ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1090509/gallery/epikairothta/kosmos/amerikaniko-empargko-oplwn-sthn-toyrkia
Του κ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ*
Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο ξεκίνησε τρεις μόλις εβδομάδες πριν από την παραίτηση του Ρίτσαρντ Νίξον, την πρώτη και μοναδική παραίτηση προέδρου των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου η προεδρία των ΗΠΑ βρέθηκε να είναι ασυνήθιστα αδύναμη σε σχέση με το Κογκρέσο. Αυτό ίσχυε όχι μόνο στις τελευταίες εβδομάδες της προεδρίας Νίξον, αλλά και κατά την προεδρία του διαδόχου του, του Τζέραλντ Φορντ, του μη εκλεγμένου δεύτερου αντιπροέδρου του Νίξον που διαδέχθηκε τον Σπύρο Άγκνιου στην αντιπροεδρία στα τέλη του 1973 (ο Άγκνιου αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω σκανδάλων που αφορούσαν τη θητεία του ως κυβερνήτη του Μέριλαντ πριν από το 1969).
Παραδοσιακά η εξωτερική πολιτική αποτελούσε ιδιαιτέρως προνομιακό πεδίο για τους προέδρους σε σχέση με το Κογκρέσο. Βέβαια, η Γερουσία επικυρώνει όλους τους διορισμούς υπουργών και πρέσβεων με απλή πλειοψηφία, καθώς και τις διεθνείς συνθήκες με αυξημένη πλειοψηφία δύο τρίτων. Επιπλέον, το Κογκρέσο κηρύττει πόλεμο, σύμφωνα με το Σύνταγμα. Ωστόσο μεταπολεμικά οι εμπλοκές των ΗΠΑ στην Κορέα και στο Βιετνάμ είχαν γίνει χωρίς κήρυξη πολέμου από το Κογκρέσο (με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στην Κορέα και με απλό ψήφισμα του Κογκρέσου στο Βιετνάμ).
Το 1973, στον απόηχο της αμερικανικής εμπλοκής στο Βιετνάμ, το Κογκρέσο πέρασε τον νόμο περί πολεμικών εξουσιών. Με αυτόν αναγνώριζε ότι στη σύγχρονη εποχή έπρεπε ο πρόεδρος να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει ένοπλη ισχύ κατά τη διάρκεια μιας ραγδαία εξελισσόμενης διεθνούς κρίσης, χωρίς να εξασφαλίσει εκ των προτέρων την ενδεχομένως χρονοβόρο κήρυξη πολέμου από το Κογκρέσο. Ο νέος νόμος ανάγκαζε όμως τον πρόεδρο να εξασφαλίσει τη θετική ψήφο του Κογκρέσου μέσα σε εξήντα ημέρες.
Επομένως το Κογκρέσο είχε εκδηλώσει την πρόθεσή του να αυξήσει την επιρροή του σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής αρκετούς μήνες πριν από την παραίτηση του Νίξον, που αποδυνάμωσε επιπλέον την προεδρία. Στην αντιπαράθεση της νομοθετικής με την εκτελεστική εξουσία κατά την περίοδο αυτή, συνέβαλε και το γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί ήλεγχαν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, ενώ στον Λευκό Οίκο βρίσκονταν οι Ρεπουμπλικανοί πρόεδροι Νίξον και Φορντ.