*Η αίθουσα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως, στη Νέα Ορεστιάδα
Οφείλω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στο Σύλλογο Αδριανουπολιτών
και Καραγατσιανών Ορεστιάδας για την ευγενική του πρόσκληση να μιλήσω στο
πλαίσιο των «Ορεστείων 2019». Οι εκδηλώσεις αυτές οργανώνονται από το Δήμο και γίνονται
κάθε χρόνο για να γιορτασθεί η επέτειος ίδρυσης της πόλης, που είναι η βορειότερη
και η νεώτερη της Ελλάδας. Φέτος γιορτάσθηκε η 96η επέτειος. Η ομιλία
έγινε στην αίθουσα του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανούπολης, ο οποίος
φιλοξενεί την ιστορική βιβλιοθήκη του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της Αδριανούπολης,
η οποία διασώθηκε το 1922. Περιέχει σπάνια βιβλία και ο Σύλλογος σήμερα μαζί με
το σύλλογο των Αδριανουπολιτών και των Καραγατσιανών, και το Ιστορικό και
Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, αποτελούν ισχυρούς πολιτιστικούς βραχίονες,
υψηλού επιπέδου.
Το θέμα της ομιλίας μου
ήταν «Οι τελευταίες ελληνικές ημέρες της Αδριανούπολης και του Κάραγατς».
*Ομιλία του
δημοσιογράφου
Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη
στα «Ορέστεια» 28
Ιουνίου 2019
Η Αδριανούπολη και το
Κάραγατς, ήταν, είναι και θα είναι, οι πόλεις της καρδιάς μας. Με άδικες αποφάσεις
και διαδικασίες, έπαψαν να είναι ελληνικές και τα παιδιά τους ξεριζωμένα,
βρέθηκαν εδώ που βρισκόμαστε τώρα, να ατενίζουν, αυτά που οι μεγάλοι της Γης,
δυστυχώς, τους στέρησαν.
Οι διαδικασίες αυτές είναι γνωστές και αφορούν δύο
σημαδιακές και τραυματικές χρονιές για την Ελλάδα. Το 1922 και το 1923. Κάθε
προσπάθεια να εξιστορηθούν με πληρότητα, τα όσα δοκίμασε και υπέστη με βάναυσο
τρόπο ο Ελληνισμός της Ανατολικής Θράκης της Μικράς Ασίας και του Πόντου, θα
είναι ανεπαρκής. Είναι μαρτύρια χωρίς τέλος.
Ολόκληρη η Θράκη το 1920 άρχισε να ζει στιγμές
ελευθερίας. Μα, ήρθαν δίσεκτοι καιροί, ανταριασμένα χρόνια και ανατράπηκαν τα
πάντα. Τα γεγονότα αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά σε γενικές γραμμές. Έτσι φτάσαμε στην απόφαση για την παράδοση της
Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους, που πάρθηκε από τους Συμμάχους στις 9
Σεπτεμβρίου 1922 στο Παρίσι. Τις μέρες εκείνες δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Αθήνα
ικανή να αντιδράσει, ενώ στο στράτευμα επωάζονταν η επανάσταση των Γονατά-
Πλαστήρα. Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας, είχε αρχίζει να ζει το δικό του ανείπωτο
δράμα. Η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των τριών συμμάχων κρατών με το
ανακοινωθέν της έβαζε προκαταβολικά την ταφόπλακα στην υπόθεση της Ανατολικής
Θράκης, με την ελεεινή μεταξύ άλλων διατύπωση: