*Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας. Πίνακας του Ιβάν Αϊβαζόφσκι.
*Το τόλμημα του Κων. Κανάρη,
από τα Αρχεία της Παλιγγενεσίας.
*Άγνωστα ιστορικά έγγραφα.
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο, τη νύχτα της 6ης προς 7η
Ιουνίου 1822, υπήρξε μέγιστης σημασίας πολεμικό γεγονός για την εξέλιξη της Ελληνικής
Επανάστασης. Εδραίωσε την πεποίθηση των αγωνιζομένων για την τελική νίκη,
ικανοποίησε το αίσθημα της εκδίκησης κατά του Τούρκου ναυάρχου Καρά Αλή, ο
οποίος προηγουμένως είχε καταστρέψει ολοσχερώς τη Χίο και είχε κατασφάξει
χιλιάδες γυναικόπαιδων και εδραίωσε την κλονιζόμενη πειθαρχία των πληρωμάτων
των πλοίων εξαιτίας της καθυστέρησης καταβολής των μισθών τους, αλλά και λόγω διαφωνιών
μεταξύ των Υδραίων και των Σπετσιωτών ναυάρχων.
Το τόλμημα του Κωνσταντίνου
Κανάρη και των άλλων πυρπολητών, είχε σαν σημαντικό αποτέλεσμα τον θάνατο του
ναυάρχου Καρά Αλή. Το γεγονός αυτό, προκάλεσε τους πανηγυρισμούς ολόκληρου του
Ελληνισμού αλλά και πανευρωπαϊκό θαυμασμό. Όπως έχει γράψει ο Άγγλος ιστορικός Τόμας Γκόρντον, η πυρπόληση
της ναυαρχίδας «ήταν ένα από τα πιο
καταπληκτικά κατορθώματα που αναφέρει η ιστορία» και ο Κανάρης «ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωϊσμού, που η
Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται».
Το κατόρθωμα αυτό διαλάλησαν και
οι επικεφαλής του ελληνικού στόλου, στέλνοντας τότε πολλές επιστολές προς διάφορες
κατευθύνσεις. Πολλές από τις επιστολές αυτές έχουν διασωθεί και υπάρχουν στο
Αρχείο της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, που υπάρχει στη Βιβλιοθήκη της Βουλής. Αξίζει
να δούμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις ιστορικές αυτές επιστολές, για να
ζήσουμε και εμείς την ατμόσφαιρα ηρωισμού εκείνης της εποχής, που οδήγησε στην
ελευθερία της Ελλάδας.