Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2022

Δολοφονίες, ληστείες, απαγωγές και τρόμος στo νομό Ροδόπης το 1923-1924

*Μια τυπική ομάδα Βούλγαρων κομιτατζήδων (από το αρχείο του LosBulgaria)

 

 

 

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

 

 

               Η ζωή στο νομό Ροδόπης, αμέσως μετά την απελευθέρωση και τις μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών, που προκάλεσε η ήττα των Κεντρικών Δυνάμεων και η νίκη των συμμάχων της Αντάντ, η Μικρασιατική Καταστροφή και η ανταλλαγή πληθυσμών βάσει της συνθήκης της Λωζάνης, δεν ήταν καθόλου εύκολη. Η πληθυσμιακή αναστάτωση, η συνεπακόλουθη φτώχια μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, οι ποικίλες δυσκολίες της καθημερινότητας, επέτρεψαν να ανθίζει ο εθνικός φανατισμός, που πρόσθετε προβλήματα και πολλαπλασίαζε τις δυσχέρειες.

               Ο νομός αυτός, που κατά την απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης ήταν ενιαίος μαζί με τον σημερινό νομό Ξάνθης δοκιμάστηκε σκληρά. Γιατί εκτός από την επιχειρούμενη  παλιννόστηση των διωγμένων Θρακών των ετών 1914-1918, έπρεπε να τακτοποιηθούν και χιλιάδες πρόσφυγες από την άδικη εκκένωση της Ανατολικής Θράκης και χιλιάδες άλλοι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Έπρεπε να προστατευθούν οι Μουσουλμάνοι που παρέμειναν βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης, αλλά και να προστατευθούν όλοι οι κάτοικοι ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας από την εκδικητικότητα των Βουλγάρων, που υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τη Δυτική Θράκη, ως ηττημένοι σύμμαχοι του Κάιζερ. Η εκδικητικότητα αυτή εκδηλώνονταν με τις ληστρικές δολοφονικές επιθέσεις των κομιτατζήδων, οι οποίοι σκορπούσαν τον τρόμο στα χωριά. Για το λόγο αυτό σημειώθηκαν στο νομό Ροδόπης κατά τα έτη 1923 -1924, σημαντικά περιστατικά βίας και τρομοκρατίας, πολυάριθμες πράξεις ληστείας, μέσα σε κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας και συνεχών εξωτερικών απειλών.        

               Χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας που επικρατούσε ήταν ένα ενδεικτικό τηλεγράφημα του νομάρχη του γειτονικού νομού  Έβρου Μιχαήλ Καλογερόπουλου, ο οποίος γνωστοποιούσε στην κυβέρνηση ότι μόνο στο πρώτο οκταήμερο του Δεκεμβρίου 1923 στην περιφέρεια της Αλεξανδρούπολης είχαν γίνει από Βούλγαρους κομιτατζήδες πέντε ληστείες, μία από τις οποίες είχε και φόνο δύο ατόμων. Συχνές ήταν οι ληστείες και στην περιοχή της Νέας Ορεστιάδας από Τούρκους ληστές, που περνούσαν τον ποταμό Έβρου. Οι Ελληνικές αρχές έπαιρναν έκτακτα μέτρα για την καταδίωξη και εξόντωση των συμμοριών, που συνεχώς εμφανίζονταν. Το έργο όμως αυτό ήταν δύσκολο γιατί πολύ συχνά τα μέλη αυτών των συμμοριών ήταν πρώην κάτοικοι της Δυτικής Θράκης ή ακόμα και πρώην λιποτάκτες του Ελληνικού στρατού που είχαν καταφύγει στη Βουλγαρία και γνώριζαν καλά το έδαφος και τα κρυφά περάσματα.

               Μια άλλη  είδηση, που απεικονίζει ανάγλυφα την έκταση της εγκληματικότητας είναι η ανακάλυψη και εξουδετέρωση από τον διοικητή καταδίωξης της Θεσσαλονίκης Νικηφοράκη εικοσαμελούς ληστοσυμμορίας Ελλήνων, που η δράση της εκτείνονταν στη Μικρά Ασία, τη Θράκη, μέρη της Μακεδονίας, τη Θάσο και τη Θεσσαλονίκη. Η συμμορία αυτή διέθετε και ιστιοφόρο για τις ληστρικές επιχειρήσεις και διέθετε τραπεζικές καταθέσεις ύψους 4 εκ. δραχμών.