*Ανέκδοτο έγγραφο
από τα Εθνικά Αρχεία
των ΗΠΑ
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919, ήταν από τις σημαντικότερες
της εποχής της, αφού έβαλε τα θεμέλια για τον μεταπολεμικό κόσμο, αν και στην
πορεία τα πράγματα εξελίχθηκαν δυσάρεστα, αφού τη θύελλα του πολύνεκρου Α΄
Παγκόσμιου Πολέμου, διαδέχθηκε σχεδόν 20 χρόνια μετά, ο όλεθρος του Β΄
Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο η Διάσκεψη εκείνη είχε ως αποτέλεσμα, με τις
επιμέρους συνθήκες του Νεϊγύ και του Σαν Ρέμο, την απελευθέρωση της Δυτικής και
της Ανατολικής Θράκης, το 1920.
Χαρακτηριστικό της Διάσκεψης
Ειρήνης του 1919, ήταν, όπως παρατηρεί ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ότι ο Αμερικανός
Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, προκάλεσε μεγάλες δυσχέρειες στις ελληνικές
διεκδικήσεις «διότι σχολαστικώς αναζητών
την άκραν δικαιοσύνην, εις την εφαρμογήν της αυτοδιαθέσεως κατέληγε ουχί
σπανίως εις την άκραν αδικίαν».
Κατά τη συζήτηση μάλιστα του
θέματος της Δυτικής Θράκης εμφανίζονταν η αμερικανική αντιπροσωπεία να συνηγορεί
υπέρ των βουλγαρικών διεκδικήσεων. Και όταν συζητούσαν το θέμα της Ανατολικής
Θράκης οι Αμερικανοί συνηγορούσαν υπέρ των
τουρκικών απόψεων. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος- κατά
τον Μαρκεζίνη- είχε γίνει έξω φρενών και μίλησε με ασυνήθιστη δριμύτητα, με
αποτέλεσμα να στείλει στον Έλληνα πρωθυπουργό ο Αμερικανός πρόεδρος επιστολή,
επιχειρώντας να δικαιολογήσει τη στάση του.
Γενικά ο Ουίλσον παρουσίασε πολλές φορές μια φιλοβουλγαρική στάση, που κατά την γνώμη αρκετών μελετητών, οφείλονταν σε συγγενική εξ αγχιστείας οικογενειακή σχέση με πρόσωπο από τη Βουλγαρία.