δημοψήφισμα, διεξήχθη το 1924. Η Δ' Συντακτική Εθνοσυνέλευση προκήρυξε δημοψήφισμα για τις 13 Απριλίου με ερώτημα που αφορούσε την κατάργηση της μοναρχίας. Η διαδικασία οργανώθηκε από την κυβέρνηση του Αλέξανδρου  Παπαναστασίου. Υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ψήφισε το 69,95% των ψηφοφόρων και κατά το 30,05%. Την 1η Μαΐου της ίδιας χρονιάς ορκίσθηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, που ασκούσε μέχρι τότε καθήκοντα αντιβασιλέως.

Το δημοψήφισμα αυτό επικύρωσε το ψήφισμα της 25^ης Μαρτίου 1924 της Δ΄ Συντακτικής Συνέλευσης για καθιέρωση πολιτεύματος Αβασίλευτης Δημοκρατίας στην Ελλάδα.  Το τελικό ψήφισμα της Δ΄ Συντακτικής Συνέλευσης, καθιέρωνε στην Ελλάδα, πολίτευμα Προεδρευόμενης Δημοκρατίας. Χρέη Προέδρου Δημοκρατίας θα εκτελούσε μέχρι την εκλογή Προέδρου ο Αντιβασιλεύς Παύλος Κουντουριώτης.

Ταυτόχρονα, ξεκίνησαν οι διαδικασίες σύνταξης νέου Συντάγματος. Το νέο Σύνταγμα θα είχε ως βάση το Σύνταγμα του 1911 αλλά και τις αλλαγές που προέκυψαν με το δημοψήφισμα. Η διαδικασία αυτή ήταν αρκετά χρονοβόρα, δεδομένων των αντίθετων απόψεων που υπήρχαν ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα και της επιβολής της δικτατορίας του Πάγκαλου (1925-1926). Τελικά το Σύνταγμα αυτό τέθηκε σε ισχύ το 1927.

*Ο Γεώργιος Κονδύλης

Το τρίτο δημοψήφισμα διεξήχθη το 1935. Προκηρύχθηκε από το δικτατορικό καθεστώς που είχε επιβάλει ο Γεώργιος Κονδύλης καταργώντας στις 10 Οκτωβρίου 1935, την εκλεγμένη κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη και έμεινε στην ιστορία ως "νόθο δημοψήφισμα". Το βασικό ερώτημα ήταν η κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας. Σύμφωνα με το επίσημο αποτέλεσμα, υπέρ της βασιλευόμενης δημοκρατίας ψήφισε το 97,88% των ψηφοφόρων, ενώ το "όχι" απέσπασε μόλις το 2,12%!!!

 *Το ΚΚΕ που απέσχε από τις εκλογές του 1946 έρριξε λευκό στο δημοψήφισμα

Το τέταρτο δημοψήφισμα διεξήχθη το1946. Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη προκήρυξε δημοψήφισμα για την 1η Σεπτεμβρίου. Οι επιλογές τότε ήταν τρεις: Υπέρ ή κατά της επανόδου του βασιλιά Γεωργίου Β΄ και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας. Υπέρ της επανόδου του βασιλιά  ψήφισε το 69%, κατά το 20% και υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας το 11%.

*Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος

Το πέμπτο δημοψήφισμα διεξήχθη το1968. Η χούντα των συνταγματαρχών διενήργησε δημοψήφισμα στις 29 Σεπτεμβρίου για σχέδιο συντάγματος, που είχε εκπονήσει η ίδια. Στο δημοψήφισμα αυτό υπό συνθήκες στρατιωτικού νόμου, το "ναι" απέσπασε ποσοστό 92,21% και το "όχι" το 7,79%. Από την ψηφοφορία είχαν αποκλειστεί οι πολιτικοί κρατούμενοι που είχαν συλληφθεί ή εκτοπιστεί μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967.

Το Δημοψήφισμα του 1968 υπήρξε το πρώτο από τα 2 δημοψηφίσματα-παρωδίες που διενήργησε η χούντα. Κυριάρχησε τότε  στη διαφημιστική εκστρατεία της χούντας η λέξη «ΝΑΙ», η οποία προωθήθηκε από όλα τα διαθέσιμα μέσα της εποχής.

*Γελοιογραφία του Βασίλη Χριστοδούλου στη "Βραδυνή"

Το έκτο δημοψήφισμα διεξήχθη το 1973. Επρόκειτο για το δεύτερο δημοψήφισμα της δικτατορίας των συνταγματαρχών, αμέσως μετά την εκδήλωση του αντιδικτατορικού κινήματος του Ναυτικού, το Μάιο. Πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουλίου εκείνου του έτους. Τα ερωτήματα σχετίζονταν με την έγκριση αναθεώρησης του συντάγματος του 1968, την εκλογή ως προέδρου της Δημοκρατίας του Γεώργιου Παπαδόπουλου και αντιπροέδρου του Οδυσσέα Αγγελή για θητεία οκτώ ετών και την κατάργηση της μοναρχίας. Το αστείο Υπέρ ψήφισε το 78,43% και κατά το 21,57%. Το αστείο εκείνου του δημοψηφίσματος, όπως το ερμήνευε η χούντα, ήταν πώς το «ΝΑΙ» δεν σήμαινε μόνο την επιβολή αβασίλευτης δημοκρατίας, αλλά σήμαινε και έγκριση στο πρόσωπο του Γεώργιου Παπαδόπουλου!!!

*Η κυρίαρχη αφίσσα του αντιβασιλικού αγώνα στο δημοψήφισμα του 1974

Το έβδομο δημοψήφισμα, διεξήχθη το 1974: Μετά την πτώση της δικτατορίας, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή οργάνωσε το δημοψήφισμα με ερώτημα, που αφορούσε τη μορφή του πολιτεύματος. Το δημοψήφισμα διενεργήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου. Το 69,2% των ψηφοφόρων ψήφισε  κατά της βασιλευόμενης δημοκρατίας, έναντι 30,82% που τάχθηκε υπέρ της επαναφοράς του θεσμού της βασιλείας.

Ο λαός κλήθηκε να αποφασίσει σε συνθήκες ελεύθερης έκφρασης. Τα κόμματα απείχαν τυπικά από την εκστρατεία του Δημοψηφίσματος και έτσι οι τηλεοπτικές ομιλίες περιορίσθηκαν μεταξύ ιδιωτών που εκπροσωπούσαν τη μία ή την άλλη αντίληψη και όχι μεταξύ εκπροσώπων των κομμάτων. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής στις 23 Νοεμβρίου 1974 ζήτησε από τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας να κρατήσουν ουδέτερη στάση στο πολιτειακό ζήτημα.            Στις 15 Δεκεμβρίου υπέβαλε την παραίτησή, ο χουντικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης. Τρείς μέρες μετά εκλέχθηκε από τη Βουλή ως προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Μιχαήλ Στασινόπουλος βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ.           Τώρα οδηγούμαστε στο όγδοο δημοψήφισμα, με αβέβαιο αποτέλεσμα, όχι μόνο ως προς τον αριθμό των ψήφων, αλλά κυρίως ως προς τις συνέπειες που θα έχει στο μέλλον της χώρας.           Ο Θεός να βάλει το χέρι του… Π.Αθ.