ΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

*Το Προεδρικό Μέγαρο, επί της οδού Ηρώδου Αττικού

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης 

Επανεξελέγη σήμερα Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2010, για δεύτερη θητεία, στο ύπατο 

αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Κάρολος Παπούλιας. Στην ψηφοφορία, 

που έγινε στην Ολομέλεια της Βουλής, πήραν μέρος 298 βουλευτές. Υπέρ 

του κ. Παπούλια ψήφισαν 266 βουλευτές (του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ).

"Παρών" ψήφισαν 32 βουλευτές (ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ). 

Με αφορμή τη σημερινή εκλογή από τον Ολομέλεια της Βουλής, επιχειρούμε μια αναδρομή στο θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας και στα πρόσωπα που τίμησαν το ύπατο αξίωμα της χώρας από το 1974 έως σήμερα, είτε ως προσωρινοί είτε ως εκλεγμένοι για πλήρη θητεία. 

        Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, εξελέγη για πρώτη φορά το 2005, με τη σύμφωνη γνώμη των δύο μεγάλων κομμάτων, συγκεντρώνοντας  279 ψήφους επί συνόλου 296 ψηφισάντων, δηλαδή αριθμός ψήφων ρεκόρ. Η ψηφοφορία διεξήχθη στις 8 Φεβρουαρίου. Αμέσως μετά, η τότε πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Άννα Ψαρούδα- Μπενάκη, επικεφαλής των μελών του διακομματικού προεδρείου επισκέφθηκε τον κ. Παπούλια στο γραφείο του και τον ενημέρωσε για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και την εκλογή του. Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ευχαρίστησε συγκινημένος. 
        Ας επιχειρήσουμε τώρα, ένα ταξίδι στην Ιστορία για να θυμηθούμε την εκλογή των προηγηθέντων Προέδρων Δημοκρατίας από το 1974 έως σήμερα.

Ο Μιχαήλ Στασινόπουλος

        Η χώρα, μετά την ανατροπή της  επτάχρονης δικτατορίας, οδηγήθηκε σε ελεύθερες εκλογές για την εκλογή κυβέρνησης και σε δημοψήφισμα για την οριστική μορφή του Πολιτεύματος. Το Δημοψήφισμα διεξήχθη στις 8 Δεκεμβρίου 1974, άψογα και ο ελληνικός λαός σε ποσοστό 69,2% τάχθηκε υπέρ της Αβασίλευτής Δημοκρατίας. Δέκα ημέρες αργότερα η Βουλή εξέλεξε ως πρώτο και προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον επίτιμο πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας και βουλευτή Επικρατείας της ΝΔ, Μιχαήλ Στασινόπουλο. Υπερψηφίσθηκε από τους 220 βουλευτές, που διέθετε η Νέα Δημοκρατία.

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος

        Στις 18 Ιουνίου 1975 και ενώ είχε ολοκληρωθεί η ψήφιση του νέου Συντάγματος, που καθιέρωνε και επίσημα το Πολίτευμα της Δημοκρατίας, η Βουλή συνήλθε και εξέλεξε ως δεύτερο κατά σειρά Πρόεδρο Δημοκρατίας τον ακαδημαϊκό, πρώην υπουργό, βουλευτή Κωνσταντίνο Τσάτσο, ο οποίος έλαβε 210 ψήφους, από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής

        Το 1980, όταν ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσισε να μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας, χρειάσθηκε να γίνουν τρεις ψηφοφορίες, γιατί η Νέα Δημοκρατία διέθετε τότε στη Βουλή 175 έδρες. Στην πρώτη ψηφοφορία ο Καραμανλής συγκεντρώνει 179 ψήφους , στην δεύτερη ψηφοφορία 181 και τελικά εκλέγεται τρίτος κατά σειρά Πρόεδρος Δημοκρατίας από την τρίτη ψηφοφορία, με 183 ψήφους. Υπέρ του είχαν ψηφίσει οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και μια μερίδα βουλευτών από την ΕΔΗΚ και από την Εθνική Παράταξη. Οι 93 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αρνήθηκαν ψήφο, οι βουλευτές της Αριστεράς έδωσαν «λευκή ψήφο» ενώ οι υπόλοιποι βουλευτές της ΕΔΗΚ έγραψαν στα ψηφοδέλτια τα ονόματά τους ή ονόματα άλλων, αντιδρώντας με τον τρόπο αυτό στην εκλογή του Καραμανλή.

Ιωάννης Αλευράς και Χρήστος Σαρτζετάκης

         Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας το 1985 ήταν ταραχώδης. Από δηλώσεις του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου και άλλων στελεχών του κυβερνώντος ΠΑΣΟΚ, είχε σχηματισθεί η εντύπωση ότι θα ανανεωθεί η θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή για άλλη μια πενταετία. Τελικά όμως ο Ανδρέας Παπανδρέου μιλώντας στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός του ανακοινώνει την απόφαση του για αναθεώρηση του Συντάγματος με στόχο την κατάργηση των λεγομένων υπερεξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας και προτείνει ως υποψήφιο ανώτατο άρχοντα τον αρεοπαγίτη Χρ. Σαρτζετάκη, γνωστό ανακριτή της υπόθεσης Λαμπράκη, το 1963 στη Θεσσαλονίκη. 

        Ο Καραμανλής, παραιτείται πρόωρα και για το υπόλοιπο της θητείας του, αναλαμβάνει κατά το Σύνταγμα ως προσωρινός τέταρτος κατά σειρά Πρόεδρος Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της Βουλής Ιωάννης Αλευράς. Στην πρώτη ψηφοφορία ο κ. Σαρτζετάκης συγκεντρώνει 184 ψήφους των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ. Στην κάλπη βρίσκονται και δύο λευκά ψηφοδέλτια, που γεννούν πολλά ερωτηματικό. Έτσι στη δεύτερη ψηφοφορία διανέμονται έγχρωμα ψηφοδέλτια για να διακρίνονται από τα λευκά. Ο υποψήφιος της πλειοψηφίας λαμβάνει 181 ψήφους, ενώ μέσω πανδαιμονίου από τις διαμαρτυρίες της Νέας Δημοκρατίας. Στην τρίτη ψηφοφορία παίρνει μέρος και ο Ιωάννης Αλευράς, που ασκεί χρέη προσωρινού Προέδρου. Η αντιπολίτευση αμφισβητεί έντονα τη διαδικασία  Τελικά ο κ. Σαρτζετάκης εκλέγεται πέμπτος κατά σειρά Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ακολουθεί η αναθεώρηση του Συντάγματος, που οδηγεί στην κατάργηση των υπερεξουσιών του Προέδρου και στην κατάργηση της μυστικότητας της ψήφου εκλογής Προέδρου.

 Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής

        Την άνοιξη του 1990, με Οικουμενική κυβέρνηση υπό τον ακαδημαϊκό Ξενοφώντα Ζολώτα, η Βουλή αποτυγχάνει να εκλέξει στις τρεις ψηφοφορίες Πρόεδρο Δημοκρατίας και η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές. Τις εκλογές κερδίζει η Νέα Δημοκρατία υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη με οριακή πλειοψηφία και προτείνει ως υποψήφιο ξανά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος στη δεύτερη ψηφοφορία εκλέγεται ως έκτος κατά σειρά Πρόεδρος Δημοκρατίας με 153 ψήφους. 

Ο Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος

        Μετά τη λήξη και της δεύτερης θητείας του Καραμανλή, η Βουλή εξέλεξε νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας το 1995. Τότε κυβερνητική πλειοψηφία ήταν το ΠΑΣΟΚ, που διέθετε στη Βουλή 170 έδρες, αδυνατώντας να εκλέξει Πρόεδρο. Η λύση προτάθηκε από το κόμμα της Πολιτικής Άνοιξης του Αντώνη Σαμαρά. Να εκλέξουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της Πολιτικής Άνοιξης, που διέθεταν ένα σύνολο 181 ψήφων, έβδομο κατά σειρά Πρόεδρο, τον κ. Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα είχε διαλύσει το δικό του κόμμα τη Δημοκρατική Ανανέωση και αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Ο κ. Στεφανόπουλος, εξελέγη Πρόεδρος στην τρίτη ψηφοφορία συγκεντρώνοντας και στις δύο προηγηθείσες ψηφοφορίες τον ίδιο αριθμό ψήφων δηλαδή 181.
        Ο κ. Στεφανόπουλος επανεξελέγη όγδοος κατά σειρά Πρόεδρος της Δημοκρατίας και στην επόμενη θητεία του, που άρχισε την άνοιξη του 2000.
        Έτσι φθάνουμε στην ορκωμοσία του Προέδρου της Δημοκρατίας του κ. Κάρολου Παπούλια, ο οποίος είναι ως πρόσωπο, ο έβδομος κατά σειρά ανώτατος άρχων της χώρας, στην ένατη θητεία από τη Μεταπολίτευση του 1974.

Οι Πρόεδροι του Μεσοπολέμου

        Ωστόσο στην Πολιτική Ιστορία της χώρας καταγράφονται από την εποχή του Μεσοπολέμου, δύο άλλες προσωπικότητες, που υπηρέτησαν τη χώρα ως Πρόεδροι Δημοκρατίας. Πρόκειται για τον ηρωικό ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και για τον Αλέξανδρο Ζαΐμη.

To 1923, απομακρύνθηκε από τη χώρα ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ και ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης ανέλαβε καθήκοντα αντιβασιλέως. Όταν το Μάρτιο του 1924 καταργήθηκε η Βασιλεία, ο Κουντουριώτης ανέλαβε προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας και διατηρήθηκε στο αξίωμα αυτό ως το Μάρτιο του 1926. Τότε ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, επέβαλε δικτατορία. Ο Κουντουριώτης διαφωνώντας παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στην Ύδρα. Η βραχύβια δικτατορία του Πάγκαλου ανατράπηκε στις 26 Αυγούστου 1926. Ο Κουντουριώτης επανήλθε και ανέλαβε τα καθήκοντα του Προσωρινού Προέδρου. Τακτικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εξελέγη το Μάιο του 1929, αλλά παραιτήθηκε για λόγους υγείας στις 10 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους.

Κατά το Σύνταγμα, κλήθηκε και τον αντικατέστησε ο πρόεδρος της Γερουσίας Αλέξανδρος Ζαΐμης. Στις 14 Δεκεμβρίου, Γερουσία και Βουλή εξέλεξαν Πρόεδρο Δημοκρατίας το Ζαΐμη με 257 ψήφους επί 327 ψηφισάντων. 
Στις 19 Οκτωβρίου 1934 ο Αλέξανδρος Ζαΐμης εξελέγη για δεύτερη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας με 197 ψήφους επί 330 παρόντων γερουσιαστών και βουλευτών. 
Στις 10 Οκτωβρίου 1935 εξερράγη νέο κίνημα στις τάξεις του Στρατού, που οδήγησε στην κατάργηση της Αβασίλευτης Δημοκρατίας και στο δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935, με το οποίο επέστρεψε στην Ελλάδα ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄.
        Καθήκοντα Προέδρου Δημοκρατίας, άσκησαν οι επικεφαλής δικτατορικών καθεστώτων, Θεόδωρος Πάγκαλος, Γεώργιος Παπαδόπουλος και  Φαίδων Γκιζίκης.  
Ας δούμε όμως τι λέει το ισχύον Σύνταγμα.
Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί από τη Βουλή, όποιος είναι Έλληνας πολίτης, πριν από πέντε έτη τουλάχιστον, έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, είναι άνω των 40 ετών και έχει το δικαίωμα του εκλέγειν. Η θητεία του ορίζεται πενταετής και μπορεί να ανανεωθεί μόνο μία φορά. Δηλαδή κανείς δεν μπορεί να ασκήσει καθήκοντα Προέδρου πλέον των 10 ετών.
Υποψήφιο Πρόεδρο, μπορούν να υποδείξουν μόνο τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Η ψηφοφορία στη Βουλή είναι φανερή και οι βουλευτές εκφωνούν μόνο το όνομα του υποψηφίου, χωρίς να αιτιολογούν την ψήφο τους. 
Για να εκλεγεί Πρόεδρος Δημοκρατίας, απαιτούνται στην πρώτη ψηφοφορία 200 ψήφοι, όπως και στην δεύτερη. Αν πάλι δεν εκλεγεί κανένας, στην τρίτη ψηφοφορία απαιτούνται πλέον 180 ψήφοι. Αν δεν συγκεντρωθεί αυτός ο αριθμός των θετικών ψήφων, τότε διαλύεται η Βουλή, και η χώρα οδηγείται σε πρόωρες εκλογές.
Μετά τη διεξαγωγή των εκλογών η Βουλή με τη νέα σύνθεσή της καλείται να εκλέξει Πρόεδρο. Στην πρώτη ψηφοφορία απαιτούντα  180 ψήφοι, στη δεύτερη 151 ψήφοι και στην τρίτη εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όποιος συγκεντρώνει τη σχετική πλειοψηφία
        Οι ευχές όλων Ελλήνων, συνοδεύουν τον επανεκλεγέντα Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια που θα ορκισθεί στις 12 Μαρτίου  και θα αναλάβει εκ νέου τα καθήκοντά του.