Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΡΟΛΟΥ ΟΓΛ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ

*Ο Κάρολος Όγλ

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Ο Κάρολος Όγλ (Charles Ogl) είναι μια ευγενική μορφή ενός τολμηρού δημοσιογράφου, που βρήκε οικτρό θάνατο κατά την επανάσταση της Θεσσαλίας, το 1878.

          Από το 1876 στις αλύτρωτες περιοχές της Θεσσαλίας, την Ηπείρου της Μακεδονίας και της Κρήτης, επικρατούσε επαναστατικός αναβρασμός. Όταν εξερράγη ο ρωσοτουρκικός πόλεμος τον Απρίλιο του 1877, πολλοί πίστεψαν πως ήρθε η στιγμή της απελευθέρωσης. Έτσι άρχισαν να σχηματίζονται από τους κατοίκους, αλλά και εθελοντές που έρχονταν από την κυρίως Ελλάδα (της Μελούνας τότε…) ένοπλα σώματα.

          Η κυβέρνηση των Αθηνών παρά τις ρωσικές προτροπές να κινηθεί κατά της Τουρκίας, εμφανίζονταν διστακτική. Στις 11 Ιανουαρίου 1878 σχηματίσθηκε κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο, ο οποίος λόγω των πιέσεων, έδωσε τελικά εντολή στον στρατηγό Σκαρλάτο  Σούτσο να κινήσει στρατεύματα από τη Λαμία στο τουρκικό έδαφος, χωρίς όμως να κηρύξει πόλεμο κατά την Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτό όμως έγινε, όταν ο ρωσοτουρκικός πόλεμος έβαινε προς το τέλος του, με τους Ρώσους να προελαύνουν και να σταματούν στον Άγιο Στέφανο, δηλαδή στο πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης, όπου υπεγράφη η ομώνυμη συνθήκη. Αυτό πλέον έδινε την ευκαιρία στην Τουρκία να μεταφέρει στρατεύματα σε άλλες περιοχές όπου επικρατούσε επαναστατικός αναβρασμός. Έτσι υποδείχθηκε στην Ελλάδα κυρίως από τους Άγγλους, να αποσύρει τα στρατεύματά της. Ό,τι όμως δεν έκανε το κράτος, το έκαναν οι εθελοντές πολίτες.

          Στο Πήλιο, οι προετοιμασίες για απελευθερωτικό ξεσηκωμό, είχαν ήδη αρχίσει από το 1876. Στις 15 Ιανουαρίου 1878 τη σημαία της επανάστασης σήκωσαν στο χωριό Άγιος Λαυρέντιος περίπου 40 πηλιορείτες οι οποίοι συνέστησαν την Προσωρινή Κυβέρνηση του Πηλίου με πρόεδρο το Ζήσιμο Μπασδέκη και μέλη τους Κ. Γαρέφη, Ζ. Φυτάλη, Κ. Σακελλαρίδη, Αργ. Βογιατζή, Κ. Σταμούλη, Γ. Νικολάου και Κ. Κοτζαμάνη. Λίγες μέρες αργότερα, στην Πορταριά 60 πηλιορείτες πρόκριτοι ορκίστηκαν να αγωνισθούν για την ανεξαρτησία της Θεσσαλίας και την ένωσή της με τη μητέρα Ελλάδα. Η νέα Προσωρινή Κυβέρνηση του Πηλίου, όριζε πρόεδρο τον Ιερώνυμο Κασσαβέτη και αντιπροέδρους τους Ζ. Μπασδέκη και Ευάγγελο Σταμούλη. Ακολουθούσαν οι υπογραφές εννέα ακόμη μελών. Οι επαναστάτες σύντομα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Ακολούθησαν διάφορες μάχες με τους Τούρκους, αλλά και τρομερές σφαγές.

*Μνημόσυνο του Όγλ παλαιότερα, στη Μακρυνίτσα. Φωτογραφία Ζήμερη.

          Στο βουνό των Κενταύρων, κατέφθασε για να παρακολουθήσει τις μάχες ο δημοσιογράφος των “TIMES” του Λονδίνου, Κάρολος Όγλ ηλικίας 25 ετών.

Ο Κάρολος Τσαλόνε Όγλ γεννήθηκε στις 6 Απριλίου του 1851 στο Μέριλμπον, περιοχή του κεντρικού  Λονδίνου, όπου διέμενε τότε η οικογένειά του. Ο πατέρα του Τζων Όγλ και η σύζυγός του Σάρα απέκτησαν εννέα παιδιά και ο Κάρολος ήταν το τέταρτο παιδί τους. Ο Κάρολος σπούδασε αρχιτεκτονική.  Παράλληλα με την αρχιτεκτονική δραστηριότητά του συνεργάζεται με την περιοδικό «Builder». Αργότερα επιδίωξε και πέτυχε να συνεργασθεί τους “TIMES”  στην Αθήνα. Έτσι ταξίδεψε αρχικά στη Σερβία και κατέληξε στην Αθήνα, όπου συνεργάσθηκε και με τον φημισμένο αρχιτέκτονα Τσίλερ, ενώ παρέδιδε αφιλοκερδώς και μαθήματα Αγγλικής γλώσσας. Είχε διακριθεί για τον φιλελληνισμό του και είχε τιμηθεί από τον βασιλέα Γεώργιο Α΄ με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος.  

*Η μακάβρια είδηση, από την "ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ" του Δημητρίου Κορομηλά

Το τραγικό τέλος του

Ο Κάρολος  Όγλ βρήκε τραγικό θάνατο στη δεύτερη μάχη της Μακρυνίτσας. Η μάχη αυτή, διεξήχθη 17 Μαρτίου 1878 όταν τελικά έπεσε η Μακρινίτσα.  Ο θάνατός του όταν έγινε γνωστός στην Αθήνα, συγκλόνισε την κοινή γνώμη, αλλά και την κυβέρνηση.

Εδώ στην αφήγησή μας, πρέπει να παρεμβάλουμε την εμπλοκή του Χόβαρτ Πασά.

Ο Χόβαρτ Πασάς, ήταν ένας ικανός πρώην αξιωματικός του Βρετανικού Ναυτικού που προσέφερε τις υπηρεσίες του στο Σουλτάνο έναντι αμοιβής, οργανώνοντας τον Οθωμανικό στόλο. Ο Χόβαρτ, προσπάθησε να μεταπείσει τους επαναστάτες απειλώντας ότι, αν δεν έρθουν σε συνεννόηση μαζί του, θα «βομβολίσει» (βομβαρδίσει) τη Μακρινίτσα, όπως χαρακτηριστικά έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής.

 Ο Όγλ που βρισκόταν στο Βόλο ακόμα, όταν το πληροφορήθηκε έστειλε ένα σημείωμα στον συμπατριώτη του  στο οποίο του έγραφε: «Επειδή πρόκειται να βομβαρδίσεις την Μακρυνίτσαν προς ασφάλειάν μου πηγαίνω εκεί». Ο Χόβαρτ τον απείλησε ότι θα τον διώξει από τα τουρκοκρατούμενα εδάφη και ο Όγλ του ανταπάντησε: «Θα με διώξεις, αλλά δεν θα φύγω όπως έφυγες εσύ από την Αγγλίαν». Έτσι ξεκίνησε για τη Μακρυνίτσα όπου με έξοδά του μάλιστα πλήρωσε 30 εργάτες, για να κατασκευάσουν χαρακώματα. Πριν φύγει μάλιστα από το Βόλο είχε προβλέψει το θάνατό του μιλώντας  σε γνωστούς του και λέγοντας ότι οι Τούρκοι θα τον δολοφονήσουν και θα κόψουν το κεφάλι του. Γι’ αυτό τους έδειχνε κάποιες ουλές το χέρι του από παλαιό τραύμα, ώστε αν βρεθεί το ακέφαλο πτώμα του να το αναγνωρίσουν!!!

*Οι μαρτυρίες για τις συνθήκες θανάτου του Κάρολου Όγλ

Η τριήμερη μάχη της Μακρυνίτσας, υπήρξε αιματηρότατη, με πολλά θύματα από τον άμαχο πληθυσμό, ακόμα και παιδιά. Οι επαναστάτες νικήθηκαν και υποχώρησαν προ των Οθωμανικών στρατευμάτων του Ρετζέπ Πασά, αλλά και των ορδών των ατάκτων Κιρκασίων του Αμούς Μπέη. Οι πρόξενοι των ξένων  δυνάμεων ανέβηκαν στο Πήλιο για ερευνήσουν την κατάσταση και να σταματήσουν τις σφαγές. Ενδιαφέρθηκαν φυσικά και τον Όγλ, που δεν εμφανίσθηκε πουθενά επί διήμερο. Τον αναζητούσαν για να πληροφορηθούν εγκύρως τα καθέκαστα των μαχών στο Πήλιο. Είχε ήδη δολοφονηθεί. Αρχικά οι Τούρκοι έκρυψαν το πτώμα του, αλλά ένας στρατιώτης εμφάνισε το διαβατήριό του, ενώ ένας άλλος πουλούσε τα ρούχα του. Οι Τούρκοι είπαν ότι τον δολοφόνησαν οι επαναστάτες. Αυτό όμως δεν ήταν αληθές.

Τελικά το πτώμα του άτυχου Άγγλου δημοσιογράφου βρέθηκε ακέφαλο. Οι γιατροί ενός αγγλικού και ενός ιταλικού πλοίου έκαναν αυτοψία και τοποθέτησαν το πτώμα σε μολυβένια θήκη για να μεταφερθεί στην Αθήνα με ατμόπλοιο για ταφή. 

Οι πρόξενοι των ξένων δυνάμεων από τις ανακρίσεις που έκαναν στο Πήλιο διαπίστωσαν όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής, ότι ο Όγλ δολοφονήθηκε μετά τη λήξη της μάχης. Κάποιοι μάρτυρες είπαν ότι τον είδαν να επιστρέφει έφιππος και να επιπλήττει τέσσερις Οθωμανούς στρατιώτες, οι οποίοι τον αγνόησαν. Παρακάτω όμως συνάντησε άλλους δύο, οι οποίοι τον αναγνώρισαν, αλλά δεν δίστασαν να τον δολοφονήσουν χτυπώντας τον ο ένας με τη λόγχη και ο άλλος πυροβολώντας. Μια γυναίκα και ένα παιδί που είδαν τη σκηνή του φόνου, κατέθεσαν ότι οι δολοφόνοι όταν απέκοψαν την κεφαλή του Άγγλου ανταποκριτή, την κάρφωσαν σε μια λόγχη και την περιέφεραν αλαλάζοντας!!!

*Το αγγελτήριο της κηδείας του Κάρολου Όγλ

Η σορός του μεταφέρθηκε στον Πειραιά από το Βόλο με το αγγλικό πολεμικό πλοίο “Wizard”.  Μερικές Βολιώτισσες είχαν κεντήσει ταινία που μπήκε στο φέρετρο και έγραφε: «Ου σκεπάζεται αρετή σου, ουδ’ επίβουλος σφαγή σου, Όγλ φιλελεύθερε».

Στην Αθήνα επικρατούσε πρωτοφανής συγκίνηση. Οι έμποροι της πρωτεύουσας ετοίμασαν στεφάνι με ταινία που έγραφε αρχαϊστί

«Έκπρεπέ εν Βρετανοίς Κάρολον πολυδάκρυτον  Ογλ

Στίφεα κυκλώπων έκτανον ουχί οσίως

Πηλίου εν κλιτύσιν κηρός μεμαώτα

μελαίνης γης εξαρπάζειν Θεσσαλίης τέκεα»

Η πάνδημη κηδεία του, έγινε στις 29 Μαρτίου 1878 από τον καθολικό ναό του Αγίου Διονυσίου, χοροστατούντος του καθολικού αρχιεπισκόπου. Παρέστησαν πολλοί επίσημοι και λαός. Επικήδειο εκφώνησε στο νεκροταφείο ο Τιμολέων Φιλήμων, και ο Γάλλος πρεσβευτής. Ο δήμος της Αθήνας (δήμαρχος ο Παναγής Κυριακός) παραχώρησε δωρεάν τάφο στο Α΄  Νεκροταφείο.

          Η οικογένεια του Όγλ με τηλεγράφημά της προς τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κουμουνδούρο ευχαρίστησε την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και τον Χαρίλαο Τρικούπη, βουλευτή τότε, που ασχολήθηκε ενεργά με την ταφή του τέκνου της.

*Στο Βόλο υπάρχει η οδός Όγλ για να τιμάται η μνήμη του φιλέλληνα δημοσιογράφου. 

Η φωτογραφία είναι ευγενική προσφορά της Δήμητρας Φώτου

Η ώρα του αίσχους

          Πέρασαν όμως τα χρόνια και η θυσία του Κάρολου Όγλ ξεχάστηκε. Ο τάφος του…  πουλήθηκε σε κάποια οικογένεια και η μαρμάρινη επιτύμβια στήλη που  υπήρχε εκεί εξαφανίστηκε.  Φαίνεται ότι αυτό έγινε με απόφαση του Δήμου Αθηναίων σε κάποια φάση και αφορούσε τάφους, που δεν είχαν κληρονόμους.

          Το 1983 ο βουλευτής Μαγνησίας Γιώργος Σούρλας (ΝΔ) ζήτησε πληροφορίες για την υπόθεση αυτή και απαίτησε να αποκατασταθεί η μνήμη του νεκρού.

Δεν έλαβε απάντηση, ούτε από τον υπουργό ούτε από τον Δήμο Αθηναίων. Απευθύνθηκε και στη διοίκηση του Α΄ Νεκροταφείου και εκεί  τον ενημέρωσαν,  πως ορισμένοι τάφοι θεωρήθηκαν τάφοι αγνώστων και οι μαρμάρινες πλάκες διατέθηκαν για την πλακόστρωση πεζοδρομίων!!!

Αθάνατη Ελλάδα, ενίοτε αγνώμων, αχάριστη και επιλήσμων…. 

 Τελικά η Μαγνησία με καθυστέρηση πολλών ετών, τίμησε το 2010 τη μνήμη του ευγενούς δημοσιογράφου με ειδική ημερίδα με θέμα «Κάρολος Όγλ. Η πολεμική ανταπόκριση χθες και σήμερα».

*Η έκδοση του Βασιλείου Κ. Ανδρονόπουλου

Αλλά και ένας ηθοποιός ο Βασίλειος Κ. Ανδρονόπουλος, με το δικό του τρόπο τίμησε τον Άγγλο που θυσιάστηκε για τη Θεσσαλία. Το 1890 εξέδωσε στα Τρίκαλα από το τυπογραφείο του Γ. Μαρινόπουλου, το θεατρικό έργο «Δολοφονία Καρόλου Όγλ εν τη μάχη Μακρυνίτσης: Δράμα Εθνικόν εις πράξεις δύο μετ' Αποθεώσεως».

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

*Μια ευγενική αναγνώστρια από το Βόλο, η Soula Sanskri, επισκέφθηκε 

τον Ιούλιο του 2015 την Μακρινίτσα και φωτογράφησε το κενοτάφιο που υπάρχει εκεί 

για τον αδικοχαμένο Άγγλο ανταποκριτή. Την ευχαριστώ θερμά...