ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/888041/article/politismos/vivlio/sth-smyrnh-ennea-xronia-meta-thn-katastrofh
*Η κεντρική λεωφόρος Κεμάλ Ατατούρκ της Σμύρνης σε φωτογραφία
του 1931 από τον Χάρη Ιωνικό, αμέσως μετά τη διάνοιξή της «επί των ερειπίων».
Είναι λες και η Καταστροφή του ’22 να είχε συμβεί την προηγούμενη χρονιά, όχι
εννέα χρόνια πριν.
Γράφει η κ. ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ
«Φθάνω από την Κωνσταντινούπολη με το τραίνο... Έξω από τον σταθμόν
Μπασμά Χανέ άλλοτε εβομβούσεν η ζωή. Αριστερά εξετείνετο η τουρκική συνοικία.
Δεξιά μου η αρμενική, που διεσχίζετο από τον δρόμο που ελέγετο “το Φαρδύ της
Αρμενίας”… Ανάμεσα από τα ερείπια
προσπαθώ να μαντεύσω πού ήτο ο ναός του Αγίου Στεφάνου. Δεν το κατορθώνω. […]
…Πλανάται νεκρική σιγή και μόνο οι φωνές από ρακοσυλλέκτες και καραγωγείς που
μεταφέρουν μάρμαρα από τα σπίτια και τις εκκλησίες ακούγονται… και κάνουν ακόμη
πιο μακάβρια τη σιγή, εκεί όπου γενιές επί γενιών είχαν εργασθεί για να
φτιάξουν μια πόλη εύθυμη, γελαστή και δραστήρια»…
Όσα χρόνια κι αν περάσουν, κάθε
νέο στοιχείο για τη Σμύρνη είναι αδύνατον να μη προκαλέσει την αναπόληση της
ευημερούσας πολιτείας του ελληνισμού και της Ορθοδοξίας που χάθηκε τελεσίδικα
ως η τραγικότερη ίσως συνέπεια της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Επιζώντες πρόσφυγες δεν υπάρχουν
πια, η «πραγματική Σμύρνη έχει γίνει μια νοερή πολιτεία», όπως σημειώνει ο Άγγλος
μελετητής της ελληνικής λογοτεχνίας Πίτερ Μάκριτζ, «το σημερινό τουρκικό Ιζμίρ δεν είναι η ίδια πόλη». Παρ’ όλα αυτά η
Σμύρνη κατέχει ιδιαίτερη θέση στο συλλογικό μας υποσυνείδητο και οι νέες
μαρτυρίες όπως η παραπάνω ενός παλιού Σμυρνιού όχι μόνο συγκινούν αλλά
προσθέτουν πολύτιμες πληροφορίες στις μελέτες μιας νέας γενιάς ερευνητών
Τούρκων, Ελλήνων και Ευρωπαίων.