*31
Μαΐου 1975. Κωνσταντίνος Καραμανλής και
Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ συναντιούνται στο
περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ
στις Βρυξέλλες.
Γράφει
ο κ. ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΙΖΑΣ*
Το
1974 υπήρξε έτος καμπής στις ελληνοτουρκικές
σχέσεις, καθώς εκτός από το Κυπριακό,
αποκρυσταλλώθηκαν οι διαφωνίες μεταξύ
Αθήνας και Άγκυρας σχετικά με θέματα
που αφορούσαν το Αιγαίο: Ένα ζήτημα ήταν
το εύρος των χωρικών υδάτων, επί του
οποίου η Αθήνα δήλωνε ότι διατηρεί το
δικαίωμα επέκτασης από τα 6 στα 12 μίλια,
ενώ η Άγκυρα αντέτεινε ότι αυτό θα
σήμαινε μετατροπή του Αιγαίου σε ελληνική
λίμνη.
Συναφές
ζήτημα ήταν το εύρος του εναερίου χώρου
10 μιλίων που διατηρούσε η Ελλάδα από το
1931. Επ’ αυτού η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε,
με την έκδοση «NOTAM» τον Αύγουστο του
1974 αλλά και «εμπράκτως» με την παραβίαση
της ζώνης πέραν των 6 μιλίων, ζητώντας
την εναρμόνισή του με το εύρος των 6
μιλίων των χωρικών υδάτων. Επίσης,
παρέμενε εκκρεμές το θέμα της οριοθέτησης
της υφαλοκρηπίδας.
Η
Ελλάδα, βασιζόμενη στο διαμορφούμενο
Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, υποστήριζε
ότι και τα νησιά διαθέτουν δικαίωμα
υφαλοκρηπίδας, σε αντίθεση με την
Τουρκία, που επικαλείτο «ειδικές
συνθήκες» στο Αιγαίο, στην ουσία την
ύπαρξη διάσπαρτων νησιών και νησίδων.
Στο
πλαίσιο αυτό η Άγκυρα επεδίωκε μια
ρύθμιση πέραν του ισχύοντος δικαίου
ώστε να διαχωρίσει την υφαλοκρηπίδα
του Αιγαίου σε δύο ίσα μέρη, θεωρώντας
τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου προέκταση
της Ανατολίας. Η Άγκυρα χαρακτήριζε
ακόμα τη στάθμευση ελληνικών μονάδων
στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και
της Δωδεκανήσου παραβίαση των Συνθηκών
της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων
του 1947 που προέβλεπαν την αποστρατιωτικοποίησή
τους.