*Οι
οικονομικές συνέπειες της μικρής ιδιοκτησίας περιλαμβάνουν την έλλειψη εγχώριου
εργατικού δυναμικού, την ανεπάρκεια των επενδύσεων, την απουσία οικονομιών
κλίμακας και τελικά τη χαμηλή παραγωγικότητα. (Φωτ. INTIME NEWS)
Γράφει
ο κ. ΓΙΩΡΓΟΣ Θ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ*
Από
όλες τις επιλογές που έγιναν το 1821, εκείνη που εξακολουθεί να μας επηρεάζει
με τον πιο συγκεκριμένο και δεσμευτικό τρόπο είναι η εθνικοποίηση της μέχρι
τότε έγγειας ιδιοκτησίας των Οθωμανών.
Αυτή εξηγεί γιατί
έχουμε σήμερα για διάσωση όχι λιγότερες από 800.000 πολύ μικρές ή και
μονοπρόσωπες επιχειρήσεις (με 9 έως και 0 μισθωτούς), στις οποίες αντιστοιχεί
το 62% της απασχόλησης. Οι άλλες (με 10 και πλέον μισθωτούς) είναι μόλις
21.500.
H καθολική επικράτηση
της μικρής ιδιοκτησίας και της μικρής επιχείρησης αποτελεί ιδιαιτερότητα της
Νεότερης Ελλάδας που σπάνια συνειδητοποιούμε, μολονότι εξηγεί σχεδόν τα πάντα.
Το ζήτημα παράδοξα ταιριάζει με τον εορτασμό των 200 χρόνων από το 1821, αφού
ακριβώς τότε δρομολογήθηκε αυτή η ιδιαιτερότητα, με την ανακήρυξη όλων των
οθωμανικών ιδιοκτησιών κάθε λογής σε «εθνικές γαίες» ή «εθνικά κτήματα».
Αρχίζοντας το 1821 από
την εθνικοποίηση της γης, το νεοελληνικό κράτος εμπόδισε διαχρονικά τη
συγκρότηση, εμπέδωση ή και απλή επιβίωση της μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας
(περιλαμβανομένης και της εκκλησιαστικής ή μοναστηριακής). Έφραξε έτσι τον
δρόμο στη συγκρότηση άρχουσας τάξης γαιοκτημόνων σε εθνική κλίμακα. Μόνο σε
τοπική ή περιφερειακή κλίμακα υπήρξαν τέτοιοι θύλακες, που αποδείχθηκαν όμως
προσωρινοί.
Αντίστροφα, το νεοελληνικό κράτος ευνόησε την καθολική επικράτηση της μικρής ιδιοκτησίας και εξασφάλισε με κάθε τρόπο την επιβίωσή της, ακόμη και όταν μεταφυτεύτηκε από το χωριό στην πόλη και μεταλλάχθηκε σε μικρή επιχείρηση. Όταν δηλαδή ο μικροϊδιοκτήτης χωρικός ή ο γιος ή ο εγγονός του έγινε μικροαστός της πόλης.