*Η Αδριανούπολη το 1893
Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Ο εικοστός αιώνας, όταν ανέτειλε, βρήκε τη Θράκη να αγωνίζεται εναντίον του βουλγαρικού εθνικισμού, ο οποίος
άρχισε να αναπτύσσεται από το 1878, τότε
που οι Ρώσοι νίκησαν τους Τούρκους και έφτασαν ως τις παρυφές της Κωνσταντινούπολης.
Με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου δημιούργησαν τη λεγόμενη Μεγάλη Βουλγαρία. Η
Συνθήκη ανετράπη από το Συνέδριο του Βερολίνου, το οποίο ωστόσο δεν εξάλειψε τον
Πανσλαβισμό και τον Βουλγαρικό επεκτατισμό.
Η Θράκη, επίζηλη περιοχή,
δοκιμάστηκε από τις κινήσεις των Βουλγάρων, που θέλησαν με κάθε τρόπο να εμφανίσουν
την ύπαρξή τους ως σημαντική, συνοδευόμενη από ανάλογες απαιτήσεις.
Η μεγαλύτερη απογοήτευση για τους
Έλληνες, από τον ρωσοτουρκικό πόλεμο ήταν η διάψευση των ελπίδων τους από το
λεγόμενο «ξανθό γένος» των διαφόρων ψευδοπροφητειών. Αντίθετα μάλιστα, οι Ρώσοι
εφαρμόζοντας τα πανσλαβιστικά σχέδια, ενίσχυσαν με κάθε τρόπο τους Βουλγάρους,
αγνοώντας τους Έλληνες. Χαρακτηριστικά η εφημερίδα «Αγών» έγραφε στις 7
Ιανουαρίου 1900:
«Νικήσαντες οι Ρώσοι ελησμόνησαν, ότι εξεστράτευσαν υπέρ της αναξιοπαθούσης
ορθοδοξίας, προς αυτών δε υπαγορεύσαντες την συνθήκην του Αγίου Στεφάνου δεν
έβλεπον άλλους αξίους προστασίας ή τους Βουλγάρους. Οι Τούρκοι της ρωσοκρατήτου
τότε Αδριανουπόλεως και της άλλης Θράκης δεν ηδύναντο ως πολεμία φυλή να
ληφθώσιν υπ’ όψιν υπό των Ρώσων, οι δε τριακοντακισχίλιοι Έλληνες της δευτέρας της Θράκης πόλεως ήσαν μεν χριστιανοί, αλλά
δεν ήσαν Βούλγαροι. Παν ό,τι ελληνικόν περιεφρονείτο και παρηγκωνίζετο και κατά
παντοίους τρόπους κετεδιώκετο υπό των Ρώσων, η ελαχίστη δε μειονότης των
κατοίκων της Αδριανουπόλεως οι μόλις εις χιλίους ανερχόεμνοι Βούλγαροι των
προαστείων, οι πρώην είλωτες εκλήθησαν να μετάσχωσιν της διοικήσεως, να αστυνομεύωσι,
να απονέμωσι δικαιοσύνην».
Η εφημερίδα αυτή δημοσίευσε πολλές
ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε περί το 1899 και το
1900.