ΑΝ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ: ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ

*O στρατηγός Αναστάσιος Χαραλάμπης

         Πολλές φορές, όταν κάποιοι αναφέρονται σε πρωθυπουργούς, κάνουν μνεία των ετών της πρωθυπουργικής τους θητείας, ειδικά όταν αυτές οι προσωπικότητες, έχουν επανεκλεγεί πολλές φορές και συμπλήρωσαν αρκετά χρόνια στο ανώτατο αυτό αξίωμα.

          Δεν συνηθίζουμε να αναφερόμαστε σε βραχύτατες θητείες πρωθυπουργών. Και όμως στην ελληνική πολιτική ιστορία υπήρξε πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου με θητεία… μόλις μιας ημέρας!

          Για την μονοήμερη αυτή πρωθυπουργική θητεία, θα μιλήσουμε σήμερα.

        Ο Σεπτέμβριος του 1922, ήταν ένας μήνας, από τους δραματικότερους στην ελληνική ιστορία.

          Το Μικρασιατικό Μέτωπο είχε καταρρεύσει. Ενάμιση εκατομμύριο και πλέον πρόσφυγες, εγκατέλειπαν άρον- άρον τις πατρογονικές τους εστίες και κατέφευγαν στην Ελλάδα. Χιλιάδες νεκροί και τραυματίες. Η Σμύρνη και άλλες πόλεις της Ιωνίας, στις οποίες είχε μεγαλουργήσει ο Ελληνισμός, είχαν παραδοθεί στις φλόγες.

          Ο Στρατός, μπροστά στην τραγωδία αυτή, επαναστάτησε.  

   

*Η καταστροφή της Σμύρνης

         Η κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου, οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησης Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη. O Νικόλαος Καλογερόπουλος, που εκλήθη να σχηματίσει κυβέρνηση αρνήθηκε. Στη θέση του ορκίσθηκε στις 28 Αυγούστου 1922, με το παλαιό ημερολόγιο, κυβέρνηση υπό τον Νικόλαο Τριανταφυλλάκο

          Την 1η Σεπτεμβρίου 1922 ο συνταγματάρχης Στυλιανός Γονατάς επικεφαλής του επαναστατημένου Στρατεύματος, συνέταξε στη Μυτιλήνη προκήρυξη με την οποία εν ονόματι της Επανάστασης, ζητούσε την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου υπέρ του διαδόχου Γεωργίου, άμεση διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, σχηματισμό νέας κυβέρνησης προσκείμενης στη Αντάντ και άμεση ενίσχυση του Θρακικού Μετώπου. Η προκήρυξη ρίχτηκε από στρατιωτικό αεροπλάνο στο κέντρο της Αθήνας, το πρωί της 13ης Σεπτεμβρίου.

          Ο Κωνσταντίνος παραιτήθηκε την επομένη υπέρ του γιου του Γεωργίου Β΄ και έφυγε από την Ελλάδα

*Η είσοδος των Γονατά και Πλαστήρα στην Αθήνα, επικεφαλής των επαναστημένων μονάδων. Το στιγμιότυπο είναι από την Πλατεία Ρηγίλλης.

         Οι επαναστατημένες στρατιωτικές δυνάμεις εισήλθαν στην Αθήνα στις 15 Σεπτεμβρίου. Μόλις εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα η Επαναστατική Επιτροπή, ο Τριανταφυλλάκος πίεσε να παραδώσει την εξουσία. Προκρίθηκε από τους επαναστάτες στις 15 του μηνός για την πρωθυπουργία ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, ο οποίος όμως απουσίαζε στην Αυστρία για θεραπεία των ματιών του. Τότε η Επαναστατική Επιτροπή κατέφυγε στη λύση του νομομαθούς και πολιτικού Σωτηρίου Κροκιδά, ο οποίος έλειπε στη Σικυώνα της Κορινθίας.

          Έτσι την επομένη 16 Σεπτεμβρίου 1922 ο βασιλεύς Γεώργιος Β΄ υπέγραψε το Διάταγμα με το οποίο ο υποστράτηγος Αναστάσιος Χαραλάμπης διορίσθηκε πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, υπουργός Στρατιωτικών και προσωρινά Εσωτερικών.

*Από την Εφημερίδα της Κυβερνήσεωε. Το Διάταγμα παραίτησης του Χαραλάμπη, από την μονοήμερη πρωθυπουργία του

          Την επομένη, 17 Σεπτεμβρίου, κατέφτασε στην Αθήνα ο Κροκιδάς. Ο βασιλεύς υπέγραψε τότε νέο Διάταγμα αποδοχής της παραίτησης του Αναστάσιου Χαραλάμπη από την προεδρία του υπουργικού Συμβουλίου. Παρέμεινε μόνο υπουργός Στρατιωτικών. Είχε κρατήσει με ανιδιοτέλεια και συναίσθηση καθήκοντος την πρωθυπουργία μόνο μια ημέρα!

          Εν τω μεταξύ ο Ζαΐμης διαμήνυσε στην Επαναστατική Επιτροπή, ότι αρνείται οριστικά να αναλάβει την πρωθυπουργία. Και ενώ η κατάσταση έδειχνε να σταθεροποιείται με την κυβέρνηση Κροκιδά, οι αντιδράσεις για την Δίκη των Έξι που άρχισε στις 31 Οκτωβρίου 1922 και η διαφαινόμενη απόφαση για την εκτέλεσή τους, δημιούργησαν νέα δεδομένα. Ο Κροκιδάς διαφωνώντας με την ιδέα των εκτελέσεων παραιτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου και σχημάτισε κυβέρνηση ο συνταγματάρχης Στυλιανός Γονατάς, ο οποίος παρέμεινε στο αξίωμα έως τις 2  Ιανουαρίου 1924, οπότε η Επανάσταση του 1922 παρέδωσε την εξουσία στους πολιτικούς.        

Π.Σ. Αθανασιάδης

*Η είσοδος των Τσετών στη Σμύρνη. Αρχίζει το δράμα...