Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το πολίτευμα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ  

https://www.kathimerini.gr/world/562240183/o-eleytherios-venizelos-kai-to-politeyma/ 

*Αριστερά: Η «Τριανδρία», ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, που πραγματοποίησε το Κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Ο Βενιζέλος στην επιστολή του αφήνει πολύ προσεκτικά υπονοούμενα για το πρόσωπο του βασιλιά, γράφοντας ότι δεν επιθυμεί να αλλάξει τον «βασιλεύοντα οίκο». Δεξιά: 14 Ιουνίου 1913. Ο Ελ. Βενιζέλος και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. [ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ, 20ός ΑΙΩΝΑΣ, ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»]

 

*Μια σημαντική επιστολή 

του αρχηγού των Φιλελευθέρων

τον Οκτώβριο του 1916, 

περίοδο κορύφωσης 

του Εθνικού Διχασμού

 

Του κ. ΣΠΥΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ*

 

Οκτώβριος 1916. Ο Εθνικός Διχασμός κορυφώνεται, όπως αποδεικνύουν και τα «Νοεμβριανά», που θα ακολουθήσουν έναν μήνα αργότερα. Η Ελλάδα έχει χωριστεί στα δύο: το Κράτος των Αθηνών με τους βασιλικούς, απέναντι στην «Προσωρινή κυβέρνηση» της Θεσσαλονίκης με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η επιστολή που παρουσιάζεται σήμερα στην «Καθημερινή» αποδεικνύει ότι, ακόμη και σε συνθήκες διχασμού και οξείας πολιτικής σύγκρουσης, η θεσμική προσέγγιση των μεγάλων προβλημάτων είναι και εφικτή και επιβεβλημένη.

Όπως είναι γνωστό, αιτία του Εθνικού Διχασμού ήταν η διαφωνία μεταξύ του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Ελευθερίου Βενιζέλου γύρω από τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Κωνσταντίνος επεκαλείτο τη διαδεδομένη αντίληψη στις μοναρχίες της εποχής εκείνης, ότι στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας αποκλειστικά αρμόδιος ήταν ο βασιλιάς, ως «ενοποιητικό στοιχείο του έθνους» και πρόσωπο «υπεράνω» των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Αντίθετα, ο Βενιζέλος στηριζόταν στην ουσία της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος, που καθιστούσε την κυβέρνηση αρμόδια και πολιτικά υπεύθυνη για όλα ανεξαιρέτως τα ζητήματα του τόπου. Η θεσμική αυτή διαφωνία δεν άργησε να προσωποποιηθεί. Ο Βενιζέλος χαρακτηρίστηκε από μεγάλη μερίδα του αντιβενιζελικού Τύπου και πολιτικού κόσμου ως «αντιδυναστικός». Πράγματι, ο Βενιζέλος είχε κάθε λόγο να είναι εναντίον της βασιλείας. Λόγω της στάσης του Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος δεν μπόρεσε να εφαρμόσει την πολιτική για την οποία εκλέχθηκε, εξαναγκαζόμενος σε παραίτηση και σε δημιουργία μιας δεύτερης κρατικής οντότητας.