ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ https://www.kathimerini.gr/1050011/gallery/epikairothta/ellada/h-xoynta-toy-iwannidh-kai-h-toyrkia
*Η απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο το 1967
επιδείνωσε τη στρατιωτική, και κατ’ επέκταση διαπραγματευτική, θέση της
Ελλάδας.
Γράφει ο κ. ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΛΑΨΗΣ*
Ο τελευταίος δικτάτορας, ο διοικητής της ΕΣΑ, ταξίαρχος Δημήτριος
Ιωαννίδης, δεν ανέλαβε κάποιο πολιτικό αξίωμα. Προτίμησε να κινεί τα νήματα από
το παρασκήνιο, επιλογή που του χάρισε το προσωνύμιο του «αόρατου δικτάτορα».
Σχηματίστηκε κυβέρνηση ανδρεικέλων, με πρωθυπουργό τον Αδαμάντιο
Ανδρουτσόπουλο.
Εκτεταμένες αλλαγές επήλθαν και
στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων. Η μετάλλαξη του χουντικού καθεστώτος
συνδυάστηκε με την ενίσχυση των καταπιεστικών μέτρων στο εσωτερικό.
Στο διεθνές πεδίο, σηματοδότησε
την επιδείνωση της διπλωματικής απομόνωσης της Ελλάδας, η οποία είχε
δρομολογηθεί ήδη από την επαύριον του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Η
παράμετρος αυτή ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη, διότι η εγκαθίδρυση της νέας μορφής της
δικτατορίας έγινε σε μια περίοδο μεγάλης διεθνούς ρευστότητας, που επηρέαζε
άμεσα τον ευρύτερο ελληνικό περίγυρο: είχε προηγηθεί τον Οκτώβριο του 1973 ο
αραβοϊσραηλινός πόλεμος, ενώ ταυτόχρονα εκδηλώθηκε η πετρελαϊκή κρίση, η οποία
έπληξε σημαντικά την παγκόσμια οικονομία.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι
ελληνοτουρκικές σχέσεις έμελλε να επιδεινωθούν άμεσα και ραγδαία. Το χρονίζον
πρόβλημα, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ήταν το Κυπριακό. Στη
συγκυρία του 1973, προοπτική συνεννόησης ανάμεσα στην Αθήνα και στην Άγκυρα για
τη συνολική διευθέτηση του ζητήματος δεν υπήρχε. Η ελληνική στρατιωτική, και
κατ’ επέκταση διαπραγματευτική, θέση είχε επιδεινωθεί από το φθινόπωρο του
1967, όταν η χούντα είχε εξαναγκαστεί, υποχωρώντας άτακτα υπό το βάρος της
τουρκικής απειλής πολέμου, να αποσύρει την ελληνική μεραρχία από την Κύπρο.
Στην πραγματικότητα, η Τουρκία δεν φαινόταν πια διατεθειμένη να αποδεχθεί
οποιαδήποτε λύση δεν θα άφηνε ανοιχτή, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, την
πιθανότητα διχοτόμησης του νησιού. Η διεθνής ανυποληψία της Ελλάδας διευκόλυνε
τα τουρκικά σχέδια.