*8.10.1973. Η κυβέρνηση
Μαρκεζίνη. Οι περισσότεροι πολιτικοί δεν συνέπραξαν στην επιχείρηση
«φιλελευθεροποίησης» του δικτατορικού καθεστώτος. ΜΙΧΑΛΗΣ Γ. ΚΑΤΣΙΓΕΡΑΣ «ΕΛΛΑΔΑ
20ός ΑΙ., ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ»
Γράφει ο κ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΖΩΡΤΖΗΣ*
Στόχος του Παπαδόπουλου κατά την έναρξη της «πολιτικοποίησης» της
«επαναστάσεως» ήταν η πραγματοποίηση του σχεδίου του για μετατροπή της Ελλάδας
σε μια «τουρκικού τύπου δημοκρατία»: η δημιουργία μιας αδύναμης και
ηγεμονευόμενης από τον ίδιο, πολιτειακής μορφής, που προσομοιάζει με την
προβληματική και ελεγχόμενη τουρκική δημοκρατία, όπως αναδείχθηκε από τη
μετάβαση του 1983.
Ωστόσο η 21η Απριλίου δεν ήταν
μια δικτατορία που επιβλήθηκε από τη θεσμική στρατιωτική ιεραρχία, όπως η
τουρκική, αλλά το δημιούργημα της ευκαιριακής συμμαχίας διαφόρων ετερόκλητων
φραξιών του στρατού, αυτονομημένων από τον ιεραρχικό έλεγχο της ηγεσίας του,
που επιθυμούσαν την ανάληψη της εξουσίας για την ικανοποίηση τόσο συντεχνιακών
(διαιώνιση του ηγεμονικού ρόλου του στρατού επί της κοινωνίας), όσο και
προσωπικών φιλοδοξιών τους (κατ’ εξαίρεσιν προαγωγές, ιεραρχική άνοδος, άλωση
θέσεων στον κρατικό μηχανισμό κ.λπ.).
Παρότι η εσωτερική ηγεμονία του
Παπαδόπουλου επί των λοιπών φραξιών φαινόταν να έχει σε σημαντικό βαθμό
πραγματωθεί το καλοκαίρι του 1973, δύο παράγοντες εμπόδιζαν τον
αυτο-μετασχηματισμό της 21ης Απριλίου στην επιθυμητή από εκείνον «δημοκρατία»:
η πλήρης έλλειψη πολιτικών συμμαχιών με διακριτό στίγμα και βαρύνουσα επίδραση
στην κοινωνία, καθώς και η απώλεια του ελέγχου του στρατού προς όφελος του
διοικητή της ΕΣΑ ταξίαρχου Ιωαννίδη, του μόνου πραξικοπηματία που ποτέ δεν
έβγαλε τη στολή. Για τον πρώτο παράγοντα ο Παπαδόπουλος στράφηκε στον
Μαρκεζίνη, μοναδικό πολιτικό που αποδέχθηκε να παράσχει νομιμοποίηση στην
προσπάθειά του – όχι χωρίς όρους και κάποιες ενστάσεις. Για τον δεύτερο
παράγοντα, προτίμησε να αποφύγει την κατά μέτωπο αντιπαράθεση, με μοιραίες για
τον ίδιο συνέπειες.