Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου 2014

Ο Κρατσάϊζεν και η προσφορά του στην εικονογράφηση ηρώων του 1821

*Η είδηση του θανάτου του Κρατσάϊζεν 
στην "Εφημερίδα" του Δημητρίου Κορομηλά  στις 27 Ιανουαρίου 1878 

*Ανεκτίμητη η προσφορά του
στη διάσωση της μνήμης του '21

          Χάρη σ’ αυτόν, γνωρίζουμε τις μορφές μερικών ηρώων της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Χωρίς αυτόν κάποιοι αγωνιστές της ελευθερίας θα είχαν παραμείνει άγνωστοι ως προς την εμφάνισή τους.
          Με τα μολύβια και τα πενάκια του απαθανάτισε τις εικόνες τους. Φιλέλληνας και εθελοντής στην Επανάσταση του 1821 ο Κάρλ Κρατσάϊζεν (Karl Krazeisen) ήταν Γερμανός αξιωματικός του στρατού, που εικονογράφησε πορτραίτα μεγάλων μορφών του αγώνα της Παλιγγενεσίας.
          Ο Κρατσάϊζεν γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου  του 1794  στο Kαστελλάουμ  του Άνω Παλατινάτου της Βαυαρίας. Ακολούθησε στρατιωτική καριέρα και πολέμησε το 1813 εναντίον της Γαλλίας κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων.
          Οι ειδήσεις για την εξέγερση των Ελλήνων φλόγισαν την καρδιά του και πήρε την απόφαση να καταταχθεί το 1826 σε σώμα Βαυαρών εθελοντών. Έτσι,  φέροντας το βαθμό του υπολοχαγού,  κατέβηκε στην επαναστατημένη  στην Ελλάδα για να αγωνισθεί μαζί με τους Έλληνες.     Στη χώρα μας έμεινε ένα χρόνο, αλλά πήρε μέρος σε σημαντικές μάχες όπως στην Αίγινα, στον Πόρο, στη Σαλαμίνα, στο Ναύπλιο, στη μάχη του Φαλήρου, στην πολιορκία της Αθήνας  (1826)  και στην πολιορκία της Ακρόπολης (1827).

*Ο Καρλ Κρατσάϊζεν

          Ο Κρατσάϊζεν, υπήρξε αυτοδίδακτος ζωγράφος και σχεδιαστής. Κατά τη διάρκεια  της παραμονής του στη χώρα μας φιλοτέχνησε αρκετά τοπία και πορτρέτα, τα περισσότερα με μολύβι και χαρτί. Χαρακτηριστικά τοπία είναι αυτά του Ναυπλίου και της Ακρόπολης, καθώς και του πρώτου ελληνικού ατμόπλοιου, της «Καρτερίας», στον κατάπλου του οποίου στον Πόρο, ήταν παρών ο Κρατσάϊζεν.
          Το πλέον ενδιαφέρον κομμάτι του έργου του, αποτελούν δεκαεννιά πορτρέτα ηρώων της επανάστασης. Τους ζωγράφισε είτε στα στρατόπεδα  όπου τους συναντούσε ή στους χώρους όπου συνεδρίαζαν τα μέλη της  Γ' Εθνοσυνέλευσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μισοτελειωμένο  πορτρέτο του Γεώργιου  Καραϊσκάκη είναι φιλοτεχνημένο λίγο πριν το θάνατό του.    Συνολικά ο Γερμανός φιλέλληνας άφησε 91 έργα, από τα οποία 21 είναι υδατογραφίες τοπίων και τα υπόλοιπα 70 σχέδια με μολύβι προσώπων, μνημείων και πολεμικές συνθέσεις.
         Όταν ο Κρατσάϊζεν επέστρεψε στη Γερμανία λιθογράφησε τα σχέδιά του και τα κυκλοφόρησε, από το 1827 έως το 1831, σε επτά λευκώματα μέσω της τυπογραφικής εταιρείας Χάνφστενγκελ με το γενικό τίτλο «Bildnisse ausgezeichneter Griechen und Philhellenen nebst einigen Ansichten und Trachten. Nach der Natur gezeichnet und herausgegeben von Karl Krazeisen» (Προσωπογραφίες των διασημοτέρων Ελλήνων και Φιλελλήνων, μαζί με μερικές απόψεις και ενδυμασίες σχεδιασμένες εκ του φυσικού και δημοσιευμένες από τον Καρλ Κρατσάϊζεν). Το καθένα από αυτά τα λευκώματα περιείχε 3-4 πορτρέτα και ένα ή δύο ελληνικά τοπία. Τα λευκώματα υπήρξαν πολύ δημοφιλή την εποχή εκείνη. Ήταν είδος πολεμικής ανταπόκρισης. Παρά τον λιτό και σχετικά απλοϊκό τους χαρακτήρα αποτέλεσαν βάση για πολλά πορτρέτα των επαναστατών, που εμφανίστηκαν αργότερα. Στο σχέδιο του Κρατσάϊζεν, που πέθανε τον Ιανουάριο του 1878 στο Μόναχο, βασίστηκε η μορφή του Κολοκοτρώνη που εμφανιζόταν στο χαρτονόμισμα των 5.000 δρχ. του 1984.
*Το πορτρέτο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

           Η Ελλάδα τον τίμησε με το παράσημο του Αγώνος της Παλιγγενεσίας και τον Ταξιάρχη του Σωτήρος.
*Το πορτρέτο του Κωνσταντίνου Κανάρη

          Μετά το θάνατό το 1878 στο Μόναχο σε ηλικία 84 ετών, οι πολύτιμες λιθογραφίες του κληροδοτήθηκαν στην κόρη του Μαρία,. Αυτή με τη σειρά της τις άφησε στο σύζυγό της , τον ρωσικής καταγωγής καθηγητή Ιόν Φετώφ. Αυτός σε βαθύ γήρας, αποφάσισε, μετά και από παλιότερη προτροπή του Νικολάου Γύζη, την εποχή που ο Γύζης βρισκόταν ως καθηγητής της Ακαδημίας Τεχνών στο Μόναχο, όπως και ο Φετώφ, αντί να τα κληροδοτήσει στους απογόνους του να τα διαθέσει στο ελληνικό δημόσιο. Έτσι τα έδωσε προς εκτίμηση σε έναν έλληνα ονόματι Αντύπα, ενώ κατέθεσε και σχετική επιστολή στο ελληνικό Προξενείο στο Γαλάζι της Ρουμανίας. Ο Αντύπας έκανε διαπραγμάτευση με  τον τότε διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης Ζαχαρία Παπαντωνίου, και έτσι τα έργα του Κρατσάϊζεν πουλήθηκαν στην Πινακοθήκη το 1926 αντί 200.00 δραχμών, μαζί με προσωπικά του αντικείμενα, μια φωτογραφία του και ένα δερμάτινο σελάχι του Πλαπούτα, που σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο του Ναυπλίου.
*Το πορτρέτο του Ιωάννη Μακρυγιάννη

          Όταν πέθανε στο Μόναχο, την κηδεία του μεταξύ άλλων παρακολούθησαν και πολλοί Έλληνες φοιτητές που σπούδαζαν εκεί αποτίοντας φόρο τιμής στον σπουδαίο φιλέλληνα.


Π. Αθ.

14 σχόλια:

  1. Νίκος Παπαδιονυσίου
    Μπράβο Παντελή. Βλέπουμε από παιδιά εικόνες των ηρώων μας του 1821 και αγνοούσαμε τον ζωγράφο τους..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Andreas Makrides
    Ακόμα ένα συγκινητικό αφιέρωμα, σε έναν άνθρωπο "ωραίο σαν Έλληνα"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Soula Sanskri
    Δεν το γνώριζα...ευχαριστώ Παντελή μου, καταπληκτικό άρθρο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ρενιερης Ιωαννης
    Για την ιστορια να πω οτι τα περισσοτερα πορτραιτα αγωνιστων κλπ ηρωων θα τα δει κανεις στο ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ δηλ την Παλια Βουλη στη Σταδιου....Αξιζει να επισκεφθει κανεις το χωρο αυτο στον οποιο υπαρχουν εκθεματα απο τη συγχρονη ιστορια της ΅Ελλλαδας. οπως αντιστοιχα και το ΕΘν.Αρχαιοολογικο Μουσειο στην Πατησιων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Giorgos Moraitinis
    Σημαντική η ανάρτησή σου Παντελή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Stylianos Xenokrates
    Οταν βλεπω εικονες των Ηρωων μας του 21 αναρωτιεμαι ποιοι αραγε ζωγραφισαν αυτα τα ωραια εικονογραφηματα με προσωπα και ενδυμασιες, που σημερα δεν υπαρχουν. Διαβαζοντας την αναρτηση του κ. Παντελη Αθανασιαδη μαθαμε οτι ενας απο αυτους τους ζωγραφους ηταν και ο Βαυαρος φιλελλην Κρατζαισεν, που δεν αγωνιστηκε μονον για την Ελευθερια μας αλλα αποθανατησε ζωγραφιζοντας και αρκετους απο τους ηρωες του 1821. Οχι μονον για την συμβολη του στον αγωνα μας αλλα και για την καλλιτεχνικη του εργασια, που χαρις σ αυτην γνωρισαμε και φυσιογνωμικα τους ηρωες μας, πρεπει να του οφειλουμε πολλα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Κιμων Βρεττος
    Είχα πλήρη άγνοια. Φοβάμαι πως ανήκω σε μια ευρεία πλειοψηφία αγνοούντων ιδιαίτερες πτυχές της Ιστορίας. Σε παρακολουθώ με πολύ ενδιαφέρον. Συγχαρητήρια......ακόμη μια φορά !!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Μην χολοσκας Κίμωνα...Σκέψου την ιδέα της δια βίου μάθησης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Andreas Makrides
    Ένας δικός μας άνθρωπος ήταν.
    Μας αγάπησε και τον αγαπήσαμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. George Chavales
    ΑΚΟΜΗ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΑΛΛΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΤΥΧΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Νίνα Γκούδλη
    Ευχαριστώ Παντελή για τα τόσα που μαθαίνω από σένα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Kostas Patialiakas
    Παντελή η εμβρίθειά σου είναι ατέλειωτη. Συγχαρητήρια για την ανάρτησή σου. Καλό μεσημέρι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Elena Rapti
    Ανεκτίμητη η προσφορά του Krazeisen.... πολλαπλά των λιθογραφιων του διατίθενται προς πώληση, μέχρι και σήμερα, πχ βρήκα στο Sotheby's , Bid πριν 6 ημέρες κάτι υπέροχες απεικονίσεις του ελληνικού αγώνα .... https://www.sothebys.com/.../krazeisen-bildnisse...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...