ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ http://www.kathimerini.gr/755282/article/epikairothta/kosmos/h-trimerhs-diaskeyh-toy-londinoy
.jpg)
*Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Δεξιά ο υπουργός Αποικιών Άλαν Λένοξ Μπόιντ.
Αριστερά ο κυβερνήτης της Κύπρου Χάρντιγκ
Της κ. Αναστασίας Γιάγκου*
Το 1955 αποτέλεσε χρονιά-σταθμό στην
εξέλιξη του Κυπριακού Ζητήματος. Η έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της Εθνικής
Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), την 1η Απριλίου, με στόχο την ένωση της
Κύπρου με την Ελλάδα, έφερε στο προσκήνιο νέα δεδομένα τα οποία οι Βρετανοί δεν
μπορούσαν πλέον να αγνοήσουν, αλλά, αντίθετα, θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν.
Είχαν προηγηθεί, την προηγούμενη
χρονιά, η περίφημη δήλωση του «ουδέποτε» του υφυπουργού Αποικιών Χένρι
Χόπκινσον (Ιούλιος 1954) και η ήττα της Ελλάδας στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών
στην προσπάθειά της να διεθνοποιήσει το Κυπριακό (Δεκέμβριος 1954).
Με αυτά τα δεδομένα, επομένως, η
έναρξη του αγώνα στην Κύπρο από τη μία αιφνιδίασε τη Βρετανία, ενώ παράλληλα
ενέτεινε τις ανησυχίες της σε διάφορα επίπεδα. Για τους Βρετανούς, τα
περιφερειακά στρατιωτικά και στρατηγικά δεδομένα της περιόδου επέβαλλαν τη
διατήρηση της κυριαρχίας τους στο νησί. Όμως, ο κίνδυνος να πληγεί το βρετανικό
γόητρο, λόγω των εξελίξεων στην Κύπρο, καθώς και ο φόβος αντίδρασης της
βρετανικής κοινής γνώμης μπροστά στην πιθανότητα εμπλοκής σε μια νέα,
μακρόχρονη ίσως, αποικιακή περιπέτεια αποτέλεσαν λόγους για τους οποίους η
Βρετανία επεδίωξε να αναζητήσει λύση στο θέμα της Κύπρου μέσω διαπραγματεύσεων.
Πρωτίστως, όμως, το Λονδίνο ανησυχούσε για μια πιθανή ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα
και Τουρκία για την υπόθεση της Κύπρου. Ειδικότερα, για τους Βρετανούς η
διατήρηση της τουρκικής φιλίας ήταν θέμα υψίστης σημασίας και σταδιακά
επεδίωξαν να επισημοποιήσουν την εμπλοκή της Τουρκίας στην υπόθεση της Κύπρου. Έτσι,
ο τουρκικός παράγοντας (κυρίως η αυξανόμενη τουρκική αδιαλλαξία) αποτέλεσε
αναπόφευκτα στοιχείο το οποίο περιέπλεξε το ζήτημα της Κύπρου.