ΑΠΟ
ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
*Στιγμές
χαράς σε γιορτινές συγκεντρώσεις, όπου
τα σεφαραδίτικα τραγούδια κρατούσαν
δεμένα τα μέλη της συρρικνωμένης μετά
τον αφανισμό ισραηλιτικής κοινότητας
της Θεσσαλονίκης (Φωτ. AΡΧΕΙΟ ΕΒΡΑΪΚΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ).
Της
κ. ΓΙΩΤΑΣ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ
«Ηχογραφώ
την κυρία Μπιενβενίδα Μάνο στο γηροκομείο
“Σαούλ Μοδιάνο”, 23 Μαρτίου 1996 / αριθμός
στρατοπέδου 3886». Αρχές της δεκαετίας
του ’90, ο Αλμπέρτος Ναρ με ένα απλό
κασετόφωνο, ηχογραφεί επιζώντες του
Ολοκαυτώματος να τραγουδούν σεφαραδίτικα
τραγούδια.
Οι
ερμηνείες τους a capella είναι συγκλονιστικές.
Ο Δαβίδ Σαλτλιέλ στις 11 Ιουνίου του ‘90
με στεντόρεια φωνή πιάνει το Γεντί Κουλέ
και το Alevanta Jako «Σήκω επάνω, Τζάκο». Η
καλλίφωνη Μπιενβενίδα Μάνο, μεταξύ
άλλων, αποδίδει το σκωπτικό ο «Ασπριτζής»
(el encalador). Ο Μωύς Εσκενάζη / αριθμός
στρατοπέδου 111260, ερμηνεύει «το Γελεκάκι»
(Quien te v aver kon katsaras). Ο Μωύς Χαλέγουα / αρ.
στρατοπέδου 137034 διασώζει τη σεφαραδίτικη
εκδοχή της «Πριγκιπέσσας». Ο Ιακώβ
Χαλέγουα / αριθμός στρατοπέδου 113108,
τραγουδάει τον «Μποχώρη» (Bohor) και άλλες
μελωδίες. «Nα ζήσει η Μακεδονία!» αναφωνεί
ενθουσιασμένος κλείνοντας την τελευταία
στροφή από το τραγούδι «Δίνω μια ζωή
για το ρακί» (La vida do por la racki).
Συγκινητικά
ντοκουμέντα εγκιβωτίζει η τρίγλωσση
(ελληνικά, αγγλικά, ισπανοεβραϊκά) έκδοση
«I REMEMBER… ΘΥΜΑΜΑΙ» με ένα CD που κυκλοφόρησε
πρόσφατα από τις εκδόσεις ΙΑΝΟΣ, φέρνοντας
στο ευρύτερο κοινό αυθεντικά ακούσματα
της σεφαραδiτικης μουσικής. Το βιβλίο/CD
σε επιμέλεια Λέων Α. Ναρ, ανθολογεί 22
από τα σεφαραδίτικα τραγούδια που
πρόλαβε να διασώσει ο Αλμπέρτος Ναρ, σε
μια εποχή και σε μια πόλη «σκληρή και
άσπλαχνη», όπως την περιέγραφε, όπου
πτυχές του σεφαραδίτικου πολιτισμού
ήταν καταδικασμένες σε λήθη. Οι
επιβιώσαντες και οι επιβιώσασες
ηλικιωμένοι συμπολίτες του Ναρ, οι
περισσότεροι φίλοι των γονιών του,
αποθησαυρίζουν τη συγχωνευμένη με
τοπικά δάνεια μουσική παράδοση του
ισπανοεβραϊκού πολιτισμού διασώζοντας
ταυτόχρονα το γλωσσικό ιδίωμα που
σταδιακά χάνεται στην πληθυσμιακά
συρρικνωμένη Ισραηλιτική Κοινότητα
Θεσσαλονίκης.