*Ο Αμερικανός πρόεδρος
Τζέραλντ Φορντ και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Χένρι Κίσινγκερ και ο Δημήτρης
Μπίτσιος συνομιλούν στην πρεσβευτική κατοικία στον Ελσίνκι κατά τη διάρκεια των
εργασιών της Διάσκεψης του Ελσίνκι, το καλοκαίρι του 1975. (Φωτ. ΙΔΡΥΜΑ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ).
Μια ανέκδοτη αποκαλυπτική συνομιλία,
όπως ανασύρθηκε από
τα
αμερικανικά Εθνικά Αρχεία
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Το
καλοκαίρι του 1975 η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αντιμετώπιζε τεράστια
προβλήματα εξαιτίας της τουρκικής αδιαλλαξίας. Η Κύπρος είχε υποστεί την
τουρκική κατοχή και η Ελλάδα προσπαθούσε να εξομαλύνει με διπλωματικούς τρόπους
την κατάσταση.
Μια
μείζων επιτυχία της Ελλάδας, ήταν ότι τέθηκε σε ισχύ, στις 5 Φεβρουαρίου 1975,
εμπάργκο όπλων έναντι της Τουρκίας. Ήταν κατ’ αρχήν μια άκρως σημαντική
απόφαση. Η τουρκική κυβέρνηση αντέδρασε
άμεσα και αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία των αμερικανικών βάσεων
στην Τουρκία. Οι εγκαταστάσεις αυτές ήταν κρίσιμες λόγω των εντάσεων του Ψυχρού
Πολέμου, ενώ παράλληλα διεφύλασσαν τα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, η οποία τελούσε
εν βρασμώ λόγω του Παλαιστινιακού. Υπενθυμίζεται ότι από τον Αύγουστο του 1974,
η ελληνική κυβέρνηση είχε αποσύρει την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του
ΝΑΤΟ, διαμαρτυρόμενη για την απραξία της Ατλαντικής Συμμαχίας και των Ηνωμένων
Πολιτειών έναντι της επανάληψης της τουρκικής προέλασης στην Κύπρο, τον γνωστό
Αττίλα ΙΙ. Η επιβολή του εμπάργκο δημιουργούσε συνθήκες δυσλειτουργίας στη
νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Το
εμπάργκο όπλων όμως είχε αρχίσει να χαλαρώνει τελικά από τις 2 Οκτωβρίου 1975
όταν επετράπη στην Τουρκία από το Κογκρέσο η αγορά όπλων με πληρωμή σε
συνάλλαγμα.
Όλο
αυτό το διάστημα ήταν εντυπωσιακή και η κινητοποίηση των ομογενών στις ΗΠΑ ,
γεγονός που ενόχλησε πολύ τον Φορντ και τον Κίσινγκερ.
Η
Διάσκεψη Ασφαλείας στο Ελσίνκι
Το
καλοκαίρι του 1975, πραγματοποιήθηκε στη φιλανδική πρωτεύουσα η Διάσκεψη για
την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή των παγκόσμιων
ηγετών. Ήταν εντυπωσιακή η συμμετοχή τόσων ηγετών στο Ελσίνκι. Ταυτόχρονα ήταν
και μια ευκαιρία για τους ηγέτες των μικρότερων κρατών, να συζητήσουν τα
προβλήματα των χωρών τους και να επιδιώξουν επιμέρους λύσεις.
Μια τέτοια σημαντική συνομιλία εκτός προγράμματος έγινε στις 30 Ιουλίου 1975, στην 1 το μεσημέρι στον κήπο της πρεσβευτικής κατοικίας του Αμερικανού πρεσβευτή στο Ελσίνκι. Θα ακολουθούσε συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό.